‘Know how’ı yurtdışına taşımayı hedefliyoruz’

Güneş enerjisi alanındaki faaliyetlerini Powergie markasıyla sürdüren Tunçmatik’in bu alandaki yatırım ve faaliyetlerini konuşmak için Tunçmatik Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özer ile bir araya geldik.

Powergie markasıyla güneş enerjisi alanında faaliyetlerini sürdüren ve geçtiğimiz yıl sonu itibariyle 8 farklı şehirde toplam 70 MW kurulu güce sahip GES yatırımını devreye alan Tunçmatik’in sektördeki faaliyetlerini ve yatırımlarını şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özer’den dinledik.

“ENERJİ DEPOLAMAYLA İLGİLİ ÇÖZÜMÜMÜZÜ 2018’DE PAZARA ÇIKARACAĞIZ”

• 2017 yılı Tunçmatik açısından nasıl geçti, koymuş olduğunuz hedeflerin neresindesiniz? 2018 yılı için yatırım ajandanızda neler var?

2017 yılı Tunçmatik için yoğun bir sene oldu. Grup olarak özellikle güneş alanındaki yatırımlarımız açısından çok yoğun bir dönem yaşadık. Bu durum Tunçmatik’e de yansıdı. Bu manada 2018 bizim için çok önemli. Çünkü 2018’de Tunçmatik’te birçok yeni projemizi piyasaya çıkaracağız. 12 kişilik bir Ar-Ge birimimiz var. Birçok yeni ürün, birçok yeni Ar-Ge çalışması pazara çıkacak. Bunlardan bir tanesi de enerji depolama ile ilgili. Biz evlerde enerji depolamasıyla ilgili çözümümüzü 2018’de tüketiciyle buluşturmuş olacağız. Enerji depolama çok önemli bir konu şu anda. Ve dünyada bu konuda birçok alternatif teknolojiler gelişiyor. Biz de bir süredir bunun üzerinde çalışıyorduk. Bu ürünü artık 2018’de son kullanıcıya sunabilir hale geliyoruz.

“SON 3 YILDA LİSANSSIZDA ÖNEMLİ İŞLER YAPILDI”

• Powergie markasıyla güneş enerjisi alanında faaliyet gösteriyorsunuz. Bu yatırımlarınız hakkında bilgi verebilir misiniz?

Biz Tunçmatik Grubu olarak güneş aktivitelerimizi Powergie markası altında yapıyoruz. Bu sene toplam 70 MW’lık GES inşa ettik. Yaklaşık olarak 7 aylık bir sürede yaptık. Rekor bir süre ve büyük bir başarı oldu. Biz, güneş enerjisi aktivitelerimize 2006 yılında başladık. Sektörde oldukça eskiyiz. Ben 2006 yılında Amerika’da NREL bünyesindeki eğitimle güneşe başladım. NREL(National Resorurces Energies Laboratories), Amerika’nın enerji konusundaki en saygın kuruluşudur. Bu eğitimi aldıktan sonra Türkiye’de güneşle ilgili belli lobi çalışmaları yaptık. 2007’de güneş enerjisi ve fotovoltaik konusunda Türkiye’nin ilk derneğini kurdum. GÜNEŞE Derneği’nin kurucu başkanı olarak başladık, 2007 ve 2008 yılında İstanbul Sanayi Odası ve Antalya Ticaret Odası ile birçok seminer yaptık. Bizim sektörümüzün gerçek manada yatırımlara başlaması 2014’te oldu. Türkiye’de son üç senedir güneşte lisanssız üretimde çok güzel işler yapıldı.

“BÜTÜN YATIRIMLARIMIZI KISA SÜREDE TAMAMLADIK”

• Geçtiğimiz aylarda güneş enerjisi alanında bugüne kadar gerçekleşen en büyük finansman anlaşmasına imza attınız. Sağladığınız bu krediyle 8 farklı şehirde toplamda 70 MW kurulu güce sahip güneş santrallerinin 6 aylık bir takvim içerisinde devreye alınması hedefleniyordu. Bugün itibariyle bu yatırımlarda son durum nedir?
Bugün itibariyle tamamını tamamladık. Tamamı devreye girdi. Anlaşıldığı ve ilan edildiği şekilde bütün bu yatırımları kısa bir sürede tamamlayabildik. Şu anda baktığımız zaman Elazığ, Milas, Bergama, Afyon, Uşak, Karaman’da bütün bu yatırımlar yapıldı ve devreye girdi. Ve şu anda enerji üretiyor.

“SEKTÖRDE CİDDİ BİR KNOW HOW OLUŞTU”

• Güneş enerjisi geçtiğimiz yıl ilk kez elektrik üretim istatistiklerine girdi. EPDK’nın yayımladığı son sektör raporunda lisanssız güneş enerjisi üretimi 2300 MW’lar seviyesinde gerçekleşti. Yapılan yatırımlarla sektörde ciddi bir know how oluştu. Bu çerçeveden baktığınızda güneş enerjisi sektörünün gelmiş olduğu noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Güneş enerjisi sektöründe indirekt olarak Türkiye açısından çok ciddi bir kazanım yaşandı. Türkiye’de bu sektörde bir know how ve birikim oluştu. Biz bu işe yıllar önce başladığımız zaman güneş enerjisi sektöründe güneş enerjisi tesislerinin ne projelendirmesini yapabilecek tecrübeli firmalar vardı, ne bu işin yan sanayileri vardı, ne ekipleri vardı. Mekanik konstrüksiyon bile yurt dışından ithal edilirdi. Ama bugün geldiğimiz yer itibariyle yeni kurulan güneş tesislerinin yaklaşık yüzde 60’ı yerli kaynaklardan tedarik ediliyor. Bu işte uzman ekipler oluştu. Uzman mühendislik firmaları oluştu. Bu Türkiye açısından çok ciddi bir know how. Bizim amacımız Türkiye’de edinilmiş olan bu kazanımın ve birikimin dünyanın değişik yerlerindeki projelerde değerlendirilmesi. Biz Tunçmatik olarak Türkiye genelinde elde ettiğimiz birikimi kullanarak Ortadoğu’da, Kafkaslarda, Asya’da ve Avrupa’da değişik projelerde kullanmayı hedefliyoruz.

TÜRKİYE’NİN İHTİYAÇLARIYLA PARALEL GELİŞEN BİR ŞİRKET OLDUK’

• Tunçmatik’in faaliyetleri hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?

Tunçmatik, Türkiye’nin enerji çözümleri markası olarak 1969 yılında kuruldu. Biz, Türkiye’nin ihtiyaçlarıyla paralel gelişen bir şirket olduk. 1969 yılında Türkiye’nin ilk televizyon voltaj regülatörünü üretip, pazara sunduk. 10 yıl boyunca alternatör ve jeneratör ürettik. Doğru akım elektrik motorları ürettik. 1989’da bilgisayarlar için kesintisiz güç cihazları UPS’leri üretmeye başladık. Tunçmatik, o tarihten bu yana Türkiye’de ve dünyada birçok önemli proje ve firmaya kesintisiz güç kaynakları sağlayan bir şirket. Tunçmatik ürün gamında kesintisiz güç kaynaklarının yanı sıra, regülatörler, değişik akü çözümleri, cep telefonları için şarj sistemleri, powerbankler, araç şarjları ve enerji koruma prizleri gibi ürünler var. Bireysel ihtiyaçlardan, büyük sanayi kurumlarına yönelik çözüm sağlayan ürün gamımız var. 30 ülkeye Tunçmatik markasıyla ihracat yapıyoruz var. Bugün toplam iş hacmimizin yaklaşık yüzde 10’u ihracattan geliyor. Bu bizim hedeflerimizin çok çok altında. Bizim hedefimiz en kısa zamanda bunu ciromuzda yarı yarıya yükseltmek.

“TÜRKİYE’NİN GÜNEŞTE DAHA BÜYÜK HEDEFLERE İHTİYACI VAR”

• Milli Enerji Vizyonu çerçevesinde enerjide arz ve kaynak çeşitliliğini arttırmak için geçtiğimiz yıl YEKA ihaleleri yapıldı. Bundan sonra yenilenebilir enerjide YEKA modelinin uygulanacağı yetkili ağızlardan dile getirildi. Siz YEKA İhalesinin güneş enerjisi sektörüne ne gibi bir ivme katacağını düşünüyorsunuz? Bundan sonraki YEKA ihalelerine katılma düşünceniz var mı?

Türkiye’nin yenilenebilir enerjiye ve milli enerjiye yatırım yapması son derece kritik. Çünkü biz enerjide dışa bağımlı bir ülkeyiz. Bu ihalelerin hepsi dışa bağımlılığımızı kırmak için atılan önemli adımlar. Ancak burada hedefler çok önemli. Bugün Amerika’nın ayda 3 GW, Hindistan’ın 1 GW, Çin’in 1,5-2 GW kapasite eklediği bir dünyada bizim eğer 1 GW’ı eklemek için hedefimiz 4 sene olursa, bu Türkiye gibi büyük bir ülke için çok yetersiz. Bugün dünyada güneş en ucuz enerji üretim methodu olarak kabul edildi. Türkiye’nin güneşte daha büyük hedeflere ihtiyacı var. 4 sene sonra devreye girecek olan 1 GW’lık bir yatırım Türkiye için yeterli değil. Türkiye’nin hedefi en azından 20-30 GW’lara çıkmak olmalı ve onunla ilgili çalışma ve vizyon lazım. Bunun tabana yayılması çok önemli. Dolayısıyla ihalelerin YEKA kadar büyük ölçekli değil, biraz daha orta ölçekli olmasını arzu ediyoruz. Eğer bu ihaleler daha orta ölçekli olursa, katılım daha fazla olacak ve tabana daha fazla yayılacak. Şu anda bu ihalelere sadece belli büyüklükteki şirketler girebiliyor. Biz YEKA ve Milli Enerjiye sonuna kadar inanıyoruz ama hedeflerin yetersiz olduğunu düşünüyoruz. Bizim 25-50 MW gibi projeler yapıp, bunları yeni ihalelerle ve hızlı bir şekilde ilgili firmalara açmamız lazım.

“ÇATI PAZARI İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELER YAPILMALI”

• Çatı pazarı konusunda Türkiye’nin önemli fırsatlar barındırdığını geçtiğimiz aylarda dile getirmiş ve bu alanda franchising modeliyle büyümek istediğinizi belirtmiştiniz. Çatı pazarıyla ilgili yaptığını çalışmalar ne durumda, yatırım için herhangi bir takvim öngörüyor musunuz?

Bireysel kullanıcıların, çatılarına kurdukları sistemde kullanmadıkları fazla enerjiyi satıp, bedelini alamaması çatı pazarındaki en büyük sorun olarak karşımızda duruyor. Fakat şu anki mevzuatta bunun bedelini almanız için sizin bir fatura kesmeniz isteniyor. Burada bir sıkıntımız var. Biz bunun yerine mahsuplaşma yöntemini öneriyoruz. Ama bu da henüz uygulanmadı. Fatura kesilip, para alınmasa bile alamadıkları paranın karşılığında enerji alacağına yazılmalı. Şu andaki mevzuata göre kışın ürettiği enerjiyi bedava bir şekilde vermek zorunda, yazın da enerji tüketirken bunu tekrar ödemek zorunda. Bununla ilgili Maliye Bakanlığı Enerji Bakanlığı ile bir düzenleme yapabilir. Gerekli düzenlemeler yapılmadıktan sonra çatı pazarının ilerlemesi şu anda çok zor gözüküyor. Çünkü insanlar ürettikleri enerjiyi kullanamadıklarında satamıyorlarsa en azından bu haklarının bir yerde saklı kalması gerekiyor. Bu yapılmadığı sürece, ekonomik olarak çatı pazarı ilerlemeyecek. Dolayısıyla bizim çok güzel projelerimiz var. Ama şu anda bu düzenlemelerin yapılmasını bekliyoruz. Bunlar yapılmadıktan sonra, projeler güzelde olsa başarılı olacağını düşünmüyoruz.

“YURT DIŞINDA DEĞİŞİK PROJELER ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ”

• Güneş enerjisinde Türkiye’deki faaliyetlerinizden elde edeceğiniz deneyimi yurt dışına taşıma planınız var mı? Var ise radarınızda hangi bölgeler ve ülkeler var?

Şu anda Abu Dhabi’de, Bangladeş’te, Kazakistan’da değişik projeler üstüne çalışıyoruz. Bunlar henüz kazanılmış projeler değil. Önümüzdeki dönemde değişik coğrafyalarda değişik projeleri takip edeceğiz ve Türkiye’deki deneyimimizi, birikimimizi ve know howımızı yakın coğrafyamıza yönlendirmeyi hedefliyoruz. Bu sayede hem Türkiye’de istihdam sağlayacağız hem ihracat yapacağız. Bu da Türkiye için dolaylı olarak çok büyük bir kazanım olacak. Güneş enerjisi değişik şekillerde ülkemizde başladı. Geç de olsa başladık. Ve devletimiz şu anda güneşi destekliyor. Biz güneşin daha uzun vadeli bakılması gerektiğini ve daha stratejik olduğunu düşünüyoruz. Güneşe verilen ilginin daha da artarak, farklı projelerle tabana yayılmasını istiyoruz. Türkiye güneş açısından çok avantajlı bir ülke. Güneşin de Türkiye’nin stratejik bir gücü olarak algılanmasını ve bu şekilde bir enerji politikası geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda Bakanlığımıza bugüne kadar sektörümüze vermiş olduğu bütün destekleri için çok teşekkür ediyoruz. Desteklerinin ve ilgilerinin devamını rica ediyoruz.