“Yenilenebilir enerji kapasite ihale sistematiği gözden geçirilmeli”

Güneş Enerjisi Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Başkanı Cem Özkök, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) tarafından düzenlenen Enerji Sohbetleri’nin ilk toplantısında yaptığı konuşmada, “2018 yılında Türkiye’de, güneş enerjisinde 5 GW sınırı geçilmiştir. Bu başarının yakalanmasında Kamu Destekleri, yatırımcıların ve sizlerin sektöre güveni ile özverili çalışmaları büyük rol oynamıştır” dedi.

GÜYAD Başkanı Cem Özkök, “Dünya’da 2018 Yılı güneş enerjisi yatırımları açısından başarılarla dolu oldu. Öncelikle Çin panellerine uygulanan anti-damping vergileri Avrupa’da kaldırıldı. Özellikle panel fiyatlarının düşmesi ile birlikte en ucuz elektrik üretim teknolojisi güneş enerjisi oldu. Bu sayede geçen yıl kurulan santrallerin yarıdan fazlası, güneş santralleri olup, Dünya genelinde 100 GW/yılın üzerinde kurulum yapılmış olacaktır. Bu kurulumun yarıdan fazlası Çin’de yapılmıştır. ABD, Hindistan, Japonya gibi ülkelerdeki büyük kapasiteli kurulumlar yapılmıştır” ifadelerini kullandı.

Cem Özkök, “Bu başarıdaki en önemli bileşen lisanssız santrallerdir. Lisanslı santrallerde 100 MW seviyesine yeni ulaşılabilmiştir. İlk YEKA GES ihalesi kapsamındaki fabrika kurulumu devam etmekte olup, 2. YEKA GES için de Şanlıurfa, Hatay ve Niğde’de toplam 1 GW olarak ihale süreci başlatılmıştır” diye konuştu.

Özkök, “Güneş enerjisinden elektrik üretimi sektörünün yakalamış olduğu büyüme ivmesinin devamı ve alternatif ithal kaynakların sebep olduğu cari açığın azaltılması için sektörel olarak nelerin yapılabileceğine ilişkin yapmış olduğumuz çalışmalar doğrultusunda elde ettiğimiz çözüm önerileri 3 ana başlık altında aşağıda özetlenmektedir” şeklinde konuştu.

Özkök, “İçinde bulunduğumuz dönem sektörün tüm paydaşlarının kamu/ piyasa düzenleyicileri dahil el ele verip daha yoğun ve daha hızlı çalışmamız gereken bir dönemdir. Bu şekilde ancak güneş enerjisi açısından 2019 yılının ikinci yarısında ülkemizde yeni bir ivme yakalayacaktır” dedi.

Ayrıca GÜYAD Başkanı Cem Özkök şu tavsiyelerde bulundu:

“Öncelikle mevcut projelerle ilgili önerilerimiz var. Zira bu projeler kendilerini ispatlamış ve yatırımcıları kredi verenler nezdinde gerekli itibara sahiptir. Bu nedenle mevcut projelerin kapasite artışları ivedilikle verilmelidir.

Hibrit projeler için de aynı durum söz konusudur. Mevcut bağlantı hatları kullanılarak daha da efektif bir kullanım sağlanacaktır.

YEKDEM ve benzeri destek mekanizmalarından faydalanmak istemeyen, kamulaştırma imtiyazı talep etmeyerek, kendi elektriğini kendisi üretip kullanmak veya kendi müşterisine satmak isteyenlerin önü açılmalıdır.

Öztüketim modelinin hayata geçebilmesi için mahsuplaşmanın en az aylık periyodda fakat bir an önce yürürlüğe girmesi gerekmektedir.

YEKA ve lisans ihaleleri önceden açıklanacak periyodik bir takvime göre sürdürülmelidir Yeni kapasitelerin açılması ve sürekliliğin sağlanması şarttır.

Finansal konjonktür gereklilikleri, yapılan ihalelerden alınan deneyimlerle birleştirilerek yenilenebilir enerji kapasite ihale sistematiği öncelikle gözden geçirilmelidir.

Özellikle büyük projelerin daha ucuz finansman bulabilmesi ancak kalkınma ve ihracat kredileri ile mümkün olmaktadır. Ne var ki, bu krediler yerli ekipman üretimini kapsamamaktadır. Bu nedenle yerli katkı için zorunlu oran belirleme yaklaşımı yerine ilave prim ödemesi ile destekleme yapılmalıdır.

Tüm YEKA ve yarışma süreçlerinde, fiyatlama yapılırken yatırımcının aynı bazda olan dilediği döviz cinsini tercih edebilmesine imkanı tanınmalıdır.

İhale edilen kapasite büyüdükçe yarattığı finansman güçlüğü göz önüne alındığında YEKA ihalelerinde küçük kapasitelerle de ihaleye çıkılması önerilmektedir.

Konut finansmanın da olduğu gibi, GES modelleri için özel finansman koşullarına imkan verecek düzenlemeler yapılmalıdır.

2020 sonrası için destek alım modeli kaldırılmamalıdır. Sektörün gelişerek finansman bulabilmesi için alım garantileri ister YEKDEM mekanizması altında olsun ister başka bir ad altında kurulacak olan alım garantisi mekanizması ile mutlaka devam ettirilmelidir.

Ülkemizdeki güneş sektöründeki en önemli bileşenin lisanssız santraller olduğunu hepimiz biliyoruz. Ayrıca önümüzde imar barışı başvuru sistemi gibi güzel bir sistem de var. Yatırımcılara internet üzerinden başvuru yapma hakkı tanınarak bürokratik aşamalar azaltılmalıdır.”

2018 yenilenebilirin yılı oldu