İlave lisanssız GES’lerin fazla üretimine şartlı satış hakkı verildi

EPDK tarafından yapılan değişiklikle, Elektrik Piyasası Yönetmeliği kapsamında bulunan lisanssız 5.1.ç’lerin fazla üretimine şartlı satış hakkı verildi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle aynı noktada üretim ve tüketim yapılan güneş enerji santrallerinin (GES) yatırımcılarının farklı noktalarda kuracakları ilave GES’lerden elde edecekleri tüketim fazlası enerji, YEKDEM kapsamında değerlendirilecek.

GÜNDER Yönetim Kurulu Başkanı Kutay Kaleli, GENSED Genel Sekreteri Hakan Erkan, Solarçatı CEO’su Utku Korkmaz ve OzEnergy Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Koç, Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yapılan değişikliği gazetemize değerlendirdi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. EPDK tarafından yapılan mevzuat değişikliğinden önce çatısına GES kuran yatırımcı ürettiği elektrikten daha az elektrik tüketimi yaptığında fazlasını EPSAŞ’a bedelsiz olarak veriyordu. Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik ile mevcutta 5.1.ç kapsamında kurulmuş ve tüketim ihtiyacı için ilave kurulan 5.1.h kapsamındaki üretim tesisleri ile birlikte çalışmaya devam eden tesislerde aylık mahsuplaşmaları sonucu 5.1.h kapsamından şebekeye verilen üretim fazlasının kendi tarife grubu üzerinden YEKDEM kapsamında satılmasına imkan tanındı. Ayrıca daha önceki düzenlemede yer alan üretim tesislerinin toplam kurulu gücünün, ilişkili tüketim tesisine göre belirlenecek toplam kurulu güçten fazla olmaması ile ilgili hüküm ise aynı kaldı.

Yönetmelik, 1 Ekim tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.

Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Kutay Kaleli:

‘DÜZENLEME YATIRIMCILARIN BİR BÖLÜMÜNÜ YENİDEN HAREKETE GEÇİRDİ’

Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği 5.1.ç maddesi kapsamında kurulan tesislerin (Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri) bir kısmı tüketim ihtiyacını karşılayamamakta ve bu durum da farklı noktada yeni üretim tesisleri kurma ihtiyacını doğurmaktaydı.

Bu kapsamda yatırımcılar 5.1.h maddesi kapsamınca yeni tesisler kurmak istemekteler, her ne kadar 24 Haziran’da yayınlanan usul ve esaslarda 5.1.h’tan tesis kurmanın ve tüketim tesisleri ile ilişkilendirmenin yolları açıklansa da üretilecek fazla enerjinin YEKDEM’e bedelsiz verilmesi yatırımcıları tedirgin etmekteydi.

12 Eylül’de yayınlanan yönetmelik değişikliği ile bu tedirginlik ortadan kalktı ve ülkemize yenilebilir kaynaklardan enerji sağlayacak yatırımcıların bir bölümünü yeniden harekete geçirdi.

Bununla birlikte bazı medya organlarında “Enerji satışının önü açıldı”, “Enerji ticareti önündeki engeller kalktı” gibi başlıklar ile bu konunun yayınlanmasının, sanki tüketicilerin tüketimlerinin 2 katından fazla üretimin bedelsiz alınmasının kaldırıldığını ima eden, sadece tiraj ya da görüntülenme maksatlı yapmış olduğu yayınların da halkı yanlış bilgilendirdiğini, bu ve benzeri hatalı yayınların yapılmaması gerektiğini düşünüyoruz.

Son dönemde farklı mecralarda; Paylaşımlı santral, katkı payı ödemeli GES, Arsa karşılığı GES vb. çalışma modelleri net olmayan yatırım modelleri içeren başlıklarla reklamlar görmeye başladık. Vatandaşlarımıza bu tarz yatırım modellerinin ne denli doğru çalışacağından emin olmadan, karşılarına konulan sözleşmeleri iyi incelemeden ve detaylıca sunulan bu yatırım fırsatlarının araştırılmasını tamamlamadan, sistemlere katılmalarını tavsiye etmiyoruz. Bizler de inceliyoruz ve yakın zamanda bir ilave değerlendirme de yapacağız.

GENSED Genel Sekreteri Hakan Erkan:

‘LİSANSSIZ 5.1.ç’LERE ŞARTLI ŞEBEKEYE SATIŞ HAKKI VERİLDİ’

2019 sonrası lisanssız olarak öz tüketim amaçlı GES (Güneş Enerji Santrali) kurmak isteyenlere trafolarda kapasite kısıtları sebep gösterilerek şebekeye satış hakkı bulunmayan 5.1.ç kapsamında çağrı mektubu verilmekteydi. Bunun yanında şebekeye satış hakkı bulunan 5.1.c’lerde 5 MW kurulu güç üst sınırı olması ve 5.1.ç’lerde kurulu güçleri kadar üretim tesisi kurulabilmesinden dolayı 5 MW’tan büyük güçte GES kurmak isteyenler 5.1.ç kapsamında çağrı mektubu alarak üretim tesisi kurabiliyordu.

2021 yılı ve sonrası mevzuat değişiklikleri ile öz tüketim amaçlı 5.1.h kapsamında bulunduğu yerde (aynı ölçüm noktasında) veya farklı bir bölgede (farklı ölçüm noktalarında) araziye GES kurulabilmesine (sanayi tesislerinde kurulu güçlerinin iki katına kadar) olanak tanınarak hem tüketim tesisi ile mahsuplaşılmasına hem de fazla üretimi şebekeye kendi tüketim tarifesi üzerinde satışına imkan tanındı. Özellikle 5.1.h kapsamında farklı bölgelerde araziye GES kurulabilmesi ve mahsuplaşma sonrası fazla üretimi şebekeye satış imkanı yatırım fizibilitelerini olumlu etkilemesinden dolayı sektörü oldukça hareketlendirdi. 

Düzenlemelerde 2019 sonrası kurulan mevcut GES’lere de hakları kapsamında farklı yerde araziye GES kurabilmelerine olanak tanındı. Ancak mevcut 5.1.c kapsamında çağrı mektubu bulunan tesisler 5.1.h kapsamında farklı bölgede üretim tesisi kurup mahsuplaşma sonrası şebekeye satış yapma hakkı verilirken, mevcuttaki 5.1.ç kapsamında çağrı mektubu bulunan tesislere farklı bölgeye 5.1.h kapsamında üretim tesisi kurma ve sadece mahsuplaşma hakkı verildi. Zamanında trafo kısıtı sebebiyle 5.1.ç kapsamında çağrı mektubu almaya zorunlu tutulan yatırımcılara yeni 5.1.h kapsamında kuracak tesislerine şebekeye satış hakkı verilmemiş olması fizibiliteye olumsuz etkileri sebebiyle oldukça haksız bir durum oluşturmaktaydı.

12 Eylül 2023 tarih ve 32307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği değişikliği ile, mevcutta 5.1.ç kapsamında yer alan tesisler farklı bölgede 5.1.h kapsamında üretim tesisi kurup mahsuplaşırken, 5.1.ç kapsamındaki tesisin çalışmaya devam etmesi şartıyla mahsuplaşma sonrası 5.1.h kapsamında şebekeye verilen fazla üretimin satışına olanak tanınmış bulunmaktadır. 

Bu yönetmelik değişikliğini yatırımcılar arası eşitlik ilkeleri açısından oldukça olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz.

Solarçatı CEO’su Utku Korkmaz:

‘DÜZENLEME YATIRIM İŞTAHINI ARTIRACAKTIR’

Aynı tüketiciye ait 5.1.ç ve 5.1.h santrallerinin, 5.1.h olanında 5.1.ç’nin varlığı nedeniyle fazla elektrik satışı bedelsiz olarak gerçekleşiyordu. Özellikle kojenerasyon ile birlikte yapılan çatı uygulamalarına ek olarak yapılacak arazi projeleri için bu durum önemli bir sorundu. Son yıllarda enerji piyasasının en pozitif değişen yönetmeliği olan Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde bir sorun daha çözülmüş oldu. Şimdi aynı tüketiciye ait 5.1.ç ve 5.1.h santrallerinin, 5.1.h olanında 5.1.ç’nin varlığı nedeniyle tüketiminin fazlasını ürettiğinde EPSAŞ’a bedeliyle satabilecek. Bu da yatırım iştahını artıracaktır. Güneş enerjisi santralleri kurulumlarının artışı temiz bir gelecek için önemli.

OzEnergy Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Koç:

‘GES’LERE YATIRIMI ARTIRACAK HER ADIMI ÖNEMSİYORUZ’

Çatısına “5.1.ç” mevzuatına göre güneş enerjisi santrali kuran yatırımcı ürettiğinden azını tükettiğinde fazlasını EPSAŞ’a bedelsiz olarak veriyordu. Şimdi çatısında 5.1.ç olan yatırımcıya daha fazla santral kurması için teşvik eden bir mevzuat geldi. Yeni çıkan bu mevzuatla 5.1.ç’li, 5.1.h’tan araziye ya da çatısına da güneş enerjisi santrali kurarsa her iki santralde toplam 2 birim elektrik üretirse bir birimini de EPSAŞ’a satabilecek. Bu da yatırımların hızlanabileceği, kamunun da güneş enerjisi santrallerinin artmasına ne kadar sıcak baktığını gösteriyor.  Biz de OzEnergy olarak güneş enerjisi santrallerine yatırımı artıracak her bir adımı önemsiyoruz. Yatırımcının yatırım iştahı bu kadar yerindeyken güneş enerjisi santrallerine yatırımın artması için teşvik edici mevzuatların daha da artması için bizler Enerji Sanayici ve İş Adamları Derneği (ENSİAD) olarak da mevzuatın gelişimine katkıda bulunmak üzere kamuyu aydınlatacak sektör geri dönüşleri ile hep birlikte çalışmaktayız. Çünkü yenilenebilir enerji yatırımları yani yeşil enerji yatırımlarının artması, istihdamın pozitif yönde etkilenmesi ve cari açığı azaltıcı etkisi nedeniyle bu adımları destekliyoruz. Bu mevzuat ve teşvik edici mevzuatlar son derece önemlidir.

Bu zamana kadar 5.1.ç mevzuatına uygun kurulan güneş enerjisi santrallerinde öz tüketim fazlası EPSAŞ’a satışı bedelsiz olarak yapılıyordu. Bu yeni mevzuat ile şimdi bu santrallere tükettiğinin fazlasını EPSAŞ’a bedeli ile satış imkanı tanındı.

Bu mevzuat ile 5.1.ç’den güneş enerjisi santrali kuran “5.1.h”tan ek santral kurarak her iki santralin de ürettiğini topladığımızda tükettiğinin fazlası ne kalıyorsa onun EPSAŞ’a satış imkanı tanıdı. Çatında ya da arazinde 5.1.ç’den de santralin var ise aynı “5.1.h” maddesi ile olduğu gibi o ek santrale de güneş enerjisi santralinden üretilen elektrikte fazlasını satma hakkı yani “mahsuplaşma” hakkı verildi. Çatında eski düzenlemeden kalma bir çatı üstü GES’in var ve sözleşme gücün de oldukça yüksek.

“5.1.ç” mevzuatına uygun tesisin var velev ki tesisi kurdun fazla enerjiyi EPSAŞ’a hediye ediyorsun. “5.1.ç” maddesi ile kurduğunuz çatı üzeri GES ile satış hakkın yok, sözleşme gücün de epey yüksek. “5.1.ç” mevzuatına uygun olarak eski kurulan güneş enerjisi santralleri bu yeni mevzuat ile sisteme dahil edildi. Sanayi, belediye ve tarımsal sulama abonelerinde güneş enerjisi santrallerini sözleşme gücünün iki katına kadar kurabiliyor ama bu mevzuata göre kurulacak olan santrallerde santralin kurulu gücü sözleşme gücü kadar olacak.