Enerji verimliliğinde 20 milyar dolar yatırım hedefi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yayınlanan 2. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’na göre enerji verimliliği artacak, fazla tüketimin önüne geçilecek. Plan 2030 yılına kadar geçerli olacak.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nı yayınladı. Planda 10 stratejik amaç, 7 ana başlık ve 23 hedef belirlendi. Plana göre, enerji yönetim sistemleri kurulacak ve etkinliği artırılacak. Bununla birlikte finansman imkanları geliştirilecek. Enerji verimliliğinin artırılması için farkındalık oluşturulması amaçlanan planda ayrıca, eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri yürütülecek. 7 ana başlıktan oluşan planda sanayi, enerji, ulaştırma, tarım, start-up ve dijitalleşme, bina ve hizmetler ile inşaat sektörleri ön plana çıktı.

• Bakan Bayraktar: “Yeni bir enerji verimliliği hareketi başlatıyoruz”

2033 YILINA KADAR 30,2 MİLYAR DOLAR TASARRUF SAĞLANACAK

Verimlilik çalışmalarına temel oluşturan ve 2007 yılında yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Kanunu ile yeni bir dönüşüm süreci başlatıldı. 2012 yılında Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (2012- 2023) yayınlandı ve 2023 yılı verimlilik hedefleri belirlendi. Bu hedeflere ulaşılması amacıyla 2017-2023 yılları arasını kapsayan I. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (I. UEVEP) hazırlandı. 2017-2023 yılları arasında 10,9 milyar ABD Doları yatırım ile kümülatif olarak 23,9 milyon ton eşdeğer petrol (MTEP) enerji tasarrufunun ve 66,6 milyon ton CO2 eşdeğer emisyon azaltımın hedeflendiği I. UEVEP’nin etkin bir biçimde uygulamaya geçirilmesi ve uygulama döneminin sağlıklı bir biçimde izlenmesi amacıyla 6 aylık dönemlerde olmak üzere gelişim raporları hazırlandı ve kamuoyu ile paylaşıldı. 2017- 2023 yılları arasındaki dönemde enerji verimliliğine 8,47 milyar ABD Doları yatırım yapıldı ve bu sayede 24,6 MTEP kümülatif enerji tasarrufu sağlandı. Yapılan yatırımlar ve sağlanan tasarruflarla 68,62 milyon ton CO2 azaltım (kümülatif) gerçekleşti ve 44 bin 880 yeni istihdam sağlandı. I. UEVEP dönemi içinde gerçekleştirilen yatırımların bundan sonra da benzer şekilde tasarruf sağlayacağı öngörüsüyle, 2033 yılına kadarki toplam parasal tasarrufun kümülatif olarak 30,2 milyar ABD Doları olması bekleniyor. Enerji verimliliğinin parasal tasarrufun yanı sıra sağlık ve refah üzerinde etkisi sayısallaştırılamayan faydaları bulunduğu belirtilirken ve enerji verimliliğine yapılan her bir yatırımın 4 kat getirisi olduğu hesaplandığı ifade ediliyor.

• Ulaştırma sektöründe enerji verimliliğini artırmak için 3,7 milyar dolarlık yatırım yapılacak

ENERJİ YOĞUNLUĞU YÜZDE 7,9 AZALDI

Rapora göre, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (2012-2023) ile ortaya konulan hedeflerden birisi enerji yoğunluğunun düşürülmesi. Türkiye’nin 2023 yılı enerji yoğunluğunun 2011 yılına göre yüzde 20 düşürülmesi hedefi çerçevesinde gerçekleştirilen verimlilik çalışmaları sonucunda dikkate değer bir mesafe kat edildi. Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,5 artarken birincil enerji arzı yüzde 1,0 azaldı, birincil enerji yoğunluğu yüzde 6,2 ve nihai enerji yoğunluğu yüzde 7,9 oranında iyileşti, diğer bir ifadeyle bir birim katma değer üretmek için kullanılan enerji miktarı azaldı. Böylece, 2022 yılı itibarıyla Türkiye’nin enerji yoğunluğu 2011 yılına göre yüzde 20,4 oranında azaldı ve Strateji Belgesi’nde öngörülen yüzde 20 azaltım hedefi 2023 yılı gelmeden yakalandı.

• Enerji verimliliği kapsamında 600 milyon dolar yatırım yapılacak

ENERJİ YOĞUNLUĞU YÜZDE 42 AZALTILACAK

Strateji planında, Türkiye’nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (enerji yoğunluğunun) 2000 yılına göre yüzde 42 azaltılması ve 2024-2030 döneminde 20 milyar dolarlık yatırımla toplamda 37.1 MTEP (milyon ton petrol eşdeğeri) birincil enerji tasarrufu sağlanması hedefi ortaya konuluyor. Belgede yer alan stratejik amaçlar uyarınca; yeşil dönüşümü ve verimliliği teşvik edecek yatırımlar ve yenilikçi finansman araçları desteklenecek, binalarda enerji verimliliği için kamunun öncülük yapacağı iyileştirme programı yürütülecek. 61 eylem ve 265 faaliyete yer verilen eylem planında bulunan maddelerden bazıları şöyle:

• Havalimanlarında enerji verimliliği için GES yaygınlaştırılacak

• Gayrimenkul ilanlarına yapıların Enerji Kimlik Belgesi (EKB) bilgisinin eklenmesi için gayrimenkul sektörüyle iş birliği yapılacak.
• Konutlar için sunulan yalıtım kredisi imkanı gözden geçirilecek ve etkinliği artırılacak.
• Binalarda enerji verimliliği konusu mühendislik ve mimarlık fakültelerinin müfredatlarına dahil edilecek.
• Mevcut doğalgaz hatlarının alternatif gazları (sentetik gazlar, hidrojen vb.) taşımaya uygun hale getirilmesi için mevzuat çalışması yürütülecek.
• Şehir merkezlerinde motorlu araç kullanımına kapalı, bisiklet ve yaya yolları alanları oluşturulacak.
• Şehirlerde düşük karbon emisyonlu bölgeler oluşturularak bu bölgelere büyük tonajlı araçların ve otomobillerin girmesini sınırlayan caydırıcı önlemler alınacak.
• Aydınlatma direği ünitelerinin şarj istasyonu olarak kullanılabilmesi için teknik şartnamelerde düzenlemeler yapılacak.
• Şarj istasyonlarında zaman ve konum bazlı dinamik fiyatlandırma yapılacak.
• Araç ve insan yoğunluklarını tespit edebilen yapay zekaya dayalı uygulamaların kullanılması teşvik edilecek ve bu sayede sinyalizasyon sürelerinin ayarlanması için mekanizmalar geliştirilecek.
• Yüksek yakıt tüketimi veya emisyon değerine sahip araçların daha fazla vergi ödeyeceği bir motorlu taşıt vergi sisteminin geliştirilmesine yönelik etki analizi çalışması yapılacak.
• Piyasaya sürülen tüm araçların CO2 emisyonu bilgilerinin kaydedildiği bir veri tabanı oluşturulacak.
• Kamu binalarının mimari, elektrik, otomasyon, mekanik ve iklimlendirme projeleri, bölgesine özgü özellikler ve iklim koşullarına göre hazırlanacak.
• Yüksek Hızlı Tren hatlarında yük taşımacılığına yönelik çalışma yapılacak.
• Toplu taşıma araçlarının kat ettikleri yolların uzunluğu ve yakıt tüketimleri ile ulaşım talepleri izlenerek yol güzergâhları optimize edilecek.
• Ulaştırma sektöründe verimliliği artırmak için 3,7 milyar dolarlık yatırım yapılacak.