Sektör yükseliyor

Akaryakıt sektörü Ocak 2018’de yürürlüğe girecek 4 yeni düzenleme ile standardını yükseltmeye hazırlanıyor.

Petrol piyasasında yakın dönemde milat sayılabilecek çok sayıda gelişme yaşadık. Petrol Piyasası Kanunu’nun yayınlanması ve bununla birlikte sektörün EPDK’ya bağlanması bunların en önemlisi tabii ki. Arkasından 2005 yılı başında serbest fiyatlandırma ve lisanslandırma işlemleri, denetime yönelik çok sayıda düzenleme geldi.
1 Ocak 2018’den itibaren yürürlüğe girecek birkaç düzenleme de sektörde taşları yerinden oynatacak, kartların yeniden dağıtılmasını sağlayacak. Bu düzenlemelerin sağlıklı ve verimli bir şekilde uygulanması, gerçek anlamda bu piyasanın geleceğinde de yer almak isteyecek firmalar ile bir kasa bir masa şeklinde tabir ettiğimiz, gerçek amaçlarının ne olduğu belirsiz firmaların birbirinden ayırt edilebileceği, turnusol kağıdı gibi bir süreç yaşanmasına yol açabilir.

Peki, bu düzenlemeler neler, şimdi onlara göz atalım.

60 Bin Ton

60 bin ton kuralı da 1 Ocak 2018’den itibaren gerçek anlamda işlerlik kazanıyor. Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararı sonrası EPDK tarafından 2015 yılında yeniden yazılan madde uyarınca şirketler bir takvim yılında en az 60 bin ton beyaz ürün satışı yapmak zorunda. 1 Ocak 2018’den itibaren, son iki yılda lisans alanlar hariç tüm şirketlerin 2017 yılı satışları incelenecek ve hukuken geçerli bir nedene dayanmaksızın 60 bin tonu geçemeyenlere idari yaptırım uygulanacak. Limitin altında kalınmasında ticari gerekçeler göz önüne alınmayacak. İdari yaptırımın kanundaki karşılığı ise lisans iptali.

Ulusal Stok

EPDK tarafından Temmuz ayı içinde yayınlanan ve sektörün görüşlerini bildirdiği “Ulusal Petrol Stoku ve Gelir Payı Yükümlülüklerine İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı” ve “Ulusal Petrol Stoku Kupon Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı”nın yıl bitmeden nihai hale getirilmesi ve 1 Ocak 2018’den itibaren yürürlüğe girmesi planlanıyor. Tamamlayıcı stok ile ilgili kanun değişikliği çalışmaları henüz devam ederken, konunun zorunlu stokla ilgili kısmı bu yönetmelikle çözülecek. Bu düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle dağıtıcı, rafinerici ve ihrakiye teslimi lisansı sahibi firmaların ulusal stok miktarlarını nasıl hesaplayacakları, nerede tutacakları, nelerin ulusal stoktan sayılacağı netleşecek. Firmalar, ulusal stoklarını kupon sistemi aracılığıyla başka firmalara tutturabilecek. Ayrıca ileride tamamlayıcı stokun tutulması için gerekli kaynak ihtiyacı da bu düzenleme ile sağlanacak. Çünkü bu kaynağı oluşturmak amacıyla toplanacak gelir payına ilişkin usul ve esaslar da belirlenecek. Dağıtıcı, rafinerici, işleme ve ihrakiye teslimi lisans sahiplerinin bu gelir payını nasıl ödeyecekleri belirlenecek.

Tank Otomasyonu

Ulusal stokla da yakından ilgili bu düzenleme de 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek. Düzenlemeye göre, depolama faaliyetinde bulunan lisans sahiplerinin 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren tank otomasyon sistemi ve tesislerinde bulunan her bir tank için tank ölçüm sistemini kurmaları gerekiyor. Depolama lisansı sahipleri tesislerinde bulunan petrole, dağıtıcı ve rafineri lisansı sahipleri ise diğer lisans sahiplerinin tesislerinde bulunan petrolüne ilişkin bildirimlerini stok izleme sistemi kılavuzuna göre oluşturup web hizmeti aracılığıyla Kurum’a sunacaklar. Sistem hali hazırda bazı tesislerde test ediliyor.

Biodizel

EPDK’nın yine bu yıl yaptığı düzenleme ile ‘Benzin Türlerine Etanol Harmanlanması Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ’ ve ‘Motorin Türlerine Biodizel Harmanlanması Hakkında Tebliğ’ 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek. Buna göre dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından, bir takvim yılı içerisinde, ithal edilen ve rafinericiden temin edilen motorininin toplamına, en az yüzde 0,5 (V/V) oranında yerli tarım ürünlerinden ve/veya bitkisel atık yağlardan üretilmiş biodizelin harmanlanmış olması zorunlu olacak. Ayrıca yine dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından, benzine, en az yüzde 3 (V/V), oranında yerli tarım ürünlerinden üretilmiş etanolün harmanlanacak.

DEVAMI GELECEK

Tüm bu düzenlemelerin piyasanın ticaret boyutuna etkilerini tabii ki zamanla daha iyi anlayacağız. Ancak görünen o ki başta da söylediğimiz gibi, bu piyasada yalnızca ve yalnızca kurallı oyuncuların, disiplinli oyuncuların, bu işe yatırım yapan, istihdam sağlayan oyuncuların ayakta kalabileceği yeni bir döneme giriyoruz. EPDK bu konuda oldukça kararlı. Buna yönelik başka düzenleme hazırlıkları da var. Onları da başka bir yazımızda işleriz.