Hükümetin 2017 Programında Enerji Sektörü

Hükümetin 2017 yılı programı 30 Ekim’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girerken programın enerji bölümünde sektörün yakından takip ettiği kapasite piyasası oluşturulması ve yenilenebilir enerji yatırımları öne çıkıyor.

Son 15 yılda hızlı ekonomik büyümesine bağlı olarak enerji talebi de hızla artan Türkiye’de talebi karşılayacak gerekli üretim yatırımları kamu ve özel sektörün çabası ile hızlı bir şekilde devreye alınmıştı. Bununla birlikte artan enerji talebi hidrokarbon enerji kaynakları açısından zengin olmayan Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını ve yüksek petrol- gaz fiyatlarının etkisiyle ülkenin enerji ithalat faturasını da arttırmıştı.

Enerjide dışa bağımlılık ve enerji ithalatının düşürülmesi Enerji Bakanlığı’nın en önemli politika önceliklerinden birisi olurken burada öne çıkanlar ise yerli linyit kaynakları ve yenilenebilir enerji oldu.

Son bir yılda Enerji Bakanlığı tarafından atılan kararlı adımlar yerli linyit ve YEKA’lar konusunda hızlı mesafe alınmasını sağladı. Hükümetin 2017 yılı programında enerji bölümünde öne çıkan başlığın yenilenebilir enerji olduğu görülürken güneş ve rüzgar enerjisinde başta YEKA projeleri olmak üzere sektör tarafından ilgiyle beklenen konuların programda yer alması 2017’nin sektör açısından oldukça hareketli ve verimli bir yıl olacağını gösteriyor.

2017 yılı programında Türkiye’nin enerji arz güvenliğini sağlamaya yönelik projelerin de yer alması, başta kritik önemdeki doğalgaz depolama kapasitesinin arttırılması olmak üzere yatırımların ve bu konudaki iradenin devam edeceğini gösteriyor.

Lafı fazla uzatmadan programın enerji bölümünde öne çıkan konulara ve dikkat çeken ayrıntılara kısaca göz atalım.

KAPASİTE PİYASASI GELİYOR

Resmi Gazete’nin 7 Eylül 2016 tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren 6745 nolu Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda yer alan düzenlemelerden birisi de “Kapasite Mekanizması” oluşturulmasına yönelikti.

Torba yasadaki düzenleme ile 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 20’nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmişti.

“Arz güvenliğinin temini için gerekli yedek kapasite de dâhil olmak üzere yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması ve/veya sistem güvenliğinin temini için güvenilir kurulu güç kapasitesinin korunması amacıyla yerli kaynaklara öncelik veren kapasite mekanizmaları oluşturulur. Bu mekanizmalar kapsamında TEİAŞ tarafından yapılması gerekecek ödemeler iletim tarifesi hesaplamalarında dikkate alınır. Kapasite mekanizmalarının oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık görüşü alınarak Kurum tarafından düzenlenir.”

Sektör tarafından uzun süredir beklenen kapasite mekanizmasının oluşturulması 2017 programına giren başlıklardan birisi oldu. Programda, piyasanın elektrik arz güvenliğini sağlamada yetersiz kaldığı durumlarda arz güvenliğinin temini amacıyla kapasite mekanizması oluşturulacağı ifade edilirken Kamu santrallerindeki rehabilitasyon ve verimlilik artırma yatırımlarına devam edeceği açıklanmış.

Bakanlık tarafından bu konuda devam eden çalışmaların önümüzdeki aylarda tamamlanması ile birlikte 2017 içinde kapasite mekanizmasının oluşturulması piyasa açısından önemli bir adım olacak.

RÜZGÂRDA 3.000 MW’LIK KAPASİTE TAHSİSLERİ TAMAMLANACAK 

Geçtiğimiz yılın Nisan ayında EPDK’ya 3.000 MW’lık rüzgar enerjisi santralinin kapasite tahsisi için 42.000 MW’lık ön lisans başvurusu gelmişti. EPDK tarafından uygun bulunan başvurular daha sonra teknik değerlendirme için YEGM ve bağlantı görüşünün oluşturulması amacıyla TEİAŞ ve ilgili dağıtım şirketine yönlendirilmişti.

Rüzgar enerjisi yatırımları ve yerli kaynaklardan elektrik üretiminin artırılması açısından oldukça önemli olan 3.000 MW’lık kapasite tahsisinin sonuçlandırması da Hükümet’in 2017 programında yer alan başlıklardan bir tanesi. Programda yer alan açıklamada 3.000 MW’lık rüzgar enerjisi santral (RES) kapasitesinin yatırımcılara tahsisinin tamamlanacağı ifade ediliyor.

EPDK tarafından 2.000 MW’lık kapasite için ön lisans başvurularının geçtiğimiz Ekim ayında alınması beklenirken EPDK başvuruların 2017 Nisan ayında alınmasına karar vermişti.

Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez TÜREK 2016’da, güneş enerjisinde olduğu gibi rüzgarda yapılması planlanan YEKA ihalesinin 2017’nin ilk çeyreğinde yapılmasının planlandığını ifade etti.

2017 yılının rüzgar yatırımcıları açısından 3.000 MW’lık mevcut kapasite için başvuruların sonuçlandırılması, 2.000 MW’lık yeni kapasite tahsisi için başvuruların alınması ve rüzgardaki YEKA ihaleleriyle birlikte oldukça hareketli bir yıl olacağı görülüyor.

YENİ YEKA’LAR BELİRLENECEK

Programda yenilenebilir enerji açısından öne çıkanlardan bir tanesi de güneş enerjisi ve YEKA’lar. Kamu ve hazine arazilerinde elektrik üretimine uygun YEKA alanlarının belirlenerek derecelendirileceği ve kullanımının sağlanacağı ifade edilmiş. Önümüzdeki ay güneşte Karapınar’daki 1.000 MW’lık ilk YEKA için ihalenin sonuçlandırılacak hemen ardından yer tesliminin yapılması planlanıyor. Küresel ölçekte en önemli ve büyük ihalelerden birisi olacak olan Karapınar YEKA ihalesinin ardından programda ifade edildiği gibi yeni YEKA’ların belirlenmesi ve belirlenen bölgelerde yapılacak diğer gelecek ihaleler için hazırlıkların hız kesmeden devam etmesi bekleniyor.

Programda yer alan tahminlerde gazın elektrik üretimindeki payının düşmeye devam edeceği, yenilenebilir kaynakların üretimdeki payının ise artamaya devam etmesi bekleniyor.

YENİLENEBİLİRİN PAYI ARTARKEN GAZDAKİ DÜŞÜŞ SÜRECEK

2015 yılında yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin toplam üretim içinde yüzde 32 olan payının 2017’de yüzde 33,9’a yükselmesi, yenilenebilir kaynaklardan 2015’de 84,1 milyar kWh olan elektrik üretimin 94,3 milyar kWh’a yükselmesi bekleniyor.

Doğalgazdan elektrik üretiminin 2015 yılında yüzde 37,9 olan payının 2017’de düşmeye devam ederek yüzde 35,4’e ineceği öngörülüyor.

DOĞALGAZDA DEPOLAMA YATIRIMLARI SÜRECEK 

Türkiye’nin arz güvenliği açısından oldukça önemli olan yeraltı doğalgaz depolama konusundaki planlanan yatırım projelerinin hız kesmeden devam edeceği, “Kuzey Marmara ve Değirmenköy Doğalgaz Yeraltı Depolama” (Faz III) projesinin ihalesinin yapılarak yapım çalışmalarına başlanması da programda yer alan başlıklardan bir diğeri.

Geçtiğimiz hafta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Berat Albayrak’ın ifade ettiği gibi Tuz Gölü yeraltı doğalgaz depolama tesisinin 500 milyon metreküp depolama kapasiteye sahip ilk fazına önümüzdeki Ocak ayında ilk gaz enjeksiyonunun başlaması bekleniyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ocak ayından bu yana başta doğalgaz depolama, FSRU, YEKA ihaleleri ve yerli kömüre dayalı projeler olmak üzere sektörde uzun zamandır beklenen ve sektörün gelişimine katkı sağlayacak birçok başlıkta hızlı ilerleme sağlayarak başarılı bir performans sergiliyor. Hükümetin 2017 programında enerji başlığında sektör açısından uzun zamandır beklenen konuların yer alması 2017’nin enerji sektörü açısından hareketli ve atılım dolu bir yıl olacağını gösteriyor.