Enerji dönüşürse iklim değişmez mi?

Değerli Okuyucularım,

Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nda 3D (Dijital; Dağıtık; Düşük Karbonlu Enerji) enerjide dönüşüm üçlemesi bazen görünür bazen de gizli özneler olarak yer almakta. 3D, Enerji Verimliliği Kanunu amaç cümlesi içinde bulunurken, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ve Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi enerji başlığı için 3D’yi öne çıkarmakta. Belgeler ne demektedir? Cevap: Sürdürülebilir kalkınma için enerji dönüşüm yolunda ilerlemeliyiz. Üretirken ve tüketirken doğaya katı-sıvı-gaz kirletici yayan ve sera gazı salımı ile iklim değişimine etki eden enerji, ülkemizin çevre karnesinin iyiye gitmesinde atık yönetimi yanındaki temel itici gücüdür.

19 Şubat 2019 günü Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Çevresel Performans İncelemeleri kapsamında Türkiye Raporu açıklandı. Bu çalışmada Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) sivil toplum paydaşlarından biriydi. İşin teknik doğası gereği bu raporda ülkemizin güçlü ve zayıf yönlerinde sürdürülebilir kalkınma konusunda enerjinin konumu öne çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı ve İklim  Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar’ın konuşmasından “Rapor şeffaf. Hiç kimsenin şüphesi olmasın. Hesaplanabilirlik ilkelerine önem veriyoruz. Enerji dönüşümünde, düşük karbonlu ekonomiye geçişte ilerliyoruz. Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanma oranımız OECD ortalamasının üstünde. Sürdürülebilir kalkınmada, yeşil büyümede ilerleme kaydettik. İklim Değişikliği Eylem Planı’nı toplumun daha iyi anlaması için gayret edeceğiz. Yutak alanlarımız artarken küresel gönüllü karbon piyasasında aktif roller alındı. Kısa adı “Düşük Karbonlu Kalkınma Projesi” ve faydalanıcısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olan “Düşük Karbonlu Kalkınma için Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Destek Projesi” kapsamında uzun soluklu ilerleyeceğiz. Paris İklim Anlaşması için müzakerelerimiz sürüyor. Çevresel Baskı-Ekonomik Büyüme ikilisi mühim. İklim dostu büyüme mümkün. Çünkü iklim değişikliği bir kalkınma meselesidir. Sadece bir çevre meselesi değildir” hususları öne çıktı.

Ülkemizin düşük karbonlu ekonomi yolu, diğer deyişle karbonsuzlaşma yolu başarısı için enerji sektörümüzün iki büyük potansiyeli var: Enerji verimliliği ve yenilenebilir kaynaklı enerji üretimi. Burada önemli bir vurguyu belirtmek isterim. Karbon yönetimi hidrokarbonun en çok olduğu yerde öncelikli olup, kömür-petrol-doğal gaz girdili enerji teknolojisi, mevcut en temiz teknolojiye sahip ve enerji tüketimi enerji verimli olmalıdır.

Enerji dönüşümünde küresel kabul gören geçiş süreci fosil enerji kaynağı doğal gaz iken, başta yenilenebilir kaynaklı elektrifikasyon olmak üzere maliyet azaltacak sektörel inovasyon beklenmekte. Küresel Enerji Dönüşümü:2050 Yol Haritası adlı Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) raporunda, Paris İklim Anlaşması hedeflerine ulaşılabilmesi için yenilenebilir kaynaklı enerjinin en az altı kat daha hızlı büyümesi ve 2050 yılına dek enerji üretimindeki payının %85’e ulaşması gerektiği belirtilirken, enerji verimliliği ile yenilenebilir enerji kaynakları iklim değişimiyle mücadelenin ikili gücü olarak vurgulanmakta.

Raporda küresel enerji dönüşümünün 2050 yılına kadar 11 milyondan fazla yeni istihdam yaratacağı öngörülürken, yenilenebilir kaynaklara geçişin, fosil kaynaklı endüstrilerde kaybedilenden daha çok iş yaratması gerektiği, düşük karbon teknolojilerine gecikmeden daha fazla yatırım yapılması belirtilmekte ve enerji dönüşümü sosyoekonomik sistemden ayrı olarak ele alınamaz denmekte. Enerji dönüşümü yol haritası ile sosyoekonomik sistem arasındaki yakın etkileşim ardından enerji-çevre ekonomi modelinin konumuna dikkat çekilen raporda, Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla, istihdam ve insan refahını etkileyen “Sosyoekonomik Ayak İzi” olarak nasıl fayda yarattığı incelenirken, öngörülen enerji dönüşümünün kendi başına gerçekleşemeyeceği, bu nedenle politikacı ve karar vericilerin harekete geçmesi gereken altı odak alanı sunuluyor.  Bu raporun IRENA’nın rahat okunur, kolay anlaşılır en iyi raporu olduğu kanaatimi meraklısı için sunuyorum.

İstanbul Teknik Üniversitemizin tescilli yeşil yerleşkesinde 9 Nisan 2019 günü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı desteğinde Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) olarak altıncısını gerçekleştireceğimiz İstanbul Karbon Zirvesi’nde “1.5 Derecelik Küresel Isınmaya Karbon Yönetimi İle Dur Demek İçin Yeşil Ekonomi Yolunda Bir Araya Geleceğiz”. Sizleri de bekleriz. Zirvemizde “Karbon Ayak İzi- Sosyoekonomik Ayak İzi” ilişkisini ortaya koyarak, Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (EBRD) Müdür Yardımcısı, İklim Finansmanı ve Karbon Piyasaları Başkanı Jan-Wilem van de Ven ile Uluslararası Emisyon Ticareti Birliği (IETA) Uluslararası Politika Direktörü Stefano De Clara’yı ve başta enerji sektörden olmak üzere lider kuruluşlarımızın karbon yönetimi başarılarını tepe yöneticilerinden dinleyeceğiz. Zirvemizi Türkiye Büyük Millet Meclisi Çevre Komisyonu Başkanı Muhammet Balta, Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, Çevre Yönetimi Genel Müdürü Muhammet Ecel, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji Verimliliği ve Çevre Daire Başkanı ve Bakan Danışmanı Dr. Oğuz Can ile her iki bakanlığımızın yöneticileri ile uzmanları teşrifleriyle onurlandıracaklar. Zirvemizde “Enerji dönüşürse iklim değişir mi? Enerji dönüşürse iklim değişmez mi?” konusunu yetkin konuşmacılar ve ilgisi yüksek delegelerimizle irdeleyip ortaya koyacağız.

Zirvemiz öncesinde kaçırmamak gereken mart sonunda üç mühim etkinlik var. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayelerindeki 14. Uluslararası Petrol, LPG, Madeni Yağ, Ekipmanları ve Teknolojileri Fuarı: Petroleum İstanbul’da enerjide dijital devrimin akıllı teknolojilerle sektöre nasıl yansıdığının ve geleceğinin cevabı için heyecanlıyım. 3. Elektrik, Doğal Gaz ve Alternatif Enerji, Ekipmanları Teknolojileri Fuarı: Gas & Power Network’te bakalım enerji dönüşümünün vaz geçilemez fosil enerji kaynağı doğal gaz nasıl, hangi tüketim seçenekleriyle öne çıkacak? İTÜ Güneş Arabası Ekibi’miz de taşıtlarıyla fuarda olacak. IFAT Euroasia 2019 kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı desteğinde “Küresel İklim Değişikliği İle Mücadele ve Atık Yönetiminde Uluslararası İşbirliğinin Geliştirilmesi” başlıklı 3. Uluslararası Çevre Konferansı (III. IREMCON) olacak. Balkan ülkelerinden bakan ve üst düzey resmi erk katılımı olacak konferansımızda atık yönetiminde enerjinin yerini bulabilirsiniz. 2019 baharının biricik ülkemize, yeşil vatanımıza, mavi vatanımıza güzellikler ve huzur getirmesini diler, düşük karbon ayak izli günler temenni ederim.

Enerjinize ve çevrenize iyi bakınız değerli okuyucularım.

2023, 2030, 2050’ye doğru