Yeşil sertifika pazarı büyüyecek

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) raporlarına göre, dünyada yenilenebilir enerji alanında son yıllarda önemli bir büyüme yaşandı. İklim değişikliğiyle mücadele ve arz güvenliğinde kritik rol oynayan yenilenebilir enerji kaynaklarında büyümenin hızla devam edeceği öngörülen raporlarda artış hızının devam etmesiyle birlikte kapasitenin de 2030 itibarıyla bugünkü seviyenin üç katına kadar çıkabileceği tahmin ediliyor. Küresel yenilenebilir kapasitenin üç katına çıkarılması sonucu, kapasitenin 2030 itibarıyla 11 bin GW’a çıkacağı düşünülüyor.

Precedence Research ve Zion Market Research raporlarına göre, küresel yenilenebilir enerji sertifikası pazar büyüklüğü 2022’de 13,3 milyar dolar olurken, 2023’te ise 12,72 milyar dolar olarak gerçekleşti. İki piyasa araştırmasına göre, 2023 ila 2033 yılları arasında bu alandaki pazar büyüklüğünün gelecek 10 yıl içinde 87 milyar dolar ile 136 milyar dolar arasında bir büyüklüğe ulaşması bekleniyor.

Her iki rapora göre, bölge bazında Kuzey Amerika gelir açısından 2023 yılında küresel yenilenebilir enerji sertifikası pazarına hakim oldu. Kuzey Amerika, 2023 yılında yüzde 32,14 ile en yüksek payıyla küresel pazar liderliğini üstlendi. ABD yenilenebilir enerji sertifika pazarının 2023 yılında 2,87 milyar dolar olduğu ve 2024’le 2033 yılları arasında yüzde 27,45’lik birleşik büyüme oranıyla 2033 yılına kadar 32,57 milyar dolara ulaşması öngörülüyor.

ASYA-PASİFİK’TE ÇİN VE HİNDİSTAN YATIRIMLARI DEVAM EDİYOR

İki pazar araştırmasına göre, özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerdeki pazar büyümesi yenilenebilir enerji kaynaklarına artan ilgiyle ilişkilendiriliyor. Dünyanın en büyük yenilenebilir enerji pazarlarından biri olan Çin, ülke çapında yenilenebilir enerjinin büyümesine yardımcı olmak için “Yeşil Sertifika Ticaret Planı” olarak bilinen bir REC sistemi geliştirdi. Hindistan, kamu hizmetlerinin REC satın almasını veya enerjisinin belirli bir miktarını yenilenebilir kaynaklardan almasını gerektiren Yenilenebilir Satın Alma Yükümlülüğü (RPO) programı sayesinde köklü bir REC pazarı geliştirdi.

AVRUPA’DAN YEŞİL SERTİFİKA PAZARINA YOĞUN YATIRIM

Avrupa’ya bakıldığında ise bölgenin en fırsatçı pazarlardan biri olabileceği üzerinde duruluyor. Buna sebep olarak kötüleşen iklim koşulları ve endüstride artan yeşil enerji talebi Avrupa hükümetlerini yenilenebilir enerji ve yeşil sertifika pazarının geliştirilmesine yoğun yatırım yapmaya zorladı.

Pazar araştırma raporlarına göre, enerji türünde güneş enerjisi segmenti 2023 yılında en büyük pazar payına sahip oldu.

Türkiye, enerji arz güvenliği, enerji çeşitliliği, Net Sıfır Hedefleri ve 2026 yılında devreye girecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kapsamında yenilenebilir enerji hedeflerini artırıyor. Bu kapsamda yenilenebilir enerji sertifikaları da giderek önem kazanıyor. Bu kapsamda Enerji Piyasaları İşletme A.Ş tarafından kendi imkanları doğrultusunda blokzincir teknolojisinden yaralanarak, üretilen elektriğin üreticiden tüketiciye kadar tüm süreçlerini takip etmek için tasarlandı ve 1 Haziran 2021 tarihinde faaliyete geçti. Buna göre sisteme dahil olan lisans sahibi üretim tesislerinin şebekeye verdiği her 1 MWh’lik yenilenebilir enerjiye ait özellikler kaydedilerek bu sistemde belgelenebiliyor.

Foton Energy verilere göre ise 2023 yılında talep edilen yenilenebilir enerji tedariğinin yüzde 77’sinde IREC sertifikası tercih edilirken aynı zamanda 2023 yılında son tüketici için 11 milyon MWh’lik IREC sertifikası oluşturuldu. Verilere göre Türkiye, dünyada kullanılan IREC sertifikaları kapsamında 4. sırada yer alıyor.

‘Türkiye dünyada kullanılan IREC sertifikaları konusunda 4. sırada yer alıyor’

Çok uluslu şirketlerin “Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Yönergesi” tedarik zincirinden kaynaklanan emisyonlarını azaltmak için adımlar atmalarına yol açmıştır. Bu adımlardan en kolay ve hızlı uygulanabileni, elektrik tüketiminden kaynaklı dolaylı emisyonların yenilenebilir enerji tedariği ile dengelenmesidir. Tedarik zincirlerinde bulunan üreticilerin yenilenebilir enerji tedarik etmelerini sağlayarak elde edilen olumlu çevresel etki çok uluslu şirketlerin kurumsal sürdürülebilirlik raporlamalarında beyan edilerek; sınırda karbon düzenlemesi yükümlülüklerini azaltmalarını, yeşil finansman sağlamalarını ve yatırımcılarını memnun etmelerini sağlamaktadır. Türkiye’deki ihracatçıların yenilenebilir enerji tedariğindeki temel motivasyonu ihracat yaptıkları çok uluslu şirketlerin bu sürdürülebilirlik politikalarından kaynaklanmaktadır.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın 2026 yılında devreye girmesi ile Türkiye’de Avrupa Birliği’ne ihraç edilen ürünlerin başında Çelik, Alüminyum olmak üzere Çimento, Gübre ve Enerji üretiminde izleme, raporlama ve doğrulama (MRV) önem kazanacaktır. Türkiye’nin önemli sektörleri bugünkünden daha fazla yenilenebilir enerji tedariği için çareler aramak zorunda kalacaktır.

Yenilenebilir enerji tedariğinin ispatlanması için yenilenebilir enerji sertifikaları kullanılmaktadır. Yenilenebilir enerji sertifikaları üretilen yenilenebilir elektriğin kaydını ve son tüketicinin tüketimine beyanen kullanımını kayıt altında tutan sistemdir.

Türkiye’de, dünyanın pek çok ihracatçı ülkesinde olduğu gibi birden fazla yenilenebilir enerji sertifika sistemi mevcuttur: IREC (Uluslararası Yenilenebilir Enerji Sertifikası) ve YEK-G (Yenilenebilir Enerji Kaynak Garantisi).

YENİLENEBİLİR ENERJİ TEDARİĞİNİN YÜZDE 77’SİNDE IREC SERTİFİKASI TERCİH EDİLDİ

Türkiye, Meksika, Şili, Hindistan, Çin, Japonya ve Avustralya’da IREC sertifikalarının kullanımının devam etmesini sağlayan en önemli etken tedarik zincirlerinin uluslararası raporlamalarını kolaylaştırması ve IREC sertifikalarının çevresel etki ve katma değeri ön plana çıkarmasıdır. Türkiye’de son 4 yılda tedarik edilen yenilenebilir enerji miktarlarını kıyasladığımızda, 2021’de 4 TWh olan talebin 2023 yılı sonunda 15 TWh’a geldiğini görüyoruz. 2023 yılında talep edilen yenilenebilir enerji tedariğinin yüzde 77’sinde IREC sertifikası tercih edilmiştir.

Türkiye’de 2023 yılında son tüketiciye 11 milyon MWh’lik IREC sertifikası oluşturuldu. Tekstil, telekom, otomotiv, gıda, metal, alüminyum, çimento gibi birçok sektör, yenilenebilir enerji sertifikalarından yararlanıyor. Aşağıda grafikte görüldüğü üzere, tekstil yüzde 29 ile en fazla sertifikalandırma yapılan sektör olarak öne çıkıyor. Şu anda, tekstil sektörü sınırda karbon düzenleme mekanizmasına dahil olmasa da, bu sertifikalandırmanın ana nedenlerinden biri Kurumsal Sürdürlebilirlik Raporlama kriterlerine uyumluluktur.

Dünyada kullanılan IREC sertifikalarını kıyasladığımızda Türkiye, Çin, Brezilya ve Şili gibi ülkelerin ardından 4. sırada yer almaktadır.

FOTON TÜRKİYE’DE PİYASA ŞEFFAFLIĞI SAĞLIYOR

Foton olarak Türkiye’de IREC yenilenebilir enerji sertifikaları doğrulayıcı kuruluşu olarak 2021 yılından beri faaliyet göstermekteyiz. 2021 yılında ilk yazılımımız olan Foton Market, yenilenebilir enerji platformu bugün yıllık 25 TWh işlem hacmine ulaşmış; küçük ve orta büyüklükteki yenilenebilir enerji yatırımcıları ile elektrik tedarik şirketleri arasında toptan ticareti geliştirmiş, piyasada fiyat şeffaflığı sağlayarak yenilenebilir enerji talep eden tüketicilerin ihracat raporlamalarına destek olmuştur.

YEŞİL SERTİFİKALARDA FOTON ULUSLARARASI ÇÖZÜMLER SAĞLIYOR

Foton’un bu başarıları yurtdışından da talep bulmuş, 2024 yılında Mısır’da Foton Mısır’ı yüzde 50 ortaklık ile kurmamıza vesile olmuştur. Bugün dünyada ihracatçı ülkelerin; Hindistan, Pakistan, Malezya, Tayland, Kazakistan, Azerbaycan, Cezayir, Fas, IREC sertifikaları ile yeşil elektrik tarifelerinin desteklenmesinden, yenilenebilir uzun vadeli (PPA) sözleşmeleri için tezgah üstü piyasa kurulmasına yenilenebilir enerji tedariği ve ticaretinin her noktasına dijital çözümler sunmaktayız.

“IREC İSTANBUL İLE DEĞERLİ BİR EKOSİSTEME DÖNÜŞTÜRMELİYİZ”

Bu çalışmalarımızı piyasa düzenleyiciler, katılımcılar ve sanayileri bir araya getiren her yıl düzenlediğimiz IREC İstanbul organizasyonu ile de değerli bir ekosisteme dönüştürmekteyiz.

‘Türkiye, yenilenebilir potansiyeliyle sertifika pazarında etkin rol üstlenebilir’

Yeşil sertifikalar, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriği belgelendiren ve karbon emisyonlarını dengelemeye yarayan sertifikalardır. Bu sertifikalar, enerjinin sürdürülebilir kaynaklardan geldiğini doğrulayan, izlenebilir ve ticarileştirilebilir belgelerdir.

ATP GreenX platformunda ticareti yapılan I-REC, YEK-G, GO, Verra ve Gold Standard gibi sertifikalar, yenilenebilir enerji kullanımını teşvik ederek çevresel sürdürülebilirliği desteklemektedir.

Yeşil sertifikalar aynı zamanda, şirketlerin çevresel sürdürülebilirlik raporlarında ve yeşil yatırımcılar nezdinde güvenilirliklerini artırma konusunda kritik bir role sahiptir.

“YEŞİL SERTİFİKALAR ENERJİ PROJELERİNE OLAN TALEBİ ARTIRIYOR”

Yeşil sertifikalar, akredite kuruluşlar ve sertifika veren otoriteler tarafından sağlanır. Türkiye’de YEK-G sertifikaları, Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) tarafından yönetilirken, yurt dışı pazarında I-REC gibi standartlar tercih edilmektedir. Bu sertifikalar, şirketlerin ve bireylerin karbon ayak izlerini azaltmalarına yardımcı olur, yenilenebilir enerji projelerine olan talebi ve yatırımları artırır. Ayrıca, kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak isteyen şirketler için de büyük önem taşır. ATP GreenX gibi platformlar, bu sertifikaların kolayca alınıp satılabilmesi için dijital bir Pazar yeri sunar.

Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Güneş, rüzgâr ve hidroelektrik enerjisi gibi kaynaklar ülkede önemli ölçüde mevcuttur. Yenilenebilir enerji kapasitesinin artırılması ve bu enerjilerin ulusal enerji miksine entegrasyonu, Türkiye’nin yeşil sertifika potansiyelini artırır. Özellikle Güneydoğu Anadolu’da güneş, Ege ve Marmara bölgelerinde ise rüzgâr enerjisi yatırımları bu potansiyeli desteklemektedir. Türkiye’nin bu kaynakları etkin bir şekilde kullanarak yeşil sertifika pazarında lider bir rol üstlenmesi mümkündür. ATP GreenX, Türkiye’deki ve uluslararası alandaki yenilenebilir enerji sertifika ticaretini kolaylaştırarak bu potansiyeli desteklemektedir.

“ÇİN DÜNYANIN EN BÜYÜK YEŞİL SERTİFİKA PAZARINA SAHİP”

Dünya çapında birçok ülke, özellikle Avrupa Birliği ülkeleri, ABD ve Çin, yenilenebilir enerji sertifikalarını aktif olarak kullanmaktadır. Bu sertifikalar, şirketlerin ve ülkelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarını sağlar ve ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) yatırımlarını destekler. AB’de yeşil sertifika sistemi 2001 yılından beri uygulanmaktadır. Bu sistem, AB’nin 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji payını yüzde 40’a çıkarma hedefinin önemli bir parçasıdır. ABD’de yeşil sertifika programları eyalet bazında yürütülmektedir. Kaliforniya, Texas ve New York gibi eyaletlerde oldukça gelişmiş yeşil sertifika pazarları bulunmaktadır. Çin, dünyanın en büyük yeşil sertifika pazarına sahiptir ve hükümet, 2030 yılına kadar 1.200 GW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşma hedefi doğrultusunda yeşil sertifika sistemini aktif olarak kullanmaktadır. Hindistan, son yıllarda yeşil sertifika pazarında hızlı bir büyüme yaşamaktadır. Brezilya, Latin Amerika’daki en büyük yeşil sertifika pazarına sahiptir ve yeşil sertifikalar, hidroelektrik enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.

ATP GREENX’İN YEŞİL SERTİFİKALAR PİYASASINDAKİ ROLÜ

ATP GreenX, Türkiye ve uluslararası alanda yeşil enerji sertifikalarının ticaretini kolaylaştırmak amacıyla hizmet veren önde gelen bir dijital ticari platformdur. Platformumuz, blokzincir teknolojisi kullanarak, işlemlerin güvenliğini ve şeffaflığını artırır. Kullanıcılar bu sayede I-REC, YEK-G, GO, Verra ve Gold Standard gibi çeşitli yeşil enerji sertifikalarını güvenle alıp satabilirler. ATP GreenX, bu özellikleriyle, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kullanımını teşvik eder ve ülkenin sürdürülebilir enerji hedeflerine ulaşmasına önemli katkılarda bulunur. Bu platform, aynı zamanda yeşil enerji piyasalarında şeffaflık ve erişilebilirliği artırarak, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımların genişlemesine yardımcı olur.

ATP GREENX’İN SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİYE KATKISI

ATP GreenX olarak, platformumuz aracılığıyla gerçekleşen işlemler, yenilenebilir enerji kullanımını desteklemekte ve karbon emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Müşterilerimiz tarafından alınan her sertifika, belirli bir miktar karbon emisyonunun engellenmesi anlamına gelir. Bu etki, düzenli olarak yayınladığımız sürdürülebilirlik raporlarında detaylı olarak raporlanmakta ve şeffaf bir şekilde paylaşılmaktadır.