‘Türkiye, afet yönetim modelini ortaya koydu ve sistemin işleyişini devam ettirmeye çalışıyor’

Türkiye Enerji Zirvesi’nde moderatörlüğünü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Acil Durum Koordinatörü Ali Balcı’nın yaptığı ‘Enerjide Afet Yönetimi’ oturumu gerçekleştirildi. Oturumda Sıvılaştırılmış ve Sıkıştırılmış Doğal Gazcılar Derneği Başkanı Serkan Hotoğlu, Enerjisa Üretim Risk Kültürü Lideri Ethem Babiloğlu, Akedaş Elektrik Dağıtım Direktörü Ahmet Kasım Debgici ve Aksa Çukurova Doğalgaz Operasyon Müdürü Önder Akyol konuşmacı olarak yer aldı.

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Acil Durum Koordinatörü Ali Balcı

“2022 YILINDA 22 BİN 982 TANE DOĞA OLAYI GERÇEKLEŞMİŞ”

Türkiye’de afet yönetimi, Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı koordinasyonu tarafından sağlanıyor, buna ek olarak ‘Türkiye Afet Dayanak Planı’ ismini verdiğimiz plan sürecinde sürdürülüyor. Planda her bir bakanlığa verilmiş görevler söz konusu. 25 tane çalışma grubu ile ifade edilen görev ve sorumlulukları var. Buna göre Türkiye, afet yönetim modeli ortaya koymuş ve sistemin işleyişi devam ettirilmeye çalışılıyor.

2022 yılında ülkemizin muhtelif bölgelerinde 22 bin 982 tane doğa olayı gerçekleşmiş ve bunlar zaman zaman afete dönüşmüş zaman zaman da yerel imkanlarla bu afetlerin çözümlenmesi sağlanmış ve süreç sürdürülebilir kılınmıştır. Peki burada enerji sektörü bakanlığı afet yönetimini nasıl yapıyor? Enerji sektörü bakanlığı, afet yönetimini koordine etmek amacıyla birimler arası iş birliğine odaklanmış durumda. Elektrik, doğal gaz, petrol, maden ve nükleer gibi tüm enerji sektörlerini içine alan bir acil durum kriz yönetimi sistemi, bakanlık yöneticileri, bakanlar ve bakan yardımcılarını içeriyor. Ayrıca, Türkiye Afet Müdahale Planı’nın bir parçası olarak bu sürecin sürdürülebilir bir şekilde işlediği ifade ediliyor.

SSDGD Başkanı Serkan Hotoğlu

“ACİL DURUMLAR İÇİN STOK TUTUP İHALELER DÜZENLEYEBİLİRİZ”

Dünya genelinde benzersiz bir teknik uzmanlığın temsil edildiği, Türkiye’de oldukça nadir bulunan bir kabiliyetimiz var. Derneğimiz, LNG ve CNG gibi konularda faaliyet gösteriyor ve karbon azaltma gibi yerel ve uluslararası mevzuatları takip ediyor. Doğal gazın araçlarda kullanılmasıyla ilgili konularda AB teknik komiteleriyle iş birliği yapıyoruz. Derneğimiz, özellikle ilk etapta tanınmış şirketlere yönelik bir kuruluş hedefine sahip.

Teknik standartlara uyum sağlamak adına büyük çaba sarf ettik. Depreme dayanıklı radyal temeller, içi doğal gaz dolu kocaman tanklar ve bunlara yönelik uzaktan kaçak takip önlemleri gibi birçok tedbir alındı. Ulusal yangın koruma standartlarına uygun bir sistem kuruldu ve bu sayede afet durumlarında felakete dönüşmemesi için çalışıldı.

Dağıtım şirketleri organizasyonları, EPDK’nın tarifeler konusunda inanılmaz bir optimizasyon ihtiyacı olduğunu söylüyor. Biz, dernek içinde bu konuyu hızlı bir şekilde değe

rlendirdik ancak bu tartışılması gereken bir konudur. Örneğin, deprem riski taşıyan bölgelerde B planının ne olacağını düşünmeliyiz. Hangi binaların yıkılmaması gerektiğini düşünüyorsak, aynı zamanda olası bir olayın ardından evsiz kalan veya hayatını kaybeden vatandaşlarımızı yerleştireceğimiz ve onlara hizmet verebileceğimiz tesislerin nerede olacağını planlamalıyız.

Boru hatları olmayan ana hatlarda sorunlar var ve bu konuda CNG altyapısı kurulabilir. Aynı zamanda afet ve acil durum toplanma alanları için de benzer çözümleri öneriyorum. Acil durumlar için stok tutup ihaleler düzenleyebiliriz. Vergi mevzuatı gibi engeller olsa da afet durumlarına özel düzenlemeler yapılabilir. Ancak, bu konularda en önemlisi tatbikatlı olmamız gerektiğidir. Acil durumlarda 7/24 iletişimi ve hangi algoritmaların uygulanacağını belirlemeliyiz. Biz, bu konuda hazırız.

Enerjisa Üretim Risk Kültürü Lideri Ethem Babiloğlu

“DOĞRU KOORDİNASYONA HIZLA ULAŞABİLEN BİR YAPI KURMAMIZ GEREKİYOR”

Elektrik üretimi ve doğal gaz, kriz yönetimi bağlamında değerlendirilebilen konulardır. Afet durumları ortaya çıktığında, işin tüm unsurlarıyla birlikte boyutu farklı bir noktaya taşınır. Afet ve kriz yönetimini ayırt etmek, hazırlık ve koordinasyon aşamalarında büyük önem taşır. Örneğin, doğal gazın elektrik üretimi için kullanılması veya bazı elektrik santrallerinin doğal gaza ihtiyaç duyması durumunda, elektriği ileterek ve dağıtım şebekesine bağlayarak nihai tüketicilere ulaştırmak için iletim sistemine ihtiyaç vardır. Bu süreç, afet döneminde yönetilmesi zor bir sistem haline gelir ve birçok paydaş içerir. Bu noktada, koordinasyon işin içine dahil olur. Afet yönetimi konusunda, alışkanlık haline getirilmiş ve adı konulmuş bir iletişim sistemi oluşturmak önemlidir. Herhangi bir konuda doğru koordinasyona hızla ulaşabilen bir yapı kurmamız gerekmektedir. Elektrik şebekesini ayakta tutmak için uzun vadeli planlama aşamalarına dikkat etmeliyiz. Bir araya gelip bu konuları konuşarak ortak bir strateji geliştirmek çok önemli.

Akedaş Elektrik Dağıtım Direktörü Ahmet Kasım Debgici

“DAĞITIM ŞİRKETLERİ, FELAKETLERE EN HAZIR KURUMLAR ARASINDA YER ALIYOR”

Akedaş olarak, Adıyaman-Kahramanmaraş illerinin elektrik dağıtım işini üstlenmiş bulunuyoruz. Bölgemizde yaklaşık 1 milyon 800 bin nüfus bulunmaktaydı ve 770 bin civarında elektrik abonesi mevcuttu. Maraş depremleriyle ilgili olarak 2017’den beri AFAD kapsamında planlamalar, tatbikatlar ve hazırlık toplantıları sıkça yapılmaktaydı. Ancak, çalışılan senaryoda genellikle Maraş merkezindeki deprem ele alınıyordu. Ne yazık ki, yaşadığımız depremde 400 km’lik fayın etkilenmiş olması, birinci ve ikinci seviye destek illeri olan Adana, Kayseri, Diyarbakır, Şanlıurfa, Hatay gibi illerin Kahramanmaraş ile aynı seviyede etkilenmiş olması, bu depremin uluslararası destek seviyesine çıkmasına neden oldu. Dağıtım şirketleri, felaketlere en hazır kurumlar arasında yer alıyor. Bölgemizdeki olayın oluşundan itibaren ETKB ve TEDAŞ koordinasyonuyla bütün dağıtım şirketlerimiz, eleman, malzeme ve araç konusunda hızlı bir reaksiyon gösterdiler.

Aksa Çukurova Doğalgaz Operasyon Müdürü Önder Akyol

“BÖLGEDEKİ GAZ ARZININ KESİLMESİYLE YANGIN VE PATLAMA GİBİ DURUMLARIN ÖNÜNE GEÇİLDİ”

Doğal gaz dağıtım şirketi olarak, iletim hattından aldığımız doğal gazı konutlara, sanayilere ve son kullanıcılara dağıtımını gerçekleştiriyoruz. Şehir giriş istasyonlarından sonraki çelik ve polietilen dağıtımlarımızı birbirleriyle bağlantılı bir şekilde ring oluşturacak şekilde planlıyoruz. Bölge dağıtım istasyonlarını afet durumunda yedekli çalışacak şekilde tasarlıyor ve uyguluyoruz.

6 Şubat depremleri sonrasında, dünyada gerçekleşen birçok büyük deprem sonrasında doğal gaz kaynaklı yangın veya patlama gibi felaketler ülkemizde yaşanmadı. Doğal gaz dağıtım şebekemiz, bu afetle ne kadar bir alanı etkiledi? 2022 sonu itibariyle Türkiye genelinde 180 bin 200 km² alana sahip olan 11 ildeki doğal gaz dağıtım şebekemiz, 20 bin 160 şebeke ile yaklaşık yüzde 12’lik bir alanı etkiledi. Aksa Doğalgaz olarak, bu etkilenen alanlarda 6 ilde dağıtım gerçekleştiriyoruz. Depremin hemen ardından, sektörel tecrübelerimiz ve önceki afet deneyimlerimiz doğrultusunda hazırladığımız acil durum eylem planlarını hayata geçirdik. Bu çerçevede depremin büyüklüğünü değerlendirerek en yüksek kırmızı senaryo olarak belirledik. Depremin yıkımının yoğun olduğu bölgelerdeki bakım ekiplerimiz hızlı bir şekilde harekete geçerek, kısmi gaz kesintileri yaparak bölgedeki gaz akışlarını durdurdular. Bu sayede yangın, patlama gibi durumların önüne geçilmiş ve kontrollü bir şekilde müdahale edildi.

Operasyonel süreçlerimizi yönetmek için Bakanlığımız, EPDK, AFAD, Valilik, BOTAŞ gibi kurumlarla iletişim sağlamamız ve kamuoyuyla etkili bir iletişim kurduk. Bu zorlu süreci başarıyla yönettik. Akabinde ise 11 ilde toplamda bin 841 personel, süreci etkili bir şekilde yürüterek doğal gaz arzının yeniden sağlanmasını sağladı.