Toplayıcılık faaliyetlerine ilişkin mevzuat çalışması görüşe açıldı

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “İlgililerin değişiklik taslağı hakkındaki görüş ve önerilerini, gerekli değerlendirmelerin yapılabilmesini teminen 27/5/2024 tarihi mesai bitimine kadar “Görüş Formu” kullanılarak (MS Word formatında) [email protected] e-posta adresine ve yazılı olarak Kurumumuz Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığına göndermeleri gerekmektedir.”

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu yönetmeliğin neden gerekli olduğuna dair yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda; bir veya birden fazla şebeke kullanıcısı ile söz konusu şebeke kullanıcıları adına elektrik piyasasında toplayıcılık faaliyeti yürütmek üzere anlaşma imzalamış olan toplayıcı lisansı veya tedarik lisansı sahibi tüzel kişi “toplayıcı”, toplayıcı tarafından bir veya birden fazla şebeke kullanıcısının tüketim ve/veya üretimlerinin birleştirilerek işletilmesi kapsamında gerçekleştirilen piyasa faaliyeti ise “toplayıcılık” olarak tanımlanmıştır. Elektrik piyasalarında yapılan dönüşümler ile dağıtık üretim santralleri artmıştır. Ayrıca şebeke esnekliğinin artırılabilmesi için tüketicilerin de elektrik piyasasına katılımının sağlanması büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda dağıtık üretim santrallerinin bir araya getirilmesi ve tüketicilerin talep tarafı olarak elektrik piyasasına katılımlarının sağlanması amacıyla toplayıcılık faaliyetine ilişkin iş ve işlemlerin genel çerçevesinin oluşturulduğu Elektrik Piyasasında Toplayıcılık Faaliyeti Yönetmeliği Taslağı oluşturulmuştur.”

Yönetmelik, toplayıcıların ilgili mevzuat kapsamında organize toptan elektrik piyasası ve ikili anlaşma faaliyetlerine katılımlarının belirlenmesi, elektrik piyasasında toplayıcılık faaliyeti kapsamında yürütülecek işlemlere ilişkin tarafların görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları kapsıyor.

Ayrıca yönetmelik kapsamında, 12 Mayıs 2019 tarih ve 30772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında, OSB tüzel kişiliğine ait lisanssız üretim tesisleri ve OSB üretim lisansına sahip tüzel kişiler bu Yönetmeliğin kapsamı dışında kalacak.

GÖRÜŞE AÇILAN TASLAKTA NELER VAR?

Toplayıcı, toplayıcılık faaliyeti kapsamında yapacağı piyasa faaliyetleri için ilgili şebeke kullanıcıları ile toplayıcılık hizmeti anlaşması imzalayabilecek.

Toplayıcı, organize toptan elektrik piyasası faaliyetlerine, piyasa işletmecisi ile ilgili piyasa katılım anlaşmalarını ve/veya şebeke işletmecisi ile yan hizmet anlaşmalarını yapmak suretiyle katılabilecek.

Toplayıcılık faaliyeti lisansına derç edilmiş olan tedarik lisansı sahibi tüzel kişiler elektrik tedarik etmek üzere anlaşmalı oldukları şebeke kullanıcıları ile toplayıcılık hizmeti anlaşması yapamayacaklar.

Toplayıcı toptan satış faaliyetinde bulunamayacak. Ancak portföyünü dengelemek amacıyla yapmış olduğu alış ve satışlar bu kapsamda değerlendirilmeyecek.

Toplayıcı, portföyünde yer alan serbest tüketiciler için, elektrik enerjisi ve/veya kapasitesi ticareti yapabilecek. Toplayıcının, tüketim tesislerini kendi portföyüne eklemesi durumunda, elektrik enerjisi ve/veya kapasitesi ticareti yalnızca söz konusu toplayıcı tarafından yapılabilecek.

Toplayıcı, ilgili şebeke işletmecisine başvuru yapmak suretiyle portföyünde yer alan şebeke kullanıcılarını, uygun donanım, teçhizat ve cihaz altyapıları ile anlık üretim ve/veya tüketim verilerini izleyip, analiz ve raporlama yapabilecek.

Toplayıcı, anlaşmalı olduğu kullanıcıların üretim ve/veya tüketim programlarını yönetecek. Söz konusu kullanıcılar adına elektrik enerjisi ve/veya kapasitesinin alınıp satılmasına ilişkin piyasa işlemlerini yürütecek ve yan hizmetlere ilişkin tedarik süreçlerine katılabilecek.

Toplayıcı, portföyünde yer alan şebeke kullanıcıları adına teminat ve dengesizlik de dahil olmak üzere, piyasa işlemlerine ilişkin ilgili mevzuat kapsamındaki tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sorumlu olacak.

Toplayıcı, portföyünde üretim ve tüketim tesisleri ile depolama tesislerine ayrı ayrı veya birlikte yer verebilecek.  Ancak, toplayıcı portföyünde üretim tesisleri yer alması halinde söz konusu üretim tesislerinin toplam elektriksel kurulu gücü en fazla 2.000 MW olabilecek.

Toplayıcının portföyü kapsamında yükümlülükleri:

Aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesi ile dengeleme mekanizmasına katılım ve uzlaştırmaya işlemleri sonucu oluşan alacak ve borçlarının mali açıdan uzlaştırılması ile diğer hususlara ilişkin hükümlere uymak,

Yan hizmetler piyasasında faaliyet gösterecek olması halinde, yan hizmetler kapsamında gerekli belgelendirilmelerin yapılması ve hizmetlerin sağlanması, izlenmesi, kontrolü, incelenmesi, yapılacak ödemelerin gerçekleştirilmesi, taraflara uygulanacak yaptırımlar ve diğer hususlara ilişkin hükümlere uymak,

Yan hizmetler ve/veya dengeleme güç piyasasında yürüteceği faaliyetler kapsamında TEİAŞ tarafından talep edilecek teknik donanım ve verileri sağlamaktır.

Toplayıcılık faaliyetini kimler yürütebilir?

Elektrik piyasasında toplayıcılık faaliyeti, toplayıcı lisansı veya lisansına dercedilmek kaydıyla tedarik lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından yürütülür.

Toplayıcılık faaliyeti yürütecek tüzel kişilere lisans verilmesine, tadil edilmesi vb ilişkin işlemlerde 2/11/2013 tarih ve 28809 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde yer alan hükümler uygulanır.

Tüketim tesislerinin toplayıcılık faaliyetine katılımı:

Toplayıcı, dağıtım veya iletim şebekesine bağlı tüketim tesislerini kendi portföyünde toplayabilecek.

Tüketim tesisleri için herhangi bir tüketim ve/veya bağlantı gücü limiti uygulanmayacak. Ancak gerekmesi halinde Kurul toplayıcı portföyünde yer alan tüketim tesislerinin sözleşme değeri için limit belirleyebilecek.

Toplayıcı portföyünde aynı dengeleme bölgesinde yer alan tüketim tesisleri, ilgili mevzuatta yer alan şartları sağlaması halinde,  dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi niteliğinde olacak.

Tüketim tesisleri, dağıtım ve iletim şebekesine bağlı olma durumlarına ve dengeleme bölgesine göre ayrı dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kaydedilecek.

Tüketim tesislerinin dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kabul edilebilmeleri için ihtiyaç duyulması halinde TEİAŞ tarafından ilave kriterler belirlenebilecek.

Toplayıcı, bu madde ve ilgili mevzuat kapsamında talep etmesi halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kaydedilecek.

Lisanslı üretim tesislerinin toplayıcılık faaliyetine katılımı:

Toplayıcı, dağıtım veya iletim şebekesine bağlı lisanslı ve işletmedeki elektrik üretim tesisleri ile 9/5/2021 tarih ve 31479 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği kapsamındaki elektrik depolama ünitesi ve veya tesislerini kendi portföyünde toplayabilecek.

Toplayıcı, elektriksel kurulu gücü 50 MW ve altında olan lisanslı üretim tesislerini portföyüne alabilecek. Ancak gerekmesi halinde Kurul üretim tesisleri için kurulu güç üst limitini değiştirebilecek.

Toplayıcı portföyünde yer alan üretim tesisleri, ilgili mevzuatta yer alan şartları sağlaması halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak değerlendirilecek.

Toplayıcı portföyünde aynı dengeleme bölgesinde yer alan dengeleme birimi olmayan elektriksel kurulu gücü 50 MW ve altında olan lisanslı üretim tesisleri, ilgili mevzuatta yer alan şartları sağlaması halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi niteliğinde olacak.

Dağıtım ile iletim seviyesinden bağlı üretim tesisleri ayrı dengeleme birimi ve yan hizmetleri birimi olarak kaydedilebilecek.

TEİAŞ dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kabul edilebilmeleri için TEİAŞ tarafından ilave kriterler belirlenebilecek.

Toplayıcı, bu madde ve ilgili mevzuat kapsamında talep etmesi halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kaydedilecek.

Lisanssız üretim tesislerinin toplayıcılık faaliyetine katılımı:

Toplayıcı, dağıtım veya iletim şebekesine bağlı olan ve YEKDEM’den yararlanma süresi bitmiş/ bitmemiş olan lisanssız elektrik üretim tesislerini ihtiyaç fazlası enerjisini yönetmek üzere kendi portföyünde toplayabilecek.

Lisanssız üretim tesisleri için herhangi bir kurulu güç limiti uygulanmayacak. Ancak gerekmesi halinde Kurul, alt ve/veya üst kurulu güç limiti belirleyebilecek.

Toplayıcı portföyünde, aynı dengeleme bölgesinde yer alan lisanssız üretim tesisleri ilgili mevzuatta yer alan şartları sağlaması halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi niteliğinde olacak.

Lisanssız üretim tesisleri, dağıtım ve iletim şebekesine bağlı olma durumlarına göre ayrı dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kaydedilecek.

Lisanssız üretim tesislerinin dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kabul edilebilmeleri için TEİAŞ tarafından ilave kriterler belirlenebilecek.

Toplayıcı, bu madde ve ilgili mevzuat kapsamında talep etmesi halinde dengeleme birimi ve/veya yan hizmet birimi olarak kaydedilecek.

Organize toptan elektrik piyasası ve ikili anlaşma faaliyetlerine katılım:

Toplayıcı, ilgili mevzuat kapsamında organize toptan elektrik piyasalarında faaliyette bulunabilecek.

Toplayıcı; ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde taraflarla ikili anlaşma imzalamak sureti ile faaliyette bulunabilecek.

Toplayıcı; ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesi ile dengeleme mekanizması ve uzlaştırmaya katılımları sonucu oluşan alacak ve borçlarının mali açıdan uzlaştırılması ile diğer hususlara ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olacak.

Yan hizmetlere katılım:

Toplayıcı, elektrik piyasasında yan hizmet faaliyetinde bulunabilecek.

Toplayıcı, yan hizmetler kapsamında yürütebileceği faaliyetleri ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütecek.

Toplayıcı; ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, elektrik piyasasında yan hizmetler kapsamında sunulan hizmetlerin tedarik edilmesi, bu hizmetlerin tedarik yöntemi, belgelendirilmeleri, izlenmesi, kontrolü, incelenmesi, yapılacak ödemelerin gerçekleştirilmesi, taraflara uygulanacak yaptırımlar ve diğer hususlara ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olacak.

Toplayıcıların görev, yetki ve sorumlulukları:

Piyasa işletmecisi ile yapmış olduğu ilgili piyasa katılım anlaşmaları uyarınca piyasa işlemi yapma hakkına sahip organize toptan piyasa faaliyeti yürütmek isteyen toplayıcılar, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği uyarınca ilgili piyasa işlemlerinin gerçekleştirilmesine ilişkin görevleri yürütecek.

TEİAŞ ile yapmış olduğu yan hizmet anlaşmaları uyarınca yan hizmet sağlama yükümlülüğüne sahip toplayıcılar, Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliği uyarınca ilgili yan hizmetlerin tedarik edilmesine ilişkin görevleri yürütecek.

Bu Yönetmelik kapsamında piyasa işletmecisi, şebeke işletmecileri ile tedarik şirketlerinin görev, yetki ve sorumlulukları ilgili mevzuat kapsamında yer aldığı şekliyle uygulanacak.

Uzaktan kontrol:

Toplayıcı, dengeleme güç piyasası ve/veya yan hizmetler piyasasına katılması halinde, portföyündeki tüketim tesislerinin ve TEİAŞ tarafından talep edilmesi halinde üretim tesislerinin uzaktan kontrol edilmesine imkan verecek iletişim altyapısı dahil, kontrol sistemlerini tesis etmekle yükümlü olacak.

Konuyla ilgili uzaktan kontrol sistemlerinin tesisi, iletişim sistemleri altyapısı, sağlanacak veriler ve şebeke işletmecisi tarafından istenen diğer idari ve teknik koşullar 28/5/2014 tarihli ve 29013 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Şebeke Yönetmeliği’nde yer alıyor.

Ölçüm sistemleri ve/veya SCADA ile izleme ile veri temini:

Toplayıcılar, piyasa işletmecisi ve TEİAŞ tarafından ihtiyaç duyulan tüm bilgileri, uzaktan iletişim altyapısı dahil, ölçüm sistemleri ve/veya SCADA aracılığıyla zamanında ve eksiksiz sunmakla yükümlü olacak.

Konuyla ilgili piyasa işletmecisi tarafından istenen veriler 14/4/2009 tarih ve 27200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’nde, şebeke işletmecisi tarafından istenen veriler Elektrik Şebeke Yönetmeliği’nde yer alıyor.

Şebeke işletmecilerinin uzaktan kontrol ve SCADA altyapı hazırlıklarının tamamlanması:

Toplayıcılık faaliyeti kapsamında gerekli olan uzaktan kontrol ve SCADA altyapı hazırlıkları, şebeke işletmecileri tarafından 1/9/2024 tarihine kadar tamamlanacak.

Yönetmelik yayım tarihinde yürürlüğe girecek ve hükümleri EPDK Başkanı tarafından yürütülecek.

EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz’ın Bütçe Görüşmelerinde Yaptığı Konuşma Haberi