Deprem bölgesinde toplam 21,7 milyar TL enerji sektörü hasarı meydana geldi

Sibel Acar – Ankara

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinin yol açtığı zararı hazırlanan raporla açıkladı.

Başkanlığın internet sitesinde yayımlanan ‘Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu’nda depremlerin neden olduğu felaketin boyutlarına ve bölgedeki projelere yer verildi.

Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinin yol açtığı zararın telafi edilmesi ile afet risklerinin azaltılmasına yönelik 2024 sonu itibarıyla toplam 2,6 trilyon lira kamu harcaması yapıldığı bildirildi.

ENERJİ SEKTÖRÜNDE TOPLAM 21,7 MİLYAR TL’LİK HASAR MEYDANA GELDİ

Raporda, “Kamu ve özel sektöre ait elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri, doğal gaz iletim ve dağıtım tesisleri, petrol iletim ve depolama tesisleri ile akaryakıt tesislerinde toplam 21,7 milyar TL hasar ortaya çıktı. Hasarların büyük çoğunluğu Hatay, Gaziantep, Malatya ve Kahramanmaraş’ta meydana geldi. Yoğunlukla şehir içinde bulunan ve daha fazla hasar alan elektrik ve doğal gaz dağıtım tesislerinin onarım faaliyetleri yürütüldü ancak bazı yerlerdeki can ve mal emniyeti açısından elektrik ve doğal gaz arzında kesinti uygulamasına bir süre daha devam edildi. Akaryakıt istasyonları ve petrol depolama tesislerinde de onarım çalışmaları yürütüldü” ifadeleri yer aldı.

Ağırlıklı olarak elektrik dağıtım şebekesi olmak üzere enerji altyapısında meydana gelen hasarların giderilmesine yönelik 2024 sonu itibarıyla 18,8 milyar lira harcandı.

DEPREM BÖLGESİNDEKİ SANTRALLER ÜRETİM FAALİYETLERİNİ KESİNTİSİZ ŞEKİLDE SÜRDÜRÜYOR

Elektrik üretim santrallerindeki duruma bakıldığında ise Devlet tarafından işletilen elektrik üretim santrallerinden Karakaya HES ve Afşin Elbistan B Termik Santrali depremlerden etkilendiği görüldü. Yürütülen çalışmalar sonucunda depremde Karakaya HES kesintisiz olarak elektrik üretimine devam ederken Afşin Elbistan B Termik Santralinde meydana gelen hasarlar hızlı bir şekilde giderildi. Santraller mevcut durumda üretim faaliyetlerini kesintisiz şekilde sürdürüyor.

Bölgede 2023 yılında devreye giren tüketim tesisleri ile ilişkilendirilen lisanssız üretim tesisleri için satış sınırında aktif tüketimin yanı sıra benzer tüketim noktaları dikkate alınabilecekken 2024 yılı mahsuplaşmalarında 2022-2024 dönemi tüketim değerlerinden yüksek olana göre ihtiyaç fazlası enerjinin satışının gerçekleştirilmesine imkân verildi.

Bölgede, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından enerji iletim tesislerinin durumu değerlendirilerek gerekli görülen yerlerde iletim altyapısının güçlendirilmesine ve geliştirilmesine yönelik altyapı yatırımları yürütüldü.

Elektrik dağıtım şirketlerine ait mevcut dağıtım merkezi, transformatör merkezi ve indirici merkezlerinin deprem performans kontrollerinin yapılması veya güçlendirilmesine yönelik çalışmalar da gerçekleştirildi.

HARCAMALAR ELEKTRİK DAĞITIM ŞEBEKESİNİN İYİLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK GERÇEKLEŞTİRİLİYOR

Deprem bölgesinde ikamet eden tüketiciler, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında belirtilen güvence bedeli ile kesme-bağlama bedelinin alınmasından 15 Şubat 2023-09 Mayıs 2023 tarihleri arasında muaf tutuldu.

Enerji ticareti ve tedarik işlemleri olumsuz olarak etkilenen toptan ve perakende satış piyasasında satış yapan şirketler, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında yer alan avans ödeme yükümlülüğünden 31 Mart 2024 tarihine kadar muaf tutuldu. Bahse konu avans ödeme yükümlülüğü muafiyeti kapsamının daraltılarak (yalnızca bölgedeki dört EDAŞ, dört EPSAŞ ile Adana ve Gaziantep OSB’leri için olmak üzere) 31 Mart 2025 tarihine kadar yürürlükte olacağı belirtildi.

Raporda, deprem hasarlarının giderilmesine yönelik enerji sektöründe yapılan harcamaların ağırlıklı olarak elektrik dağıtım şebekesinin iyileştirilmesi kapsamında gerçekleştirildiği görülüyor.

MADENCİLİK SEKTÖRÜNE TOPLAM 491 MİLYON TL YATIRIM HARCAMASI YAPILDI

Deprem bölgesindeki ‘madencilik’ sektörü faaliyetlerine bakıldığında ise bölgede 732 maden işletme izinli ruhsat bulunmakta olup deprem bölgesinin madencilik faaliyetleri açısından kritik üretim ölçeğine sahip olmadığı belirlendi.

68 adedinin yeraltı maden işletme yöntemiyle çalıştığı sektörde TPAO tarafından Adıyaman’da 475 milyon TL, MTA tarafından deprem sonrasında Malatya’da 9,5 milyon TL, Gaziantep’te 1,6 milyon TL, Adıyaman’da 107 bin TL, Hatay’da 324 bin TL ve diğer illerde 4,5 milyon TL olmak üzere toplam 491 milyon TL yatırım harcaması yapıldı.

Yatırım harcamaları kapsamında en önemli bileşenin TPAO tarafından yapılan bina ve tesis yapım işleri olduğu görüldü.