Türkiye’nin petrol arama ve üretiminde rolü artıyor

Raşit Kırkağaç / İstanbul

İklim değişikliğiyle mücadele ve bölgesel çatışmaların yarattığı belirsizliklerle birlikte küresel petrol arama ve üretiminde belirsizlikler yaşansa da Türkiye Gabar’da yaptığı petrol arama-üretim hamlesi ve küresel iş birlikleriyle bu alanda kilit oyuncu olma hedefiyle hareket ediyor.

Uluslararası raporlara göre kalıcı ekonomik endişeler küresel petrol talebi büyümesiyle ilgili piyasadaki beklentileri azalttı. Çin’de petrol talebinin azalması ve son aylarda ABD’deki iş büyümesinin yavaşlama belirtileri petrol sektöründe yukarı yönlü fiyat momentumunu da sınırladı. Küresel petrol sektöründe 2023 yılında dünya genelinde 20 petrol sahası onaylandı ve bu sahalardan toplamda 8 milyar varil petrol eşdeğeri (boe) çıkarılması planlandı. 2023 yılında 19 yeni saha keşfedilirken bu sahalarda da yaklaşık 7,7 milyar boe’lik rezerv bulundu. Petrol şirketlerinden alınan verilere göre 2024 yılı sonuna kadar şirketler, onaylanmış rezerv miktarlarını yaklaşık 4 kat artırarak 31,2 milyar boe’ye yükselmeyi hedefliyor.

2023 yılında onaylanan ve geliştirme aşamasında olan sahalara bakıldığında Brezilya’nın Santos Havzası’nda bulunan Buzios Sahası, dünyanın derin offshore petrol sahası olarak öne çıkıyor ve 1 milyar varili geçiyor. Dünyanın en önemli havzalarından biri de ABD’de bulunan Permiyan Havzası olarak öne çıkıyor. Texas ve New Mexico’da bulunan bu sahalarda 2023 yılında birçok yeni proje ve ruhsat onaylandı. Basra’nın batısında Güney Irak’ta bulunan Zubair sahası üretimi artırmak için onay alırken, Irak’ın en büyük petrol sahalarından olan Rumaila sahasının kuzeyinde yer alan West Qurna sahasında 2023 yılı itibarıyla alınan proje onaylarıyla üretim hedefi artırıldı. Akdeniz petrolünün en önemli ülkelerinden biri olan Libya’da ülkenin iki farklı yönetime bölünmesi ve siyasi belirsizlikler, en büyük petrol sahası olan El Sharara’daki üretimi etkilemeye devam ediyor.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2021 yılında küresel sıcaklığı 1.5 dereceyle sınırlandırma senaryosundan bu zamana kadar petrol ve gaz üreticilerinin 45 projede toplamda en az 16 milyar boe’lik yatırım yaptığı ve 50 projede en az 20,3 milyar boe’lik bir keşif olduğu belirtiliyor. Raporlara göre, Güney Amerika ve Afrika, yeni petrol projeleri için küresel merkezler konumundayken, daha önce az üretimi olan ya da hiç olmayan Kıbrıs, Guyana, Namibya ve Zimbabve gibi ülkeler, petrol üreticilerinin yararlanmayı umduğu hacmin de üçte birinden fazlasını oluşturuyor.

ARAMA VE ÜRETİMDE KÜRESEL OYUNCU OLARAK TÜRKİYE

Türkiye bir yandan Gabar’da petrol aramalarına devam ederken diğer yandan da offshore konusunda Sakarya Gaz Sahası’nda önemli tecrübeler edindi. Gabar gibi zorlu bir coğrafyada üretimini 11 Eylül’den itibaren günlük 47 bin varil dolaylarına çıkaran Türkiye, bölgede ulaşımı kolaylaştırmak için de yaklaşık 500 km’lik yol yaptı. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, “2024 yılını, petrolde ve doğal gazda üretimi arttırma yılı ilan etmiştik. Çok şükür bu hedefimize emin adımlarla ilerliyoruz. Ağustos ayında petrol ve doğal gaz üretimimiz tarihteki en yüksek seviyelere ulaştı. 17 Ağustos’ta ham petrol üretimimiz, 107 bin 621 varil oldu. Bu üretimin 95 bin 656 varillik kısmını, TPAO gerçekleştirdi. Aynı gün, Gabar Dağı’ndaki kuyulardan 47 bin 58 varillik bir üretim rakamına ulaştık” diye konuştu. Bununla birlikte arama-üretim konusunda birçok ülkeyle peş peşe anlaşmalar imzalayan Türkiye, Somali denizlerinde 3 blokta petrol ve doğal gaz arayacak. Daha önce Nijer’le de ‘Petrol ve Doğal Gaz Alanında İş Birliğine İlişkin Niyet Beyanı’ imzalayan Türkiye, halihazırda günlük 20 bin varil petrol üretimi olan, ihracat konusunda yaşanan zorluklardan dolayı petrolü verimli kullanamayan ülkeye petrolünü ihraç etmesi konusunda yardımcı olabilir. Tüm bunlarla birlikte Türkiye hem arama-üretim hem de farklı ülkelerin, petrolünü ihraç edebilmesi açısından son derece önemli iş birliklerine devam ederken diğer yandan küresel enerji arz güvenliğine de katkı sağlıyor.