İran, petrol yaptırımlarına karşı çıkış arıyor

İsfahan Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mahmud Camsaz, ABD yaptırımları sonrası İran’ı petrol satışıyla ilgili zor günlerin beklediğini ve ulusal parayla yapılacak satışların bile beklenen faydayı sağlamayacağını söyledi. ABD, nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından İran’dan petrol alımını önlemeye yönelik çabalarını sürdürürken Tahran yönetimi de alternatif çıkış yolları arıyor. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in geçen günlerdeki Hindistan […]

ABD, nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından İran’dan petrol alımını önlemeye yönelik çabalarını sürdürürken Tahran yönetimi de alternatif çıkış yolları arıyor.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in geçen günlerdeki Hindistan ziyareti sırasında bu konuda bir gelişme yaşandı. Hindistan yönetimi, Zarif’in ziyaret sırasında İran’dan petrol alımını ülkelerinin ulusal para birimi rupiyle yapacaklarını açıkladı. Hindistan Maliye Bakanlığı da İran’dan ham petrol alımı yapacak rafinerilerin paralarını Hindistan bankalarına yatırmaları durumunda vergiden muaf tutulacaklarını duyurdu.

AA muhabirine konuşan İranlı ekonomi uzmanı Camsaz, İran petrolünün ulusal parayla satışının ülke ekonomisine etkisini değerlendirdi.

Camsaz, “Rusya, Güney Kore, Çin ve Irak yönetimleri de İran’dan alacakları petrolün ödemelerini ulusal paraları üzerinden yapacaklarını duyurmuştu. Hindistan ve adı geçen diğer ülkelerin paraları uluslararası değerleri bakımından ABD doları, İngiliz sterlini veya İsviçre frangı gibi değere sahip değil. Bu durum, söz konusu ülkelerle ticaret yapan İranlı iş adamlarını üçüncü bir ülkede aracılarla paralarını dolar veya avroya çevirmeye mecbur ediyor.” dedi.

“Ulusal parayla alışveriş artı masraf anlamına geliyor”

Bu durumun maliyetleri artıracağına dikkati çeken İranlı akademisyen, “Ulusal parayla alışveriş artı masraf anlamına geliyor ve fiyatların yükselmesine neden oluyor.” ifadesini kullandı.

İran’a yönelik petrol ihracatı ambargosuna değinen Camsaz, şunları söyledi:

“ABD, İran’dan 6 ay daha petrol almaları konusunda 8 ülkeye muafiyet tanıdı. Bu süre sonunda her alımlarını üçte bire indirerek sıfırlamaları gerekiyor. Irak, İran’la diplomatik ilişkileri mahfuz kalmakla birlikte ulusal çıkarları için ABD yaptırımlarını uygulayacağını açıkladı. Japonya İran’dan petrol alımı için ABD’den 3 aylık izin aldı. Çin İran’dan petrol alımını durduracağını açıkladı. Bu sınırlamalar İran petrol satışlarının Basra Körfezi FOB (gemiye teslim) fiyatları altına gerilemesine neden olacaktır ki, bu da büyük bir zarar demektir.”

“Rusya, ABD’yi ikna etmeye çalışıyor”

ABD’nin uluslararası petrol fiyatlarını aşağıda tutmak için Suudi Arabistan ve Rusya’nın petrol üretimini artırması konusunda baskıda bulunduğunu belirten Camsaz, iki ülkenin Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütüne (OPEC) rağmen üretimini arttırdığını, Rusya’nın İsrail’i aracı yaparak ABD’nin kendilerine yönelik yaptırımları kaldırma çabasında olduğunu ve bu nedenle Moskova yönetiminin ABD’yle petrol fiyatlarını artırmama konusunda anlaştığını ileri sürdü.

İranlı ekonomist ayrıca, kaya petrolü üretimini 1,5 milyon varile yükselten ABD’nin petrol fiyatlarını 50 doların altında tutmaya çalıştığını, buna karşın Tahran yönetiminin gelecek yıl bütçesinde petrolün varilini 54 dolar öngördüğünü belirtti.

İran’ı zor günlerin beklediğini aktaran Mahmud Camsaz, şunları kaydetti:

“İran’ın petrol satışı düşse de fiyatların yüksek olması açığını kapatabilir. Gelecek yılın bütçesi 1,5 milyon varil petrolün ihraç edileceği öngörüsüne göre düzenlendi. Fakat bu son derece iyimser bir karardır. Nükleer anlaşma imzalanmadan önce yaptırımlar bugünkü kadar şiddetli olmamasına rağmen 800 bin varildi. Yeni yaptırımlarla doğal gaz da yaptırım kapsamına alındı. ABD, İran’a döviz girişinin yapıldığı tüm kanalları kapatmayı istiyor.”