Demir yolu yük ve yolcu taşımacılığında 2053 Net Sıfır Emisyon hedefleri doğrultusunda çalışmalar başladı

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Taşımacılık AŞ, TCDD Teknik Mühendislik ve Müşavirlik AŞ ile Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketinin (TÜRASAŞ) 2021 ve 2022 yılı hesapları, TBMM KİT Komisyonunda görüşüldü.

TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürü Ufuk Yalçın, Komisyonda yaptığı sunumda, Genel Müdürlüğün 2013’te yasalaşan Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ile “demir yolu tren işletmecisi” olarak görevlendirildiğini anımsattı.

“TCDD Taşımacılık, 2 bin 32 kilometresi Yüksek Hızlı Tren, 219 kilometresi Hızlı Tren ve 11 bin 668 kilometresi konvansiyonel olmak üzere toplam 13 bin 919 kilometrelik ulusal ağ üzerinde demir yolu işletmeciliği yapmaktadır.” diyen Yalçın, çeken araç filosunda 659 elektrikli ve dizel lokomotif, 31 yüksek hızlı tren seti, 98 dizel tren seti ve 91 elektrikli tren seti bulunduğunu; çekilen araç filosunda ise 742 yolcu vagonu ve 17 bin 362 adet yük vagonu yer aldığını anlattı.

Yalçın, yük taşımalarının yaklaşık yüzde 45’inin, önemli organize sanayi bölgeleri, limanlar, fabrikalar gibi yük merkezlerine bağlı 439 kilometre uzunluğunda toplam 286 iltisak hattından yapıldığını dile getirerek, “Uluslararası demir yolu yük taşımalarımız Bulgaristan, İran ve Gürcistan ile olan sınır garlarımız üzerinden gerçekleştirilmektedir. Mart itibarıyla 543 bin tondan fazla yük sınır garlarımız üzerinden taşındı. Hafta içi günlük 740 yolcu treniyle hizmet verilirken hafta sonları ek seferlerle bu sayı 750’ye ulaşmaktadır. Yük taşımacılığımız ise günlük 200 trenle gerçekleştirilmektedir.” ifadelerini kullandı.

Elektrikli araç parkı büyütülecek

Ufuk Yalçın, mart ayı itibarıyla yüksek hızlı trenler, konvansiyonel ana hat trenleri, bölgesel trenler ve kent içi banliyö trenleriyle toplam 43,8 milyon yolcu, 1 Ocak-26 Mart tarihlerinde İstanbul-Sofya-İstanbul tren seferleri ile 5 bin 600 yolcu, 9 Mart’ta başlayan Van-Tahran-Van tren seferleriyle ise 26 Mart’a kadar 1500 yolcu taşındığını bildirdi.

Yüksek Hızlı trenlerin ilk işletilmeye başladığı 2009’dan 3 Mart’a kadar toplam 96,2 milyon yolcu taşındığını anlatan Yalçın, konvansiyonel ana hat ve bölgesel trenleriyle de toplam 15,9 milyon yolcu taşındığını söyledi.

Yalçın, uluslararası demir yolu yük taşımalarının taşımaya açık Bulgaristan, Gürcistan ve İran sınır garlarından yapıldığını dile getirerek, “Bu kapsamda 2018-2025 yıllarında Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı üzerinden Türk cumhuriyetleri ve Çin yönüne toplam 2 bin 466 seferle yaklaşık 1,6 milyon ton, İran yönüne toplam 5 bin 643 seferle yaklaşık 4,2 milyon ton, Avrupa yönüne ise toplam 30 bin 368 sefer ile yaklaşık 18,5 milyon ton taşıma gerçekleştirildi.” diye konuştu.

Elektrikli araç parkının büyütülmesi, eski araçların yeni nesil verimli, yerli ve milli araçlarla değiştirilmesi amacıyla TÜRASAŞ tarafından yerli ve milli imkanlarla üretilen 22 adet 160 kilometre/saat hız yapabilen Milli EMU temin edilmesinin planlandığını anlatan Yalçın, TÜRASAŞ’tan 2023’te 2, 2024 Şubat sonunda 1 adet olmak üzere teslim alınan toplam 3 Yeni Sakarya Milli Elektrikli Tren Seti’nin Adapazarı-Gebze kesiminde hizmete verildiğini kaydetti.

Yalçın, yerli ve milli imkanlarla üretilen toplam 14 Hızlı Tren Seti (saatte 225 kilometre hız yapabilen) temin edileceğini belirterek, “2026 yılı sonunda 1 set teslim edilecek olup Hızlı Tren setlerinin üretimi 2028 yılı sonunda tamamlanacak.” ifadesini kullandı.

“2053 Net Sıfır Emisyon” hedefi kapsamında demir yolu yük ve yolcu taşımacılığının artırılmasının yanında, Genel Müdürlük faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik 2026’ya kadar alacakları önlemler ve çalışmalar ile TCDD Taşımacılık AŞ Enerji Yönetimi ve İklim Değişikliği Eylem Planı’nda son aşamaya gelindiğine dikkati çeken Yalçın, şunları kaydetti:

“Enerji verimliliği çalışmaları kapsamında Verimli Sürüş Tekniği Projesi ile İzmir Bölgesi’nde işletilen bölgesel yolcu trenlerinde tüketilen yakıt miktarlarında ortalama yüzde 10 tasarruf yapılabileceği tespit edildi ve uygulamalara başlandı. Söz konusu trenlerde 2024 yılında yapılan çalışmalarla 270 bin litre motorin tasarrufu sağlanarak 12 milyon liranın kasamızda kalması sağlanmıştır. Ayrıca 748 tonluk karbondioksit emisyonu engellenmiştir. Önümüzdeki süreçte Proje’nin tüm bölgelerimize yaygınlaştırılması planlanmaktadır.”

“Sektörde söz sahibi olmayı hedefliyoruz”

TÜRASAŞ Genel Müdürü Selim Koçbay, karlı ve verimli kuruluş olmayı, ihracat yaparak ülke ekonomisine katma değer sağlamayı, sektörde karar verici ve yönlendirici olmayı, yerli ve milli ürünlerle dışa bağımlılığı azaltmayı, gelişmiş teknolojiye sahip ürünler sunarak sektörde söz sahibi olmayı hedeflediklerini söyledi.

Saatte 160 kilometre hıza sahip Milli Elektrikli Tren Seti’nin, üretim standartları açısından TSI sertifikasına sahip ilk yolcu treni olduğunu anlatan Koçbay, Milli Elektrikli Tren Seti’nin, işletme ihtiyaçlarına göre bölgesel veya şehirlerarası çalıştırılmak üzere 5 araçlı olarak imal edildiğini belirtti.

Koçbay, “Ülkenin ilk Yerli ve Milli Hızlı Treni niteliğindeki saatte 225 kilometre hıza sahip Milli Elektrikli Tren Seti yüksek konfor ve inovasyonla tasarlanmıştır. Projede her bir sette 8 araç bulunmaktadır. Hızlı Tren Setimiz, ikisi engelli olmak üzere 584 kişilik yolcu kapasitesine sahiptir. Prototip imalatına başladığımız tren setimizi, bu yıl sonunda raylarla buluşturmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.

“Milli Metro üretimi için tasarım çalışmalarına başlandı”

Koçbay, ESKİŞEHİR-5000 Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi Projesi kapsamında TSI sertifikasına sahip olacak, yük ve yolcu taşımacılığı yapabilecek ve saatte 140 kilometre hıza sahip TÜRASAŞ marka yeni nesil bir elektrikli anahat lokomotifinin seri imalatına başlandığını bildirdi.

Proje alt bileşenleri olan Tren Kontrol ve Yönetim Sistemi, boji, cer motoru, cer konvertörü ve cer trafosu gibi kritik bileşenlerin de TÜRASAŞ markasıyla yerli olarak üretildiğine dikkati çeken Koçbay, sözlerini şöyle sürdürdü:

“6 Akslı Milli Anahat Lokomotifi Projesi (CoCo) kapsamında, özellikle yük taşımacılığında kullanılmak üzere 7,3 MW gücünde Elektrikli Lokomotif ile 4 bin beygir gücünde Dizel Elektrikli Lokomotif yapılacak. Konsept tasarım ve ön tasarım fazları tamamlanmıştır. Detay tasarım ve prototip üretimi çalışmalarına devam edilmektedir. Türkiye’nin şehir içi raylı sistem aracına olan ihtiyacı ve bu ihtiyacın yurt içinde milli imkanlarla karşılanması büyük önem arz ettiğinden Milli Metro üretimi için tasarım çalışmalarına başlanmıştır.”

Komisyonda, görüş ve önerilerin sunulmasının ardından TCDD Taşımacılık AŞ ile TCDD Teknik Mühendislik ve Müşavirlik AŞ’nin 2021 ve 2022 yılı hesapları genel görüşmeye sunuldu.

TÜRASAŞ’ın 2021-2022 yılı hesapları ise ibra edildi.