Akaryakıt fiyatları nasıl belirleniyor?

Petrol fiyatlarının tarihi bir düşüş yaşadığı bu dönemde EPDK, akaryakıt fiyatlarının kurum tarafından belirlendiği algısı üzerine bilgilendirici bir video paylaştı.

Dünya genelinde yaşanan siyasi olaylar ve Çin’den yayılan koronavirüsün etkisiyle petrol fiyatları, son 29 yılın en düşük seviyesine geldi. Bu tarihi düşüşün ardından özellikle sosyal medyada oluşan “Petrol fiyatları düşse de EPDK akaryakıt fiyatlarını artırıyor” algısı üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bilgilendirici bir video paylaştı.

EPDK tarafından, Enerji Uzmanları Derneği’nin katkılarıyla hazırlanan “Tüketicinin Enerji Rehberi” köşesinde akaryakıt fiyatlarının nasıl belirlendiğine dair videoda kurumun, fiyatların belirlenme sürecinde herhangi bir müdahalesinin olmadığı anlatıldı. EPDK Enerji Uzmanı Mustafa Düzgün’ün konuyla alakalı bilgiler verdiği videoda, EPDK’nın yalnızca fiyat oluşum sürecinde herhangi bir sağlıksız yapı, rekabete aykırı herhangi bir durum oluştuğu takdirde tavan fiyat uygulaması yaptığı belirtildi.

“NİHAİ POMPA FİYATLARI ÜÇ TEMEL BİLEŞENDEN OLUŞUYOR”

EPDK adına Mustafa Düzgün tarafından akaryakıt fiyatlarının belirlenmesine yönelik verilen bilgiler şu şekilde:

“Yurtiçi akaryakıt piyasasındaki nihai pompa fiyatı temel olarak üç bileşenden oluşur:

-Uluslararası piyasalarda oluşan ürün fiyatı,

-Rafineri, dağıtıcı ve bayi marjı,

-KDV ve ÖTV toplamından oluşan vergi.

Ürün fiyatı uluslararası piyasalarda oluşmaktadır ve tatil günleri haricinde sürekli değişmektedir. Ürün fiyatlarının yurtiçi piyasalara etkisini analiz etmede kullanacağımız bir diğer değişken ise dolar kurudur. Ürün fiyatında yaşanan bir düşüş eğer dolar kurunda yaşanan bir artışa oranla daha düşük kalırsa yurtiçi fiyatlar artabilmektedir.

Ürün fiyatlarının üzerine rafinerici, dağıtıcı ve bayi marjı toplamı eklenmektedir. Rafinerici marjı sıklıkla değişmekle birlikte dağıtıcı ve bayi marjı toplamı ise stabil hareket etmektedir.

Vergilendirmeyle ilgili hususlar ise Maliye Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğunda olup çeşitli zamanlarda değişkenlik göstermektedir. 2018 yılı ortalama fiyatları baz alındığında kurşunsuz benzin 95 oktan nihai pompa fiyatının yüzde 57’si vergilerden; yüzde 33’ü ürün fiyatından; rafinerici, dağıtıcı ve bayi marjı toplamından oluşmaktadır.”

“EPDK FİYATLARA İNDİRİM YA DA ZAM YAPMAZ”

“Yurtiçi akaryakıt piyasasında fiyatlar, kanunun 10. Maddesinde yer alan “En yakın erişilebilir dünya serbest piyasası koşullarına göre oluşur” hükmü çerçevesinde şirketler tarafından serbest rekabet ortamında belirlenmektedir. Dolayısıyla EPDK burada fiyatlara indirim ya da zam yapmamaktadır ama fiyatları yakından takip etmektedir. Zira fiyat oluşum sürecinde herhangi bir sağlıksız yapı, rekabete aykırı herhangi bir durum oluşursa EPDK, kanunun kendisine vermiş olduğu yetki çerçevesinde tavan fiyat uygulamaktadır. Bu noktada kurumumuz; 2009, 2014 ve 2015 yıllarında toplam 3 defa tavan fiyat uygulamıştır.”

Petrol fiyatlarında tarihi düşüş