‘PETFORM olarak ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını azaltma hedefine inanıyoruz’

PETFORM Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Camcı, Gaz Grubu Başkanı Gökhan Soruş ve Arama-Üretim Grubu Başkanı Hasan Gazi Yay doğal gaz piyasasına, arama-üretim sektörüne yönelik Gas&Power’a özel değerlendirmelerde bulundular. PETFORM Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Camcı PETFORM’un çalışmaları hakkında gazetemize bilgi paylaştı.

PETFORM Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Camcı, Gaz Grubu Başkanı Gökhan Soruş ve Arama-Üretim Grubu Başkanı Hasan Gazi Yay, uluslararası gaz piyasaları ve ülkemizdeki son durum, Karadeniz gazı keşfi, LNG terminalleri, depolama, ruhsat devri ile izin süreçleri ve 2024 yılı faaliyetleri hakkında Gas&Power’a özel açıklamalarda bulundular.

‘İZİN VE ONAY SÜREÇLERİ BAŞLICA ODAKLANACAĞIMIZ ÖNEMLİ HUSUSLAR’

2024 yılı Genel Kurulumuzda yoğun bir katılımla gerçekleştirilen toplantımızda yeniden oluşturulan Yönetim Kurulumuzun görev paylaşımları yapılmış ve daha önceki dönemlerden takibimizde olan hususlar başta olmak üzere, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, EPDK, TPAO, BOTAŞ, MAPEG ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları nezdinde takip edilmiş ve 2024 yılına ilişkin ajandamızda olan konu başlıkları ile güncellenmiştir.

2024 YILI PETFORM FAALİYETLERİ

2024 yılında, piyasa bazlı ve rekabet esaslı fiyatlamaya geçişle birlikte doğal gaz piyasasının gelişimi ve enerjide ticaret merkezi olma hedefi doğrultusunda özel sektör payının artırılması ana takip alanlarımızdır. Diğer taraftan, hidrokarbon arama ve üretim faaliyetleri açısından bekleyen izin/onay süreçleri, özel sektörün yeni ruhsatlara ulaşma sorunu ve bu kapsamda küçülen özel sektör payının tekrar yükselişe geçme süreci başlıca odaklanacağımız önemli hususlardır.

PETFORM olarak 24. faaliyet yılımızı yaşarken kurumsallaşmış yapımız, sektörümüzün gelişimine ilişkin ortaya koyduğumuz somut ve yapıcı öneriler, kamu ve özel sektörün birlikte gelişebileceği ve yaşayabileceği bir piyasa yapısı için gerçekleştirdiğimiz görüşmeler bizlere daha da fazla sorumluluk yüklemektedir. Kamuoyu nezdinde oluşturduğumuz güvenilir yapı sayesinde enerji alanında ortaya çıkan gelişmelerde görüşlerimize başvurulmaktadır.

ENERJİ TİCARET MERKEZİ OLMA HEDEFİ

2024 yılının özellikle enerjide ticaret merkezi olma hedefi doğrultusunda gelişmelerin yaşanacağı bir yıl olmasını temenni ediyoruz. Orta vadeli programda da ortaya konan piyasa bazlı ve rekabet easlı fiyatlamaya geçiş hedefi, özel sektörün uzun zamandır beklediği bir gelişmedir. Kamu ve özel tüm ilgili tarafların mutabık kaldığı üzere genele yaygın sübvansiyon uygulamasının sürdürülemez bir gerçek olduğu ortada olup, sadece ihtiyacı olan kesimin desteklenmesine ilişkin konuda da 2024 yılı içerisinde olumlu bir gelişme bekliyoruz. Şüphesiz, sosyal devlet anlayışıyla, devletin desteğine ihtiyacı olan hanelere ulaşılması ve destek olunması gerekmektedir. Piyasa bazlı ve rekabet esaslı fiyatlama mekanizması uzun dönemde dünya piyasalarına tam entegrasyonumuza imkan verecek, doğal gaz piyasasının gelişmesini sağlayacak ve özel sektörün de arz güvenliği perspektifinden ödün vermeden gerekli sorumluluğu alması devletin üzerindeki arz güvenliği sorumluluğunu ve mali yükünü de daha yönetilebilir bir noktaya çekecektir.

DENİZ VE KARA KEŞİFLERİ

Karadeniz’deki Sakarya gaz sahası keşfi ve projenin geliştirilmesi aşamaları sadece yerli doğal gaz üretiminin artması değil, ülkemizdeki piyasa kurgusunun oluşması ve derinleşmesi açısından da son derece kıymetlidir.

Denizlerdeki hidrokarbon keşifleri ile birlikte, karasal alanlarda da ortaya konan yeni keşifler ve üretim artışları, arama-üretim sektörü açısından da çok kıymetli bir fırsat yaratmıştır. Milli kuruluşumuz TPAO’nun başarılı performansını özel sektör firmaları olarak desteklemek ve daha da ileri taşımak arzusundayız. Gabar bölgesindeki üretim artışının özel sektör keşifleri ile destekleneceğini düşünüyor ve üyelerimizle birlikte bu doğrultuda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ham petrol ve doğal gaza olan ihtiyacın artarak devam edeceği gerçeği ortadadır. Bu durum sadece ülkemiz için değil tüm dünya için de geçerliliğini korumaktadır.

PETFORM olarak ülkemizin tüm kamu ve özel kurumları ile enerjide dışa bağımlılığını azaltma hedefine inanıyor ve bu amaca ulaşmak için bir paydaş olarak var gücümüzle çalışıyoruz.

‘GAZ PİYASALARINDA NORMALLEŞEN VE KRİZ ÖNCESİ YILLARA DÖNEN BİR SEYİR YAŞIYORUZ’

Yerli ve yabancı doğal gaz piyasası oyuncuları olarak uzun zamandır piyasanın oluşması, derinleşmesi ve özel sektör olarak faaliyetlerimizi sürdürebilmek için sabırla beklemekteyiz. Özellikle son 5 yıllık global gelişmeler hepimizin takip etmeye çalıştığı ve yatırımlarına yön vermek için yoğun çaba harcadığı bir dönem oldu. Son dönemde yaşanan küresel ve bölgesel gelişmeler ışığında karar alıcılarımızın tamamen arz güvenliği perspektifinin öncelediği bu dönemde, özel sektör oyuncuları olarak bizler de planlama ve projeksiyon yapmakta zorluklar yaşadık. Kamunun gücü ve önemi bu olağanüstü dönemlerde bir kez daha teyit edilmiş oldu. Her olağanüstü dönemde olduğu gibi, gaz piyasalarında da normalleşen ve kriz öncesi yıllara dönen bir seyir yaşıyoruz. Ülkemizdeki doğal gaz piyasasının, uluslararası gerçeklerle işleyebilmesi için mevzuatsal altyapının oluşturulduğu, gaz ticaretinin gerçekleşebilmesi adına kuralların belirlendiği ve kurumların aktif bir şekilde çalışır halde olduğu hepimizin malumudur. Özellikle vadeli gaz piyasasının hizmete alınması ancak bu piyasada istenilen hacimlerin yakalanamaması, içerisinde bulunduğumuz mevcut durumu çok iyi özetlemektedir.

MALİYET BAZLI FİYATLAMA PRENSİBİ

Enerjide ticaret merkezi olma hedefi doğrultusunda bir takım somut gelişmelerin gözlemleneceğine inanıyoruz. Özellikle, orta vadeli programda ortaya konan maliyet bazlı fiyatlama prensibine geçiş hedefi piyasamızın merakla beklediği bir gelişme olacaktır. Üyelerimizle birlikte yaptığımız değerlendirmelerde, maliyet bazlı fiyatlamaya geçişin birçok sorunun çözümünde ana belirleyici olacağı hususunda mutabık kalmış durumdayız. Bu geçiş, şüphesiz ki sosyal devlet anlayışı çerçevesinde, ülkemizin makroekonomik programlarıyla uyumlu olarak gerçekleşmelidir. Özel sektör oyuncuları olarak bizler de devletimizin hassasiyetlerine saygı duyuyor ve bu doğrultuda atılacak adımlara doğrudan destek olacağımızı belirtmek istiyoruz.

DOĞAL GAZ PİYASASINDA KAMU/ ÖZEL SEKTÖR EŞ GÜDÜMÜ

Özel sektörün kendine alan bulabildiği çok sınırlı faaliyet alanı yer altı depo kullanımı olmuştur. Bu hususta da karşılaştığımız sorunları ilgili kamu otoriteleriyle istişare ederek aşmaya çalıştık. Doğal gaz piyasasının dinamikleri açısından kamu/özel sektör eş güdümü ve iletişimi oldukça önemlidir. Hepimizin parçası olduğu ve dünya ile entegre olmamız gereken doğal gaz ticareti açısından arzu ettiğimiz piyasa kurgusunun beklentisi içerisindeyiz.

AVRUPA PAZARI VE ÖZEL SEKTÖR İÇİN FIRSATLAR

Avrupa’nın doğal gaz tüketim potansiyeli ve Rusya dışında güvenilir tedarik imkanlarının arayışı, coğrafi anlamda avantajlı olan ülkemize fırsatlar sunmaktadır. İletim hatlarımızın kapasitesi, yeraltı gaz depolarımız, LNG terminallerimiz, FSRU imkanlarımız ideal gaz piyasasının oluşmasında kritik öneme sahiptir. Özellikle, Güneydoğu Avrupa ile başlayarak tüm Avrupa’yı içine alacak yeni pazarlar ve ticaret imkanı sadece milli kuruluşumuz BOTAŞ için değil, özel sektör açısından da yeni fırsatlar doğurmaktadır. Bu noktada, gerek özel sektör olarak gerekse de BOTAŞ özel sektör işbirlikleri ile bölge arz güvenliğine katkı sunulabileceğini düşünüyoruz.

Sakarya gaz sahasının keşfi ve uzun dönemde buradan yapılacak yerli doğal gaz üretiminin ülkemizdeki piyasa kurgusunun şekillenmesi açısından da kıymetli olacaktır. Üretim potansiyeline sahip tedarikçi ülkelerle, tüketim kabiliyetine sahip ülkeler arasında oluşacak piyasa, ülkemizde ticaret merkezi olma hedefinin ana taşıyıcısıdır. Uzun zamandır dillendirdiğimiz ve altyapısını oluşturduğumuz bu hedefe ulaşabilmek için çalışmalarımızı sürdürmeye üyelerimizle birlikte devam ediyoruz.

‘RUHSAT DEVRİ VE İZİN SÜREÇLERİ YABANCI YATIRIMCININ ÖNÜNDE BARİYER’

2023 yılında 200’ün üzerinde açılan kuyu ile yakın coğrafyamızı da kapsayan bir alanda ülke olarak üstün bir saha performansı göstermiş durumdayız. 2024 yılı hedefinin 250’nin üzerinde kuyu olduğu gerçeğini değerlendirdiğimizde ülkemizin petrol ve doğal gaz aramaüretim faaliyetleri açısından ve aynı zamanda servis firmalarının operasyonları bakımından geldiği nokta bir övünç vesilesidir.

YOĞUN YATIRIM PROGRAMI

Zor coğrafi şartlarda, böylesine yoğun bir yatırım programının gerçekleşmesi için yerli/yabancı ayrımı yapmaksızın, servis firmalarının ortaya koyduğu performans kritik öneme sahiptir. Tüm firmalarımızı ve çalışanlarımızı, işçi ve iş sağlığı prensiplerinden ödün vermeden kazasız belasız, başarılı saha faaliyetlerini sürdürmelerini temenni etmekteyiz.

TPAO’NUN GABAR HEDEFİ

Milli kuruluşumuz TPAO’nun, özellikle karasal alanda Gabar bölgesi keşifleri sonrası üretime geçme faaliyetleri eşi benzeri az bulunur bir niteliktedir. Günlük üretimimizin rekorlar kırdığı 2024 yılının ana taşıyıcısı Gabar keşiflerinin üretime alınması olmuştur. Yılsonu hedefinin sadece Gabar Bölgesi için 100 bin varil/gün olması zor bir hedef olsa da bu amaç için alın teri döken ve mücadele veren tüm çalışanlara şükranlarımızı sunuyoruz.

“ÜRETİMDE TARİHİ İVME YAKALANABİLİR”

2024 yılında Gabar dahil tüm yerli üretimimizin (özel sektör ve TPAO) günlük 200 bin varile ulaşması ihtiyacımızın yüzde 20’lere yakınının yerli üretimle karşılanabilmesi anlamına gelmektedir. Bu oran yakalandığı takdirde tarihi bir seviye test edilmiş olacak ve devamlılığı ile birlikte 80 usd/varil fiyatını baz alırsak yılda 6 milyar USD gibi bir miktarın ithalata konu olmaması anlamına gelecektir. Böylelikle, en temel yapısal bozukluğumuz olan dış ticaret açığının azaltılması hususunda çok önemli aşama kaydedilmiş olacaktır.

ÖZEL SEKTÖR İÇİN YOL GÖSTERİCİ

TPAO’nun son yıllarda ortaya koyduğu başarı hikayesi, üyelerimiz tarafından da takdirle karşılanmakta ve özel sektörün de bu milli mücadelede yeni keşiflere imza atabilmesi için yol gösterici olmaktadır.

Petrol ve doğal gaz sektörümüzün bu başarı hikayesinin yanı sıra uzun zamandır süregelen sorunları da mevcuttur. Özellikle, özel sektörün yeni arama ruhsatlarına ulaşamaması, izin ve onay süreçlerindeki gecikmeler ve cevapsızlıklar, ruhsat süreleri biten üretim sahalarının TPAO’ya devri gibi konular özel sektörün yatırım iştihanı kısmakta, yabancı yatırımcının ve sermayenin ülkeye girişinin önünde bir bariyer niteliği taşımaktadır. Bu durumun zamanla özel sektörün küçülmesine sebep olacağı ve rekabeti de ortadan kaldıracağı öngörülmektedir. Unutulmaması gereken ana unsurlardan bir tanesi de, tüm dünyada bu son derece riskli ve maliyetli yatırımların kamu/ özel ayrımı yapılmaksızın iş birlikleriyle ve risk paylaşarak gerçekleştiğidir. Uzun zamandır ülkemiz bu global gerçeklikten uzaklaşarak arama-üretim faaliyetlerini sürdürmektedir. Yeni bir büyük oyuncunun ya da risk alan bir yatırımcının kamu ve özel sektörle birlikte ortaklaşa bir yatırım gerçekleştirmesi, ülkemiz açısından kritik öneme sahiptir. Denizlerde ya da karalarda gerçekleşecek bu iş birliğinin uluslararası piyasalarda pozitif etkisi olabileceği gibi doğrudan yabancı yatırımın ülkemize girişi açısından da değeri büyük olacaktır. Yapılan keşifler ülkemize değer katmakta ve nesiller boyu yerli/ yabancı – kamu/özel ayrımı yapmaksızın ülkemize fayda sağlamaktadır. 1960-70-80 dönemlerinde Adıyaman, Batman ve Diyarbakır’da yapılan birçok keşif bugün hala günlük üretimimiz içerisinde önemli bir paya sahiptir ve ülke ekonomisine önemli değer katmaktadır. Sahanın kimin tarafından keşfedildiğinden ziyade, ülke ekonomisine katkısı ve büyüklüğü temel göstergedir. Bugün milli kuruluşumuz TPAO’nun geldiği nokta, yerli/yabancı ayrımı olmaksızın Cumhuriyet tarihinde yapılan kamu/ özel sektör faaliyetlerinin vücut bulmuş halidir. Önemli olan ülke kapasitesinin ve altyapısının geliştirilmesi ve dışa bağımlılığın azaltılmasıdır.

“ÖZEL SEKTÖR OLARAK VAR GÜCÜMÜZLE ÇALIŞIYORUZ”

Cumhuriyet tarihi boyunca dönemsel olarak dalgalanmalar yaşasak da özel sektör olarak hep var olduk. Bundan sonraki süreçte de milli kuruluşumuz TPAO’nun başarı hikayesini destekleyerek, özel sektör olarak yeni keşiflere imza atma arzusu içerisindeyiz. Büyük bir dişli mekanizmasının parçaları olarak servis firmaları ile birlikte çarklarımızı döndürmeye devam ediyor, enerjide dışa bağımlılığımızı azaltabilmek adına ve neslimizin aydınlık yarınlara kavuşması için var gücümüzle çalışıyoruz.