Elektrikli araçların hızlı şarj altyapısına destek için ikinci çağrı açıldı

Beyza Erdoğan – İstanbul

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, elektrikli araçların yaygınlaşmasını desteklemek amacıyla Elektrikli Araçlar İçin Hızlı Şarj Altyapısı Destek Programı’nın ikinci çağrısını ilan etti. Bakan Kacır, “İlan ettiğimiz ikinci çağrıyla, elektrikli araç kullanımının tüm ülke sathında yaygınlaşmasını hızlandırmayı amaçlıyoruz” diyerek, çağrının önemine ve ülke genelinde kapsayıcı olmasına dikkat çekti.

İLK ÇAĞRI BÜYÜK BAŞARI GETİRDİ

2022 yılında hayata geçirilen ilk destek çağrısı ile hızlı şarj altyapısı kurulmuş, Türkiye genelinde 35 farklı proje desteklenmiş ve 150 milyon TL’nin üzerinde teşvik ile 1050 adet hızlı şarj ünitesi kurulumu gerçekleştirilmişti. 31 Ocak 2024 itibarıyla tamamlanan ilk destek programı, elektrikli araç altyapısını güçlendirmek ve sürdürülebilir ulaşımı teşvik etmek amacıyla 81 il ve 400 ilçede uygulanmıştı. Bu gelişmelerin ardından ülke genelinde hızlı şarj istasyonu sayılarında önemli bir artışa geçildi ve 12 binin üzerinde hızlı şarj noktası bulunan Türkiye, Avrupa’da hızlı şarj noktası başına düşen araç sayısında lider konuma ulaştı. 2024 yılı sonunda Türkiye’deki toplam şarj noktası sayısı 26 bini aştı; kurulu güç ise yüzde 170 artarak 1.736 MW’a ulaştı.

Elektrikli araç sayısının hızla artması mevcut altyapının daha da geliştirilmesini ve ülke genelinde eşit erişimin sağlanmasını zorunlu hale getirdi. Bu doğrultuda, eksik veya yetersiz kalan bölgelerde tamamlayıcı bir şarj altyapısı desteği sağlanması da kaçınılmaz oldu. Bu bağlamda ‘Elektrikli Araçlar İçin Hızlı Şarj Altyapısı Çağrısı’ ile elektrikli araç kullanıcılarının tüm bölgelerde hızlı şarj ünitelerine erişimini sağlamak, elektrikli araç kullanımını teşvik etmek, ilave yatırımlarla il/ilçe bazında öngörülen ihtiyacı karşılayarak ülke genelinde homojen dağılımı sağlamak amaçlandı.

İKİNCİ ÇAĞRI: EŞİT, ERİŞİLEBİLİR VE YAYGIN ALTYAPI HEDEFİ

Yeni çağrı ile mevcut altyapı dışında kalan bölgeler hedef alınıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 300’ün üzerinde ilçeye 536 yeni hızlı şarj ünitesinin kurulmasına destek verecek. Böylece Türkiye genelinde ilçe kapsama oranı yüzde 85’in üzerine çıkarılacak.

Program kapsamında 15 yatırım bölgesine odaklanılacak ve il/ilçe bazlı şarj altyapısı ihtiyacı; nüfus yoğunluğu, mevcut araç sayısı, trafik hacmi, akaryakıt istasyonu yoğunluğu ve ekonomik gelişmişlik düzeyi gibi parametrelerle belirlendi. Çağrı kapsamında yalnızca hızlı şarj üniteleri değil; trafo, kablolama ve pano gibi kritik altyapı bileşenleri de destek kapsamında yer alacak. Bu desteklerle yatırımcıların kurulum maliyetleri azaltılacak ve altyapı yatırımları daha sürdürülebilir hale gelecek. Başvurular 20 Haziran 2025’e kadar www.sarjdestek.sanayi.gov.tr adresinden yapılabilecek. Toplam destek bütçesi 500 milyon TL olarak belirlenirken, yatırımların yüzde 75’ine kadar hibe verilecek.

Yaygın, eşit ve erişilebilir şarj istasyonlarının kurulması, kullanıcıların en büyük endişelerinden biri olan menzil kaygısını azaltarak elektrikli araç kullanımını teşvik edecek ve bu alandaki kullanıcı güvenini artıracak.

ELEKTRİKLİ ARAÇLARA YOĞUN İLGİ

Elektrikli araçlar Türkiye’de büyük bir ivme kazanmış durumda. 2024 sonunda elektrikli araç sayısı 185 bini aşarken 2025 yılı itibarıyla; elektrikli araç sayısının düşük senaryoda 202.030, orta senaryoda 269.154, yüksek senaryoda ise 361.893 olması bekleniyor. Bu dönemde şarj noktası sayısı ise 34.278 ile 61.897 arasında değişecek. 2030 yılında ise elektrikli araç sayısının 776.000 ile 1.7 milyon arasında, şarj noktası sayısının ise 83.000 ile 181.000 arasında artması öngörülüyor.

2035 yılına gelindiğinde ise elektrikli araç sayısının 1.8 milyon ile 4.2 milyon arasında olacağı, toplam şarj noktası sayısının ise 193.000 ile 459.000 arasında değişeceği tahmin ediliyor.

Bu veriler, elektrikli araçların kullanımının artmasıyla birlikte, şarj altyapısına yapılacak yatırımların büyük önem taşıyacağını ve gelecekteki talepleri karşılamak için ciddi bir genişleme sürecinin gerektiğini gözler önüne seriyor.

Yeni çağrı ile mevcut altyapı dışında kalan bölgeler hedef alınıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 300’ün üzerinde ilçeye 536 yeni hızlı şarj ünitesinin kurulmasına destek verecek. Böylece Türkiye genelinde ilçe kapsama oranı yüzde 85’in üzerine çıkarılacak.

ELEKTRİKLİ ARAÇ ŞARJ İSTASYONU YATIRIMLARI İÇİN SAĞLANAN DESTEKLER

TÜRKİYE, ÖRNEK ALINAN BİR ŞARJ ALTYAPISI MODELİNİ İNŞA ETMEYİ HEDEFLİYOR

2 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Şarj Hizmeti Yönetmeliği” ile birlikte, şarj ağı işletmeciliği resmi olarak tanımlandı. Yönetmeliğe göre, bu faaliyet yalnızca EPDK’dan alınacak “şarj ağı işletmeci lisansı” ile yürütülebiliyor. Bu düzenleme, elektrikli araçlara yönelik şarj altyapısının yasal, şeffaf ve denetlenebilir şekilde gelişmesini hedefliyor. Lisanslı işletmeciler, Türkiye genelinde şarj istasyonları kurarak bu ağı merkezi sistem üzerinden yönetme yetkisine sahip oluyor.

EPDK tarafından 170’in üzerinde lisans verilmiş durumda.

Şarj altyapısının geliştirilmesi aynı zamanda yeşil dönüşüm hedefleri doğrultusunda da önem arz ediyor. Güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarıyla entegrasyonu, akıllı enerji yönetimi sistemleriyle birlikte karbon emisyonlarının azaltılmasına da katkı sağlıyor.

Dışa bağımlılığı azaltan bu dönüşüm, Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşması açısından da büyük önem taşıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen bu programla Türkiye, elektrikli araçlar için dünya çapında örnek alınan bir şarj altyapısı modelini inşa etmeyi hedefliyor.