‘2025’te sektör olarak çok hareketli bir yıl geçireceğiz’

Beyza Erdoğan – İstanbul

Kadoil Yönetim Kurulu Başkan Vekili Nergiz Kadooğlu Çifçi, gazetemizin sorularını yanıtladı. 2024 yılında yaşananları değerlendiren Çifçi, 2025 yılı için öngörülerini ve sektörel beklentilerini bizlerle paylaştı.

2024 yılı sizin için nasıl geçti? Sektör adına yıl içinde hangi gelişmeler ön plana çıktı?

Sektör olarak yılı müthiş bir tempoda, her yeni günü farklı bir gündemle geçirdik. Dünya zaten büyük bir değişim içinde. Yapay zekanın etkileri, ikiz dönüşüm dediğimiz yeşil ve dijital dönüşümün yarattığı gündem ve elektrifikasyon tüm süreçlerimizi derinden etkiliyor.

2024 yılında bunlara ek olarak petrolde fiyat dalgalanmaları, yaptırımlar, arz güvenliği krizleri ve alternatif yakıtlar gibi konular global gündemi oluşturdu. Türkiye’de ise artan iş gücü ve işletme sermayesi maliyetleri, talep artışının yavaşlaması ve değişen müşteri alışkanlıkları öne çıktı. Sektörde yaşanan birleşme satın almalarla beraber artan iç rekabet dinamikleri de sektörün iş yapış biçimlerinde etkili oldu.

Fiyat dalgalanmalarını açmak gerekirse, uluslararası piyasalarda yıla 766 USD/ton’dan başlayan dizel fiyatları en yüksek 921, en düşük ise 646 USD/ton seviyesini gördü. Tabi en pahalı enerji, tedarik edilemeyen enerji. Özellikle yılın son çeyreğinde Akdeniz havzasında ciddi bir arz güvenliği sıkıntısı yaşandı. İkmal ve lojistik ekiplerimizin kriz yönetme becerisi, bu sorunun sektör olarak müşterilerimize yansıtılmamasını sağladı.

Elektrikli araç dönüşümü konusunda 2024 yılında neler yaşandı ve sektör için ne anlama geliyor?

Petrol sektörü açısından son yıllarda hazırlandığımız önemli bir değişim alternatif yakıtlı araçlar ve özellikle elektrikli dönüşümü. Son iki yılda Türkiye’de bu araçlara yönelik çok önemli altyapı yatırımları gerçekleştirildi, pek çok yeni oyuncu piyasaya girdi. Ancak bu yıl gördük ki, bu dönüşüm uzun zaman alacak, zira trafiğe yeni çıkan araçların sadece 100.000’i elektrikli. Türkiye’deki toplam araç parkının 31 milyonu aştığını göz önüne alırsak, dönüşümün tamamlanması için önümüzde uzun bir yol var.

Dolayısıyla petrol sektörüne yaptığımız yatırımların sürmesi şart. Ancak öngörülemeyen müdahale ve globalde olmayan yatırım mecburiyetleri, sektörün sürdürülebilir bir büyüme için yapması gereken iyileştirmeleri ertelemesine sebep oluyor. Sektöre ilişkin, sektörü düzenleyen tüm kararların önceden etki analizi yapılarak ve karşılıklı iletişim içinde yapılması şart. Çünkü işin bir tarafında görülen aksaklıkların düzenlenmesi için yapılan bir uygulamanın, sektörün oyuncularını nasıl etkileyeceğini ancak bu şekilde anlayabiliyorsunuz.

2024 yılı sonuçlarıyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sektördeki büyüme nasıl şekillendi?

Yıl sonu rakamları henüz açıklanmamakla beraber, sektörün lokomotif yakıtı olan motorinde sadece yüzde 1 civarında bir büyüme olacak diye öngörüyoruz, LPG talebi ise aynı oranda daralıyor. Benzinde ise güçlü büyüme devam ediyor, bu yıl yüzde 20’nin üzerinde büyüme gerçekleşti.

Yıl içinde dağıtım tarafında iki önemli devralma yaşandı. Rafineri, depolama, dağıtım şirketi ve bayi sayılarında önemli bir değişim yaşamadık. Ancak ekonomik sıkıntılar nedeniyle işini durdurmak, devretmek hatta kapatmak zorunda kalan akaryakıt istasyonları artıyor.

2025 yılı için öngörüleriniz ve sektörel beklentileriniz neler?

2025 yılının henüz başındayız, ancak hem global hem de yerel gelişmeler sektör olarak çok hareketli bir yıl geçireceğimizi gösteriyor.

Global en önemli değişim, yeni Amerikan yönetiminin enerji ve jeopolitik konularda farklı politikalar takip edeceğine dair söylem ve davranışları. Filistin’deki ateşkes, Rusya’ya yaptırımların geleceği nokta, elektrikli araçlar ile ilgili teşvik politikasının gözden geçirilmesi gibi maddeler hem fosil yakıtların arzını hem de bu yakıtlara olan talebi etkileyecek aksiyonlar olduğu için petrol fiyatlarının da dalgalanmasına sebep olacaktır. Nitekim daha yılın ilk günlerinde yüzde 9’a varan dalgalanma yaşadık. Yurt içinde ise Petrol Ofisi/BP birleşmesinin etkileri sektörün yakından takip edeceği konulardan biri olacak. İki şirketin birleşmesi istenen sinerjiyi yaratacak mı konusunu yakından takip edeceğiz.

Ulusal pazardaki diğer bir önemli konu ise dağıtım şirketlerinin bayileri ile yaptığı sözleşmelerin önemli bir kısmının sona ermesi nedeniyle neredeyse 250 milyar TL’lik bir ticaret hacminin bayrak değiştirme olasılığı. Altyapı yatırımlarının büyük bir bölümü tamamlandığı için pek çok istasyon sadece kurumsal kimlik değişimi ve tadilatlarla kolayca bayrak değiştirebiliyor. Bu nedenle şirketler cazip satış koşulları, ürün ve hizmet çeşitlendirmesi ve marka iş birlikleriyle yaratılan ek gelirleri kullanarak bayileri cezbetmeye çalışıyor.

Bunlarla beraber 2024 yılında yapılan mevzuat değişimlerinin etkisini de bu yıl yaşayacağız. Özellikle Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi ve yeni EPDK kurallarının devreye girmesi ile toptan pazarın küçülmesi ve perakende pazarının büyümesi olası.

Talep büyümesini etkileyecek bir başka etken de işletme sermayesi maliyetleri olacaktır. Merkez Bankasının aralık ve ocak aylarında arka arkaya yaptığı faiz indirimlerinin sürmesi halinde, ekonomik aktivitenin canlanmasını ve 2024 yılı boyunca yerinde sayan dizel yakıt pazarının yeniden büyüme trendine girmesini bekliyoruz. Benzin talebi ise güçlü artışına devam edecektir. Beklentimiz çift haneli büyüme.

Sektör için son dönemde en önemli konu nedir sizce?

Kadoil yönetim takımı ile beraber yaptığımız değerlendirmelerde, ‘Sektör oyuncularının bu gelişmelerin ışığında ana planlarını iyi yapması ve bu planın ani değişimlerde de işleyeceğinden emin olmalarının şart olduğu’ öne çıkıyor.