“Toplamda 40 bin MW yüzer GES kapasitesine sahibiz”

Sibel ACAR – ANKARA

Hidroelektrik Santralleri Sanayi İş İnsanları Derneği (HESİAD) tarafından bu yıl ilk kez düzenlenen ‘Türkiye Barajları ve Hidroelektrik Santralleri Zirvesi’ Ankara’da başladı.

2 gün sürecek olan zirve, Türkiye ve bölge ülkelerin hidroelektrik sektör temsilcilerini bir araya getiriyor.

Zirvenin açılış konuşmaları HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürü Ahmet Özkaya ve EPDK Elektrik Piyasası Daire Başkanı Deniz Daştan tarafından gerçekleştirildi.

“HİDROELEKTRİK ENERJİ İLE ENERJİ İTHALATI YÜZDE 23 ORANINDA AZALDI”

HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, etkinliğin açılışında su’yun yenilenebilir enerji kaynakları arasında planlı ve regüle olarak kullanılabilen ilk kaynak olduğuna dikkati çekerek su kaynağının çevreye mümkün olan en az etki ile yatırım yapılan coğrafyaya, yatırım sonrası iyileştirici faaliyetlerde bulunulmasını garanti ederek ve bu etkileri topluma da en doğru şekilde, bütün şeffaflığıyla anlatarak daha fazla kullanılması gerektiğine vurgu yaptı.

Bu noktada HES’lerin, enerji arz güvenliğinin, sürdürülebilir ve kesintisiz enerji tedarikinin bel kemiğini oluşturduğunun altını çizen Güven, “Kasım 2024 yılı itibarıyla hidroelektrik kurulu gücümüz 32 bin 203 megavata ulaşmış durumda; yani HES’ler, tüm yenilenebilir enerji kaynakları arasında lider konumda bulunuyor. Bunda özel sektörün payını 16 bin 57 megavat ve yine özel sektörün yatırım tutarını takriben 28 Milyar dolar olarak hesaplıyoruz. Toplam barajlı santral sayımız 147 adet ve temsil ettikleri kurulu güç de 23 bin 863 MW. Sektörümüz, yurtdışına ihracat yapan bir sektör olarak yan sektörlerle birlikte 30 bin kişiye istihdam sağlıyor.  Yine toplam elektrik üretimine baktığımızda 2024 yılı Aralık verileri de dahil- yaklaşık olarak hidroelektrik santrallerin 70 bin 304 gigavatsaatle ülkemiz elektrik üretimine yüzde 22,90 oranında katkı sağladığını görüyoruz. idroelektrik üretiminin yenilenebilir enerji kaynakları arasındaki oranı ise yüzde 49 seviyesinde. Bu üretimle, 2024 yılı için enerji ithalatımızın yüzde 23 oranında azaltılmasını sağlamış durumdayız” diye konuştu.

“ÜLKEMİZDE TOPLAM 180 BİN GWH’LİK BİR HİDROELEKTRİK POTANSİYELİ BULUNUYOR”

Hidroelektrikte ülkemizin önemli bir potansiyelinin bulunduğuna vurgu yapan Güven, konuyla ilgili, “Son 20 yılın ortalaması, bize her yıl yaklaşık 1.000 MW’lık bir HES kurulu gücünü sisteme kazandırmış olduğumuzu söylüyor. 2035 hedeflerimize 11 yıl var. Eldeki veriler, önümüzdeki 11 yılda toplam 11 bin MW’lık yeni HES kurulu gücünü ülkemize kazandırabileceğimizi gösteriyor.  DSİ verilerine göre hidroelektrikte ülkemizde halen toplam 180 bin gigavatsaatlik teknik ve ekonomik fizibilitesi olan, yatırım yapılabilir bir hidroelektrik potansiyeli bulunuyor. Cari açığı önleme gerekliliğimiz ve 2035’te yenilenebilir enerji ihracatçısı olma hedefleri göz önünde bulundurulduğunda, HES’lere yatırım yapmak ve bu alandaki gelişmeleri desteklemek, enerji arz güvenliğimiz ve sürdürülebilir kalkınmamız için kritik önem taşıyor” dedi.

HİDROLİK KAYNAKLARDA KAMU-ÖZEL İŞ BİRLİĞİNİN BAŞARILI SONUCUNU GÖRÜYORUZ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürü Ahmet Özkaya da yaptığı konuşmada yenilenebilir enerji kapasitesini arttırırken şebeke esnekliğini sağlayacak depoları da arttırmamız gerektiğini belirterek Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından açıklanan ‘Stratejik Plan’da belirlenen amaçlar doğrultusunda 2028’e kadar en azından iki tane pompajlı önlisans verilmesi konusunda hedef belirlendiğini açıkladı.

Hidroelektrik santrallerin iş birliğinin güzel bir sonucu olduğunu belirten Özkaya, “Aslında biz hep rüzgâr ve güneş enerjisini konuşuyoruz ancak hidrolik kaynaklarda da çok önemli bir gelişme var. Yani 12 MW’lar seviyesinde olan şey bugün 30 bin MW’lar seviyesinde. Burada özel sektör ve kamunun güzel bir iş birliği örneğini görüyoruz” diye konuştu.

“BÜYÜK YÜZER GES’Lİ YEKA’LAR YAPMAYI PLANLIYORUZ”

Burada atılacak pek çok adım olduğuna da vurgu yapan Özkaya, “Projelendirilmiş, lisanslı / ön lisanslı santralleri bir an evvel sisteme dahil etmeliyiz. Tabi iklim değilikliğinin HES’lerde kapasite faktörlerini düşürüyor olduğunu dikkate alarak kapasite faktörlerini artırmak ve ve hibrite öncelik vermemiz gerek, Yine hibritle bağlantılı yüzer GES ile ilgili kanuni altyapı yıl başında yürürlüğe girdi. Bugün itibarıyla 1 MW’lık tesisler başladı ancak daha büyük tesislerin kurulabileceğini öngörüyoruz. Büyük yüzer GES’li YEKA’lar yapmayı planlıyoruz. Yakın zamanda inşallah duyurusunu yapacağız. Hidroelektrikte gidecek daha çok yolumuz var, Bakanlık olarak yatırımcıları destekliyor olacağız” ifadelerini kullandı.

“POMPAJLI HES’LER ANLAMINDA CİDDİ BİR İHTİYACIMIZ VAR”

Dünyada ve Türkiye’de HES’lerin görünümü hakkında genel bilgiler aktaran EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanı Deniz Daştan da HES’ler için 2025 itibarıyla yeni kapasiteler tahsis edileceğini belirterek HES’lerde yeni kapasitenin mevcut şebeke yapısını yeni yatırım yapmadan en etkin ve verimli kullanma anlamına geleceğini de kaydetti.

Daştan, “Yüzer GES anlamında şanslı bir ülkeyiz, bizim barajlarımız yüzer GES kurulumuna çok elverişli. Sadece Atatürk Barajı yüzeyi bile ilk etapta 5 bin MW’lık yüzer GES’e uygun. Toplamda 40 bin MW yüzer GES kapasitesine sahip olduğumuzu biliyoruz. Ayrıca pompajlı HES’ler anlamında da ciddi bir ihtiyacımız var” tespitinde bulundu.

Daştan, YEKDEM uygulamasının kendisine getirilen fonksiyonu yerine getirdiğini vurgulayarak 30 bin  megavatlara kadar hidrolik santralin yapımına öncelik ettiğini belirterek YEKDEM kapsamındaki santrallerin yüzde 95 oranında yeni YEKDEM’e de başvurduğunu bildirdi.

Daştan, son olarak yakın bir zamanda yayımlanması beklenen Elektrik Piyasasında Toplayıcık Mevzuatı’nın da HES işletmecileri açısından önem taşıdığını belirtti.