Çin’deki rüzgar ve güneş kapasite artışı ilk kez kömürü geçti

Deniz Yaşayan / İstanbul

Çin Ulusal Enerji İdaresi’nin (NEA) son verilerine göre, ülkedeki rüzgar ve güneş enerjisi bu yılın haziran ayı itibarıyla kapasite artışı bakımından kömürü tarihte ilk kez geride bıraktı.

Norveç merkezli enerji araştırma kurumu Rystad Energy, 2026 yılına kadar güneş enerjisinin tek başına Çin’in birincil enerji kaynağı olarak kömürü geçeceğini ve toplam kapasitesinin 1,38 TW’ı aşacağını öngörüyor. Bu, kömürdeki artıştan 150 GW daha fazla.

Söz konusu değişim, Pekin’in yenilenebilir enerji kaynaklarına artan yatırımları ve fosil yakıtlardan aşama aşama uzaklaşmaya başlamasından kaynaklanıyor. 2016’dan önce yıllık yaklaşık 50 GW kurulumla yenilenebilir enerji altyapısını genişletmek için önemli yatırımlar yapan Çin’in 2020’den bu yana rüzgar ve güneş enerjisindeki yıllık kurulumları 100 GW’ı aştı. Bu, kömür için yapılan kapasite eklemelerinin üç ila dört katı. Bu ivme o zamandan beri arttı ve geçen yıl Çin, rüzgar ve güneş enerjisindeki 293 GW’lık kurulu güç artışıyla rekor kırdı.

2020’DE RÜZGAR ENERJİSİ 71 GW’LA REKOR ARTIŞ KAYDETTİ

Çin’e 2000’li yıllarla hızlı bir giriş yapan rüzgar enerjisi, sonraki on yılda gelişimini hızlandırdı.

Ülkede 2011 yılında 17,6 GW onshore rüzgar kapasitesi kuruldu. 2011’den 2019’a kadar istikrarlı bir şekilde büyüyen rüzgar enerjisine her yıl 15 GW ila 30 GW yeni kapasite eklendi ve 2018’den bu yana offshore santralleri de ülkenin enerji portföyüne girdi. 2020’de rüzgar enerjisinde 71 GW’lık rekor artış gözlenirken bu artışı sonrasında iki yıl sürecek ani bir düşüş izledi.

Bu yılın ilk yarısında ise rüzgar enerjisine 25 GW’lık yeni kapasite eklendi ve tahminlere göre yılın ikinci yarısında da 50 GW’lık bir kapasite daha eklenecek.

Güneş enerjisi de 2013’te 16 GW kapasite artışıyla birlikte Çin’in enerji karışımında önemli bir etki yarattı. Maliyetlerdeki düşüşle birlikte canlanan sektörün yıllık kurulumları 2016-2021 arasında 30 GW ve 50 GW arasında seyretti. Sonraki yıl Çin, büyük ölçekli projeler ve çatı üstü PV girişimleriyle 87 GW kurulu güç eklemeyi başardı. Sonuç olarak bu ivme geçen yıl kaydedilen 216 GW’lık rekorla noktalandı. Çin bu yılın ilk yarısında da 105 GW kurulu güç eklemeyi başararak toplam güneş enerjisi kapasitesinde 230 GW’a ulaşmayı planlıyor.

KAPASİTE FARKI YILIN İLK YARISINDA 16 KATA ULAŞTI

Çin kömür enerjisi sektörü ise ters istikamette hareket etti.

Geçen yıl 40 GW kömür enerjisi Çin’in toplam üretimine eklenmişse de bu, 2024’ün ilk yarısında 8 GW olarak gerçekleşti. Bunun sebebi de hükümetin karbon azaltma hedeflerine ulaşmak için yeni kömür projelerine daha katı kısıtlamalar getirmesi. Pekin hükümeti emisyonları azaltmak için büyük kömür santrallerini korurken, küçük kömür santrallerini ise aşamalı olarak küçültüp kaldırmaya odaklanıyor. Sonuç olarak, kömür ve temiz enerji arasındaki yıllık kapasite farkı önemli ölçüde arttı ve 2024’ün ilk yarısında 16 kata ulaştı.

Bununla birlikte Çin’in temiz enerji kapasitesi büyüdükçe, düşük kullanım ve kesintiler gibi önemli zorluklar da ortaya çıkıyor. Bu sorunlarla başa çıkmak için enerji depolaması, şebeke güvenilirliğini korumak ve büyüyen temiz enerji sektöründeki istikrarın korunmasını sağlamak için öne çıkacak.

“HİDROELEKTRİĞİN BÜYÜME HIZI DAHA YAVAŞ”

Konuyla ilgili PETROTURK’e özel açıklamalarda bulunan Rystad Energy analistleri Simeng Deng ve Yicong Zhu, rüzgar ve güneş enerjisindeki bu sıçramaya ek olarak hidroelektrik ve jeotermalin de rolüne değinerek “Hidroelektrik, Çin’in güç karışımında önemli bir yenilenebilir enerji kaynağı ve bu yılın haziran ayı itibarıyla toplam kapasitenin yüzde 12’sini temsil eden 373 GW kapasiteye sahip. Hidroelektrik kapasitesi, geliştirme aşamasındaki birkaç yeni projeyle büyümeye devam ederken, büyüme hızı rüzgar ve güneş enerjisine kıyasla daha yavaş. Bunun başlıca nedeni, hidroelektrik projeleri için uygun alanların sınırlı olması ve en iyi yerlerin halihazırda kullanılmış olması” ifadelerini kullandılar.

Güç karışımının sadece yüzde 0,005’inden daha azını oluşturan jeotermal enerjinin ise şu an çok küçük bir oynadığını aktarak analistler, bunun Çin’in odak noktası olmadığının altını çizdiler.

“KARBON NÖTR OLMA YOLUNDA ATILAN KRİTİK ADIM”

Çin’in yenilenebilir enerjide güçlü bir ihracatçı olması ve küresel öncülüğü alması ile kömürdeki geleneksel payını azaltmaya başlamasına ilişkin “Bu değişim, kömüre kıyasla yenilenebilir enerjiye olan yetenekler ve talep tarafından daha fazla yönlendiriliyor. Çin’deki yenilenebilir enerji kapasitesindeki artış, maliyetleri düşürüyor ve Çinli tedarikçilerin rekabet gücünü artırıyor, bu da denizaşırı pazarlardaki karlılıklarını artırıyor” diyen analistler sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Rüzgar ve güneş kapasitesindeki hızlı büyüme, Çin’in ulusal karbon emisyon hedefleriyle örtüşüyor. Karbon emisyonlarına en büyük katkıda bulunanlardan biri olan elektrik sektörü, Çin’in ulusal karbon ticaret pazarına dahil edilen ilk sektör. Bu girişimler, karbonda zirveye ulaşma ve nötr olma yolunda atılan kritik adımlardır.”