Yenilenebilir enerji kurulu gücünde Türkiye ilk 11’de

Son yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımlar hızla artarken, 2023 yılında küresel yenilenebilir kapasitesi toplam enerji üretiminin yüzde 30’unu aşarak tarihi bir dönüm noktasına ulaştı.

Raşit Kırkağaç – İstanbul

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2023 yılında dünyada yenilenebilir enerji kapasitesi yaklaşık 450 GW’ın üzerinde artış gösterdi. Yaşanan bu büyüme başta güneş ve rüzgar enerjisi olmak üzere, hidroelektrik ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarıyla desteklendi. Bununla birlikte Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) 2023 yılı istatistiklerine göre Türkiye 58 bin MW’ı aşan yenilenebilir enerji kuru gücüyle dünyada 1 basamak yükselerek 11’inci sıraya çıkarken Avrupa’da 5. sırada yer aldı.

IRENA’nın 2024 yılı yenilenebilir enerji kapasite raporuna göre, yenilenebilir enerji, kapasite artışlarının yüzde 86’sını oluşturdu. 2023 yılında küresel toplam yenilenebilir enerji kapasitesi IRENA raporunda belirtilen, 473 GW’lık ek ile rekor kırdı. Kapasitenin büyük kısmı (yüzde 69) Asya’da gerçekleşti. Çin, yenilenebilir enerji kapasitesini yüzde 63 artırarak yaklaşık olarak 300 GW’a çıkardı.

IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, bu büyümenin Paris Anlaşması’nın hedeflerine uyumlu bir şekilde enerji dönüşümünün hızlandırılmasının gerekliliğine işaret ettiğini belirtti. Ancak, küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 yılına kadar 7.2 TW’a çıkarılması gerektiğini ve bunun için daha güçlü politika müdahalelerine ve küresel iş birliğine ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.

AVRUPA YENİLENEBİLİR ENERJİ PERSPEKTİFİ

AB, 2023 yılında 18,3 GW büyüklüğünde yeni rüzgar enerjisi kapasitesi kurarak bu alandaki liderliğini sürdürdü. AB’nin 2024-2030 yılları arasında ortalama her yıl 33 GW’lık yeni rüzgar enerjisi kapasitesi kurması bekleniyor. AB, bu belirlediği bu yol haritasıyla 2030 iklim hedeflerine ulaşmak için gerekli olan kapasite artışını sağlamayı hedefliyor. Almanya ve İspanya gibi ülkeler, karada rüzgar enerjisi izinlerini yüzde 70 artırarak bu hedeflere ulaşmada önemli adımlar attı.

Raporda ülke bazında bakıldığında Almanya’nın yenilenebilir enerji kapasitesinde büyük artış görülüyor. Almanya, 2023 yılında 7,5 GW rüzgar enerjisi kapasitesine ulaşırken güneş enerjisi kapasitesini de önemli ölçüde artırdı.

İspanya’nın da, 2023 yılında karasal rüzgar enerjisi izinleri yüzde 70 arttı ve yenilenebilir enerji yatırımları hızlandı.

İsveç, Estonya ve Letonya gibi ülkeler 2023 yılında ısıtma ve soğutma için enerji kullanımında yüzde 50’nin üzerinde yenilenebilir enerji kullandı. Yenilenebilir enerji kaynaklarının ısıtma ve soğutmadaki payı Finlandiya ve Litvanya’da sırasıyla yüzde 58,5 ve yüzde 51,5 oldu.

Norveç ise taşımacılık sektöründe yüzde 23,7’lik bir oranla yenilenebilir enerji kullanımının önde gelen ülkelerinden biri oldu.

Avrupa genelinde, 2023 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam kapasitesi önemli ölçüde arttı. AB’nin REPowerEU planı, 2030 yılına kadar nihai enerji tüketiminin yüzde 45’inin yenilenebilir kaynaklardan sağlanmasını hedefliyor. Almanya ve İspanya gibi ülkeler, yenilenebilir enerji hedeflerini artırdı ve bu doğrultuda çeşitli politikalar uyguladı.

YENİLENEBİLİR ENERJİDE ASYA ÜLKELERİ ARASINDA ÇİN LİDER

IRENA’nın 2024 Yenilenebilir Enerji Kapasite İstatistikleri raporuna göre Asya’daki yenilenebilir enerji kapasitesi önemli bir artış gösterdi. Bölgedeki birçok ülke yenilenebilir enerji kaynaklarını artırmaya yönelik büyük adımlar attı.

2023 yılı sonu itibarıyla Çin, bin 200 GW’ı aşan yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşarak, dünyadaki en büyük yenilenebilir enerji kapasitesine sahip oldu. Çin, özellikle güneş ve rüzgar enerjisi yatırımlarında büyük bir artış gösterdi.

Hindistan, Asya’da ikinci sırada yer alırken, yenilenebilir enerji kapasitesini 2023 yılı sonunda 167 GW’a çıkardı. Hindistan, güneş enerjisi kapasitesinde büyük bir büyüme yaşadı ve 2022-2023 döneminde bu kapasiteyi önemli ölçüde artırdı.

Japonya, Asya’da yenilenebilir enerji kapasitesinde üçüncü sırada yer aldı ve 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 99 GW yenilenebilir enerji kapasitesine sahip oldu. Japonya, güneş enerjisi yatırımlarını artırmaya devam etti.

Güney Kore ve Vietnam gibi diğer Asya ülkeleri de yenilenebilir enerji yatırımlarını artırmaya devam ediyor. Güney Kore, 2023 yılı itibarıyla 35 GW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşırken, Vietnam ise yenilenebilir enerji kapasitesinde 26 GW’a ulaştı.

TÜRKİYE’NİN YENİLENEBİLİR ENERJİ PERFORMANSI

Türkiye son yıllarda yenilenebilir enerji alanında dikkat çekici bir ilerleme kaydetti.

Yenilenebilir Kapasite İstatistikleri 2024 Raporu’na göre, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesi 2023 yılı sonunda 58,8 GW’a ulaştı. Bu kapasitenin büyük bir kısmı hidroelektrik (yüzde 32,4), rüzgar (yüzde 9,8) ve güneş (yüzde 8,3) enerjisinden oluşuyor. Türkiye, toplam elektrik üretiminde yenilenebilir enerjinin payını yüzde 42 seviyesine çıkararak enerji bağımsızlığı yolunda önemli adımlar attı.

Türkiye, güneş enerjisi alanında da önemli ilerlemeler kaydetti.

2023 yılı itibarıyla güneş enerjisi kapasitesi 9,7 GW’a ulaştı. Bu, Türkiye’nin güneş enerjisinde bölgesel lider olma hedefine önemli bir katkı sağladı. IEA verilerine göre, Türkiye’nin güneş enerjisi kapasitesi, 2024 yılı sonunda 15 GW’a ulaşacak.

Rüzgar enerjisi, Türkiye’nin yenilenebilir enerji portföyünde önemli bir yere sahip.

2023 yılında Türkiye, 1,6 GW yeni rüzgar enerjisi kapasitesi ekleyerek toplam kapasitesini 10,3 GW’a çıkardı. Rüzgar enerjisi yatırımları, özellikle Ege ve Marmara bölgelerinde yoğunlaşmış durumda. Türkiye, 2024- 2030 döneminde rüzgar enerjisi kapasitesini yıllık ortalama 2 GW artırmayı hedefliyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar: ‘2053 NET SIFIR KARBON HEDEFİMİZE ADIM ADIM YAKLAŞIYORUZ’

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) raporuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, “Türkiye yenilenebilir enerji kurulu gücünde dünyada ilk 11’e girdi. Avrupa’da da 5’inci sıradayız. Türkiye güneş kaynağını, rüzgârlarını, hidrolik kaynaklarını, jeotermal kaynaklarını bütün yenilenebilir kaynaklarını belli bir program dahilinde ekonomisine kazandırma hedefiyle hareket ediyor. Yenilenebilir enerji alanında her yıl 5 bin MW’lık kurulu gücü devreye almak istiyoruz. Güneşte 3.500 MW, rüzgarda da bin 500 MW olacak şekilde 2035 yılına kadar 12 yıl boyunca toplam 60 bin MW’lık yeni kurulu güce ulaşmak istiyoruz. 2024 nisan itibarıyla bin 400 MW’ı aşmış durumdayız. Yıl sonunda mutlaka 5 bin MW hedefini yakalayacağız” dedi.

YENİLENEBİLİR ENERJİDE 2035 HEDEFİ 90 BİN MW

Bakan Bayraktar, Türkiye’nin elektrik üretimindeki kurulu gücünün 110 bin MW olduğunu, bunun 25 bin MW’ını güneş ve rüzgar enerjisinin oluşturduğunu ifade ederek “25 bin MW kurulu gücümüz, yıl sonunda 30 bine çıkacak, 2025’te 35 bine çıkacak ve böylece 2035’e kadar koyduğumuz hedef bu 25 bin MW’ın yaklaşık 90 bin MW’a kadar gitmesi. Yenilenebilir kaynaklarla ürettiğimiz elektrik ile hem ithalatı önlüyor hem de 2053 Net Sıfır Karbon hedefimize adım adım yaklaşıyoruz. Yenilenebilir bağlamında ürettiğimiz her KW saat elektrik, ithal ettiğimiz doğal gazın, kömürün ve petrolün azalması anlamına geliyor” diye konuştu.