JESDER’den jeotermalin geleceği için ufuk turu
Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER), sektörün gündemindeki konuları ve acil çözüm bekleyen sorunları, İzmir’de sektörün tüm paydaşlarının katılımıyla düzenlenen istişare toplantısında masaya yatırdı.
JESDER Başkanı Ufuk Şentürk’ün konuşmasıyla başlayan toplantıda hibrit tesisler ile ilgili mevzuatın değerlendirilmesi, YEKDEM ile ilgili gelişmeler, gazların üretim ve re-enjeksiyon kuyularına basılması, kuyularda pompa kullanımı, soğutma sistemleri (ACC) ile yöre halkının önyargıları ve algı yönetimi konuları ele alındı. 31 Temmuz tarihinde İzmir Boğaziçi Restoran’da düzenlenen toplantı, çalışma yemeği ile sona erdi.
Hibrit tesisler ile ilgili mevzuatın değerlendirilmesi
Toplantıda, hibrit tesislerden lisanssız elektrik üretilmesi ve üretilen elektriğin sadece santral iç tüketimlerinde kullanılması ile ilgili mevzuatın geçmiş dönemde ilgili kurumlara sunulduğu belirtilerek, bu konuda Eylül-Ekim aylarında netice alınabileceği paylaşıldı.
YEKDEM ile ilgili gelişmeler
İstişare toplantısında JESDER’in APlus Danışmanlık Hizmetleri’ne hazırlattığı rapor hakkında da bilgi verildi. JESDER Başkanı Ufuk Şentürk, raporun 3 farklı senaryo çerçevesinde YEKDEM kapsamına biyokütle ve jeotermalin alınması gerektiğini içerdiğini, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının ise bu kapsamdan çıkarılmasını önerdiğini belirtti. İlgili Bakanlıklara sunulan raporla ilgili seçim süreci nedeniyle henüz bir gelişme sağlanamadı. İstişare toplantısında, yerli aksam teşviki ile ilgili yeni bir düzenlemenin olacağı ve fiyatlarda değişiklik yaşanabileceği bilgisi de verildi.
Gazların üretimi ve re-enjeksiyon kuyularına basılması
İstişare toplantısında, kuyulardan çıkan gazların ticari kullanım imkanının olup olmadığı da tartışıldı. Bu doğrultuda daha önceki toplantılarda görüşü alınan akademisyenler, ticari kullanım konusundaki fikirlerini yeniden paylaştılar. Bu amaçla Mehmet Akkuş, Alg Projesi’nin öncüsü olan GMK Enerji ve Yaşar Üniversitesi birer sunum yaptı.
Toplantıda özellikle, aynı bölgede bulunan santrallerden çıkan karbondioksitin belli bir alana toplanıp, yurtdışına satılması veya üre üretiminde kullanılması üzerinde duruldu.
Hidrojensülfür konusunda ise GMK Enerji ve Yaşar Üniversite’nin sunumları doğrultusunda; algler ile çalışma projesi yeniden gözden geçirildi.
Kuyularda pompa kullanımı deneyimleri
Toplantının bir başka gündem maddesi, pompa kullanımında dikkat edilmesi gerekenler ile firmaların bu konudaki tecrübeleriydi. Bu kapsamda Niyazi Aksoy tarafından ESP ve Dik Milli gibi pompa çeşitleri konusunda bilgi verildi.
Bu konudaki sıkıntılar şöyle özetlendi:
- Tedarikçilerin bilgi ve tecrübe yetersizliği
- Üretilen pompaların petrol sektörü için üretilmiş olması
- Tedarikçilerin müşteri hizmetleri anlayışlarının olmaması
- Türkiye’de sürekli teknisyen ve temsilci bulundurmamaları
- Malzeme tedarikinde yaşanılan zorluklar
Maren Enerji yetkilisi Mert Genç ise kendi deneyimleri doğrultusunda şu önerilerde bulundu:
- Pompa indirilmeden önce kuyular temizlenmeli.
- Vinçle indirilmemeli çünkü kuyu ile pompa çapı arasında optimizasyon sağlanamadığı için sürtünme riski bulunuyor ve küçük bir aşınma zamanla büyük problemlere yol açı
- Ekipmanların orijinal dökme olması gerekli.
- Kabloların motora bağlandıkları noktada yaşanan sıkıntılar kabloların parçalı halde olmasından kaynaklanı Yüzeye kadar tek parça halinde getirilmeli.
Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan AFJET’ten Yusuf Ulutürk ise adı geçen tedarik firmaları ile ilgili bir sıkıntı yaşamadıklarını belirtti. Ulutürk, ortaya çıkan sıkıntıları ise kendilerinin çözdüklerini ve sadece malzeme konusunda tedarikçilerden destek aldıklarını vurguladı.
Karizma Enerji’den Emrah Yeşilyurt, vinç ile indirme konusunda malzemenin teknik yeterliliğinin önemine vurgu yaptı ve Slipspider’ları masaya sabitlemenin mevcut problemlerin önüne geçeceğini belirtti.
BM Holding’den Cem Eren, kuyuya takımın inişi sırasında takım ağırlığının sürekli ölçülmesinin önemi üzerinde durdu.
Toplantıda, tedarikçiler ile yapılan sözleşmelerde 24 saat esasına göre kesintisiz hizmet sunmaları konusunda fikir birliğine varıldı.
Soğutma sistemleri (ACC)
İstişare toplantısında, ACC bundle’ların 1 metre kadar altından pulverize su püskürtüldüğü ve böylelikle 12,5 MW’lık santralde 250 KW civarında elektrik enerji artışı sağlandığı beyan edildi. Enerjeo Kemaliye Genel Müdürü Göker Gürkan ise ACC’lerin altına sis topu ile pulverize su püskürttüklerinde bağıl nem oranını arttırarak ACC’leri daha verimli soğutabildiklerini belirtti.
Yöre halkının önyargıları ve algı yönetimi
JESDER’in yöre halkının önyargılarını gidermek için yerel ve ulusal basında sürekli PR çalışmaları yaptığının belirtildiği toplantıda, gaz grubu çalışma toplantısı sonuçları doğrultusunda bölgedeki hidojensülfürün mümkün olduğunca bertaraf edilmeye çalışıldığı da vurgulandı. Santrallere alg tesisi ile birlikte kurulacak olan kurutma tesisinin yöre halkı için kurutmada büyük avantaj sağlayacağı belirtildi. Katılımcılar, bölgelerde bu tesislerin kurulmasının halkın jeotermale bakış açısını olumlu yönde etkileyeceğini ifade ettiler.
Ekim başında yapılması planlanan bir sonraki istişare toplantısında alternatif hibrit çalışmalar, jeotermalden mineral elde edilmesi ve enerji depolama konularının ele alınmasına karar verildi.