ÇED Yönetmeliğinde düzenleme
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde değişiklik yapılması Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, Yönetmelik Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamına giren projelerin başvuru, inşaat öncesi, inşaat, işletme ve işletme sonrası izlenmesi ve denetlenmesini, kapsayacak.
Bu Yönetmelikte geçen Bakanlıkça yeterlik verilmiş kuruluşlar: Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu, Proje Tanıtım Dosyası hazırlamak ve sunmak için gerekli şartları taşıyan kurum/kuruluşları,”
Çevresel etki değerlendirmesi süreci: Gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için; başvuru, inşaat öncesi, inşaat, işletme ve işletme sonrası çalışmaları kapsayan süreci,
İzleme ve kontrol: Gerçekleştirilmesi planlanan projeye dair “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı alındıktan sonra, inşaat öncesi, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemine ilişkin kararın verilmesine esas teşkil eden şartlar doğrultusunda yürütülmesinin sağlanması için yapılan çalışmaların bütününü, ifade edecek.
Bu Yönetmeliğe tabi projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, proje için yatırıma başlanamayacak ve ihale edilemeyecek. Ancak bu durum söz konusu teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvurulmasına engel teşkil etmeyecek.
Komisyon tarafından belirlenen Özel Format, Bakanlık tarafından belirlenen Özel Format Bedelinin bu maddede belirlenen süre içerisinde ödenmesi mukabilinde verilecek. Halkın Katılımı Toplantısı/Toplantılarının tamamlanmasından itibaren Format Bedeli, bir ay içerisinde yatırılamayacak ise ÇED süreci sonlandırılacak.
Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar Özel Formatın veriliş tarihinden itibaren on iki ay içinde ÇED Raporunu Bakanlığa sunmakla yükümlü olacak. Talep edilmesi durumunda altı ay ek süre verilecek. Bu süre içinde ÇED Raporu sunulmaz ise ÇED süreci sonlandırılacak.
Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulacak. ÇED Raporunun Özel Formatına uygunluğu ve belirlenen çalışma grubunda yer alması gereken meslek uzmanlarınca hazırlanıp hazırlanmadığı hakkındaki inceleme Bakanlık tarafından beş iş günü içinde sonuçlandırılacak. ÇED Raporunun Özel Formatına uygun olmadığı veya belirlenen çalışma grubunca hazırlanmadığının anlaşılması halinde, bu hususların yerine getirilmesi için ÇED Raporu iade edilir. İade edilen ÇED raporunun iade tarihinden itibaren bir ay içinde Bakanlığa sunulmaması veya yapılan düzeltmenin yeterli görülmediği durumda ÇED süreci sonlandırılacak.
Komisyon, yazılı görüş vermiş olan inceleme, değerlendirme komisyonu üyeleri dahil salt çoğunluk ile toplanacak. Komisyon üyeleri, temsil ettikleri merkezi ve yerel kuruluşları ilgilendiren konulardaki yetki, görev ve sorumlulukları çerçevesinde görevlendirilirler, kuruluşları adına görüş bildirilecek. Komisyon başkanı, üyelerden görüşlerini yazılı olarak vermelerini isteyebilecek. Yazılı görüş veren kurum temsilcilerinin sonraki toplantılara katılmamaya ilişkin istemleri Komisyon başkanınca değerlendirilecek. İnceleme değerlendirme toplantısı sonrasında otuz takvim günü içerisinde görüş bildirmeyen komisyon üye kuruluşun görüşü olumlu kabul edilecek.
ÇED Raporunda önemli eksiklik ve yanlışların görülmesi durumunda Komisyon, bunların giderilmesini Bakanlıkça yeterlik verilmiş kuruluşlardan veya ilgili kurumlardan isteyecek. Bu durumda, inceleme değerlendirme süreci durdurulacak. Eksiklikler tamamlanmadan veya gerekli düzeltmeler yapılmadan Komisyon çalışmalarına devam edilmeyecek. Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar süreci durdurulan projelerde oniki ay içerisinde eksiklikleri tamamlamak veya gerekli düzeltmeleri yapmakla yükümlü olacak. Gerekçeleri belirtilerek talep edilmesi durumunda en fazla altı ay ek süre verilecek. Bu süreler içinde ÇED Raporu sunulmaz ise ÇED süreci sonlandırılacak.
Komisyon tarafından, inceleme değerlendirme toplantıları sırasında;
ÇED Raporu ve eklerinin yeterli ve uygun olup olmadığına,
Yapılan incelemelerin, hesaplamaların ve değerlendirmelerin yeterli düzeyde veri, bilgi ve belgeye dayandırılıp dayandırılmadığına,
Projenin çevreye olabilecek etkilerinin kapsamlı bir şekilde incelenip incelenmediğine,
Çevreye olabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi için gerekli önlemlerin yer alıp almadığına,
Halkın katılımı toplantısı ve süreç içerisinde gelen görüş ve önerilere çözüm getirilip getirilmediğine, ilişkin inceleme ve değerlendirmeler yapılacak.
Komisyon tarafından incelenerek son şekli verilen ÇED Raporu, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından inceleme değerlendirme toplantılarının sona erdirilmesinden sonraki on takvim günü içinde Bakanlığa sunulacak. Sunulan raporda eksiklik tespit edilmesi durumunda rapor iade edilecek, iade edilen rapordaki eksikliklerin doksan takvim günü içerisinde tamamlanmaması halinde ÇED süreci sonlandırılacak.
Bakanlık, Proje Tanıtım Dosyalarını Ek-4’te yer alan kriterler çerçevesinde incelenerek ve değerlendirilecek. Bakanlık, bu aşamada gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça yeterlik verilmiş kuruluşlardan proje ile ilgili geniş kapsamlı bilgi vermesini, araç gereç sağlamasını, yeterliği kabul edilebilecek kuruluşlarca analiz, deney ve ölçümler yapmasını veya yaptırmasını isteyebilecek. Bakanlık inceleme değerlendirme sürecinde gerekli görülmesi halinde yetkili kuruluşlardan görüş isteyebilecek. Otuz takvim günü içerisinde görüş bildirmeyen kuruluşun görüşü olumlu kabul edilecek.
Kapasite artışları; “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan ve eşik değeri olan projelerde yapılacak kapasite artışı veya genişletilmesinin planlanması durumunda:
“ÇED Olumlu” kararı bulunan projelerde;
1) Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması,
2) Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması, gerekiyor.
“ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise mevcut proje kapasitesi ile toplanması ve bu toplamın;
1) Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması,
2) Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması, gerekiyor.
“ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, planlanan projenin etkileri, mevcut karara esas çevresel etkiler ile birlikte kümülatif olarak değerlendirilecek.
Bu Yönetmeliğe tabi birden fazla projeyi kapsayan entegre bir projenin planlanması halinde, Bakanlıkça entegre proje için tek bir ÇED Başvuru Dosyası/Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması istenecek.
ÇED Sürecine ilişkin iş ve işlemler, Çevrimiçi ÇED Süreci Yönetim Sisteminden (e-ÇED) yürütülür. Çevrimiçi ÇED Süreci Yönetim Sisteminin yürütülmesine ilişkin iş ve işlemler Bakanlık tarafından belirlenir ve Bakanlığın internet sayfasında ilan edilecek.
Yönetmeliğin Ek-1 listesinin; 13 üncü maddesi, 27 nci maddesinin (a) bendi, 43 üncü maddesi ve 45 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirildi.
“13- Boru ile içme suyu taşımaları dışında kalan, akarsu havzaları arasında 10 milyon m3/yıl ve üzeri su aktarma projeleri.”
“a) Ruhsat alanı büyüklüğüne bakılmaksızın 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (Kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler,”
“43- Türbin sayısı 20 adet ve üzerinde veya kurulu gücü 50 MWm ve üzerinde olan rüzgar enerji santralleri”
“45- Proje alanı 20 hektar ve üzerinde veya kurulu gücü 10 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri”
Tehlikeli, tehlikesiz ve/veya özel işleme tabi atıkların fiziksel yöntemlerle geri kazanıldığı tesisler, (Ömrünü tamamlamış lastiklerin, kabloların kırma ve parçalama işlemleri, tehlikesiz atık niteliğinde olan metal, kağıt, plastik atıkları toplama, ayırma, kesme, parçalama, öğütme ve granül elde etme işlemleri ile solar kurutma işlemleri hariç)”
Tank/havuz hacminin 5 m³ ve üzeri olduğu, elektrolitik veya kimyasal bir proses kullanılarak metal veya plastik maddelerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler ve/veya yüzey temizleme işleminin yapıldığı tesisler,”
“33- Toplu konut projeleri (200 konut ve üzeri)”
“39- Alışveriş merkezleri (10.000 m2 ve üzeri kapalı inşaat alanı)”
“42- Türbin sayısı 5 adet ve üzerinde veya kurulu gücü 10 MWm ve üzerinde 50 MWm altında olan rüzgar enerji santralleri”
“45- Proje alanı 2 hektar ve üzerinde veya kurulu gücü 1 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri (çatı ve cephe sistemleri hariç)”
“47- 300.000m3/yıl ve üzerinde, yeraltından su çıkarma veya suyu yeraltında depolama projeleri,”
Ruhsat alanı büyüklüğüne bakılmaksızın 25 hektara kadar çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletme yöntemi ile madenlerin çıkarılması, olarak değiştirildi.