Rüzgâr santrali yaşam ömrü ve bakımı

Değerli Okuyucularım,

Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği (TÜREB) tarafından düzenlenen 7.Türkiye Rüzgâr Enerjisi Kongresi (TÜREK 2018), 5-6 Kasım 2018 tarihlerinde İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) imbad rüzgârı keyfinde gerçekleştirildi. İzmir’de ülkemizdeki yedi kule üreticisinin üçü, kanat ve dişli kutu üreticilerinin hepsi (5 kuruluş) bulunurken, işletmedeki Rüzgâr Enerjisi Santralı (RES) kurulu gücünde de İzmir lider. Başta rüzgâr enerjisi olmak üzere yenilenebilir kaynaklı enerjinin öncü şehri İzmir’de ilk RES çalışmaları 1996 yılında ölçüm direklerinin kurulumuyla başladı. Alaçatı’ya 7 km uzaktaki Germiyan Köyü’nde, Şubat 1998’de 1.5 MW kurulu güç (3 adet Enercon E40 Türbini; 40 m kanat çapı; 44 m kule) ile devreye alınan RES Demirer Holding tarafından yeri, ulaşılabilirliği kolay olma önceliğiyle seçilmişti. Otoprodüktör nitelikli bu santralin elektriği kuruluşun kablo fabrikasında, Bilecik’te tüketiliyordu. Diğer deyişle,  ülkemizin ilk düşük karbon ayak izli kabloları yeşil elektrikle üretiliyordu. Alize Germiyan RES bugün 10.7 MW gücünde.

O vakitler yenilenebilir kaynaklı elektriğin gündemde yeri neredeyse yoktu. Kamuda rüzgâr enerjisi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü’nde uzmanlaşan teknokrat ve bürokratlarla 80’lerin başından bugüne Yenilenebilir Enerji Kaynakları Dairesi Başkanlığı ile ulaştı. Bizler İstanbul Teknik Üniversitesi’nde ülkemizde konusunun ilk ardışık etkinliği olan Ulusal Temiz Sempozyumu (UTES) kapsamında Önder Demirer ve Erol Demirer’i dinler, Türkiye elektrik üretim yelpazesinde rüzgâr, güneş, jeotermal ve biyokütle için artan sayılar beklerdik. Bugün rüzgâr, endüstrisi giderek güçlenen öncü yenilenebilir kaynağımız.

TÜREB, rüzgâr enerjisine emek veren, aralarında Demirer kardeşlerin de olduğu 20 kişiyi ödüllendirdi. Bunca yıllık anılarımız gözümüzden geçerken, alkışımız da büyük oldu. Kongre boyunca TÜREB Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ataseven’in yönlendirmelerinde gülümseyerek kuvvetli kuvvetli “Bağımsız Enerji, Güçlü Türkiye” için alkışladık.

TÜREK 2017’de yuvarlak masa toplantıları başlatılarak bir ilk başarılmıştı. Bu yıl 16 farklı başlıkla konuştuk, dinledik, görüştük, çalıştık. “Rüzgâr Santrali Yaşam Ömrü ve Bakım” adlı masamızda Bes Enerji Danışmanı Aydın Yalçın, Enercon Genel Müdürü Arif Günyar, OWLAQ İş Sağlığı ve Güvenliği, Çevre Kalite Müdürü Elif Seda Durmuş Uzunbekiroğlu, Root Enerji Mühendislik Sorumlusu Volkan Güven, Senso Kurucu Ortağı Sukan Külekçi, Senso Pazarlama Direktörü Suzan Batu, Tarentum Makine Öğrenimi Mühendisi Dr. M. Bahadır Saltık, Vestas Türkiye İnsan Kaynakları Müdürü Meltem Daçe, Vestas Türkiye Servis Operasyon Müdürü Şahin Arıöz, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Dairesi Mühendisi Serkan Yılmaz ve Zorlu Enerji RES Müdürü Oktay Ertuğrul yer aldılar. Önce türbin yaşam ömrü ve bakımını türbin bileşenlerini dikkate alarak görüştük. Türbin tasarım aşamasının, teknolojisinin, ilk saha ölçümlerinin ve sertifikasyon sürecinin önemli olduğu, mekanik yük yönetiminin kolay olmadığı, proje finansmanı aşamasında belirlenen ekonomik ömrün, diğer deyişle yaşam ömrü vaadinin, teknik ömür olarak uzatmanın mümkün olabileceği öne çıktı. En az 20 yıl olarak verilen türbin ömrünün tedbir alınarak, öngörülerek,  planlı bakım ve önleyici bakımla verimli yönetilebileceği ve bu nedenle servis hizmeti sağlayıcısının kritik olduğu belirtildi. Yeraltı ve yerüstü kablo bakımı, yağlama yağı seçimi, iklim koşullarına uygun yapısal tasarım, yüksekte çalışma, iş güvenliği, dijital teknolojiler, veri takibi, emre amade RES konuları görüşüldü. Ortak görüş şu oldu: Yatırımcı ödevini iyi yapmalı. Zaman ve akçe kaybı olmamalı. Umut veren çıktılar ise ülkemizde RES yönetimi için insan teknik gücümüzün artıyor, teknolojide yerlileşme için rüzgâr endüstrimizin olgunlaşıyor olması ve sektörün ilgi çeken bir istihdam alanı nitelikleri oldu. TÜREK 2018’in “Rüzgâr İşletmelerinde Tedarik-Lojistik-Montaj-Servis Zincirinde Doğru Kararların Alınması ne Kadar Önemlidir?” adlı oturumunda da konu irdelenerek bakımın önemini ortaya kondu. İlk RES yirmi yılını doldurdu. Demirer Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erol Demirer’den edindiğim bilgiye göre Alize Germiyan RES’te aşırı yıpranma ve emre amade saatlerinde düşüş olmadığı için teknik ömrün 30 yıla ulaşacağı öngörülüyor. Ancak rüzgârlı alanı yeni teknolojiyle daha verimli kullanmak gerekçesiyle türbinlerin değiştirilmeleri daha olası. Ön lisans ve lisans almış RES projeleri yavaş ilerliyor. Sektörün büyüme hızı düştü. Erol Demirer “Yelkenli gibiyiz. Rüzgâr arkamızdan eserse yol alırız, karşımızdan eserse kalırız” diyerek beklenen düzenlemelerin önemini ortaya koydu. Güzelim ülkemizde rüzgâr enerjisi coşarken RES’lerimize iyi bakmalıyız.

İzmir’in dağlarında metal-beton-kompozit çiçekler açar

Altın rüzgâr orda sırmalar saçar

Enerjinize ve çevrenize iyi bakınız değerli okuyucularım.