yenilenebilir

KKTC’de yenilenebilir enerji

Balkan Gazetecilik’in yeni yayını Enerji Kıbrıs’ta yazma fırsatı, benim için aynı zamanda bir hukukçu olarak okurlara KKTC’deki enerji sektörüne ilişkin bilgi verme sorumluluğu demek. Okurları ile ilk defa buluşacak olan Enerji Kıbrıs’ın bu ve sonraki sayılarında, sektörel öncü olması ve benim de bu oluşumun bir parçası olmamın heyecanı tarif edilemez.

2000’li yılların başlarından itibaren Kuzey Kıbrıs, özellikle turizm, eğitim ve emlak yatırımı alanlarında yerli ve yabancı yatırımcıların odak merkezi olmuştur. Lokasyonu, yaşam kalitesi, havası, yatırım imkanları ve teşvikler gün geçtikçe daha çok yatırımcıyı bu adaya çekmektedir. Görünen odur ki KKTC,  tüm dünyanın yüzleştiği pandemi döneminde de, sağlık açısından attığı adımlarla, ülke bütününü kontrol altına alarak, yatırımcıların odağı olmaya devam edecektir.

Hızla gelişmekte olan Kuzey Kıbrıs, düşük karbonlu, verimli ve çevresel sorumluluk içeren enerji sistemlerine alan açmayı odaklayan bir yapılaşma içerisindedir. Bireylerin veya yatırımcıların, yenilenebilir enerji seçenekleri arasında odak noktasının güneş enerjisi olduğu aşikardır. Adanın bulunduğu coğrafyanın nimeti olan güneşin, artık adada sadece turizm ve yaşam kalitesi alanındaki yatırımlar için değil, enerji sektöründe de ciddi fark yaratacak bir unsur olduğu yadsınamaz bir gerçek.

Yenilenebilir enerji üzerine yapılacak yatırımlar, ada üzerindeki eğitim, turizm ve emlak sektörünü de olumlu yönde etkileyecek, ülke ve yatırımcı ekonomisine ciddi katkılar sağlayacak, çevre dostu ve sürdürülebilir bir sistem oluşturacaktır. Elbette ki hukuk, yatırımcıların, sürdürülebilirliğin ve gelişimin koruması olmaya devam etmelidir. Enerji hukuku, bir araya getirilmiş hukuki kurallardan daha geniş bir şekilde algılanmalı,  düzenlenmeli ve yorumlanmalıdır. Enerji hukuku, yenilenebilir ve konvansiyonel enerjinin üretilmesi, kullanılması ve vergilendirilmesini düzenlerken, ilgili aktif ve pasif aktörlere uygulanacak kuralları, bu aktörler arasındaki ilişkilerin devamlılığının sağlanabilmesi hedefinden şaşmadan düzenlemelidir. Bu alan, gelişiminin halen başında olduğundan, ihtiyaca göre de güncellenebilmeli, aktif ve bütünsel bir anlayış içerisinde gelişmeye devam etmelidir.

Enerji yoksulluğunu ortadan kaldırmak ve çevre dostu, sürdürülebilir bir sistem sağlamak hem devletlerin hem de bireylerin dünyaya olan borcudur. Kuzey Kıbrıs’ta, 2011 yılında, “yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimi veya ısıtma amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesi, sürdürülebilir enerji üretiminin desteklenmesi, enerji ithalinin azaltılması ve arz güvenliğinin sağlanması” amacı ile 47/2011 sayılı yasa yürürlüğe girmiştir. Mezkûr yasa, yenilenebilir kaynak alanlarını korumayı, bu kaynaklardan üretilen elektrik ve/veya ısının belgelendirilmesini ve bu kaynakların kullanımının desteklemesine ilişkin kurallar içermektedir.

İlgili yasa, enerji kaynaklarının elektrik veya ısıya dönüştürülmesine olanak sağlamak için tesis kurulumu amacı, Yenilenebilir Enerji Kaynağı olarak bölge belirleme ve teşvik verme yetkisini KKTC Bakanlar Kurulu’na vermektedir. Bu yetki kapsamında, KKTC hali arazileri, “Hali Araziler (İcarlama ve Yönetim) Yasası” kurallarına bağlı olmak koşulu ile yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik veya ısıya dönüştürülmesine olanak sağlayacak tesisler kurulması amacı doğrultusunda gerçek veya tüzel kişilere kiralanabilir.

KKTC’de, yasanın gerekli tüzüklerle doğru bir şekilde desteklenmesi halinde enerji hususunda ada olmanın dezavantajlarını minimuma indirgeyebilecek ve sürdürülebilir yenilenebilir enerji kaynakları ile var olan yatırım alanlarının da gelişmesi sağlanacaktır.

Sevgili okurlar, Enerji Kıbrıs’ın devam edecek sayılarında, enerji sektörü ve diğer yatırım alanlarında uygulanan hukuk üzerine yazılarımız devam edecektir. Enerji Kıbrıs’a, KKTC’li bir hukukçu olarak teşekkür ederim.