İhtar
Akaryakıt ve LPG piyasalarındaki idari para cezası uygulamaları çok tartışılıyor. Tartışmanın temelinde ise iki unsur var. Bir tanesi cezaların ağırlığı, diğeri suç-ceza dengesinin sağlıklı olarak kurgulanamaması.
Bu konuda yapılan eleştirilerin çoğunluğunun haklı olduğu düşüncesindeyim. Ancak sorunun temelinde yasal düzenlemeler yatıyor.
Şimdi size, 2013 yılı faaliyet raporu henüz açıklanmadığı için EPDK’nın 2012 yılı faaliyet raporundan küçük birkaç alıntı yapmak istiyorum.
Örneğin elektrikteki denetimlere ilişkin bölümün bir kısmı şöyle:
…Kurum tarafından 2012 yılında, Elektrik piyasasında; 73 adet lisans sahibi hakkında soruşturma yapılmış olup, 6 firmaya toplam 3.455.954.- TL idari para cezası uygulanmıştır. Bunun yanında 67 adet lisans sahibi de mevzuata uymaları hususunda ihtar edilmiştir…
Bu da doğal gazdaki denetimlere ilişkin bölümden;
…Doğal gaz piyasasında gerçekleştirilen faaliyetlere yönelik yapılan inceleme ve denetimler neticesinde, doğal gaz piyasasında da 31 adet lisans sahibi hakkında soruşturma yapılmış olup, 6 adet lisans sahibi firmaya toplam 3.698.274.- TL idari para cezası uygulanmış, 25 adet lisans sahibine de ihtarda bulunulmuştur…
Petrol piyasasına bakalım;
…5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ilgili mevzuata aykırı faaliyette bulunduğu tespit edilen gerçek ve tüzel kişiler hakkında 01.01.2012-31.12.2012 tarihleri arasında yapılan denetimler sonucunda Kurumca toplam 229.328.120 TL idari para cezası uygulanmıştır…
Ve son olarak LPG piyasası;
…LPG Piyasalarında 01.01.2012-31.12.2012 tarihleri arasında yapılan denetimler sonucunda Kurumca uygulanan idari para cezası tutarı 47.09.744 TL’dir…
Sizin de farkettiğiniz gibi 4 piyasaya ilişkin denetim sonuçlarının birbirinden tek farkı uygulanan cezaların miktarları değil. Elektrikte 67, doğal gazda 25 lisans sahibine ihtar uygulanmış. Eğer bu firmalar aykırılıklarını verilen sürede giderdilerse idari para cezası almaktan kurtulmuş oldular. Petrol ve LPG’de ise maalesef ihtar uygulaması yok. Her iki piyasanın kanunun da aykırılıkların giderilmesi için “ihbar”da bulunuluyor ancak bu durum ön araştırma, soruşturma veya idari para cezasına engel olmuyor.
Burada konumuz tabii ki kaçak veya kayıt dışı faaliyetler değil. Bunların dışında ihtar mekanizmasıyla, para cezası uygulanmadan çözülebilecek o kadar çok konu var ki…
Kısacası sorun yasal düzenlemede yatıyor. Gerek yeni kanun çalışmalarında, gerekse söz konusu olabilecek kanun değişikliklerinde sektörün bu konuyu gündeme getirmesinde fayda var. Eğer gerçekten bağcıyı dövmek değil üzüm yemek istiyorsak, bazı sorunlu durumlarda ihtar mekanizması devreye sokulmalı. Bu, suç-ceza dengesinin kurulmasına da büyük fayda sağlayacaktır.