2023, 2030, 2050’ye doğru

Değerli Okuyucularım,

Avrupa Birliği’nin 2011-2020 enerji stratejisi, 20:20:20:10 kısa adlandırmalı hedefi enerji mevzuatımızı hazırlarken hep önümüzdeydi. 2019 başlangıcı ile yıllardır enerji için konuşup yazılırken çokça sözünü ettiğimiz, bir vakitler çok ama çok uzakta olan 2020’ye az kalmışken, önümüzde dikkate alınması gereken yeni hedefler ve raporlar var.

28 Kasım 2018 tarihinde Avrupa Komisyonu “Hepimiz için Temiz Gezegen” sloganıyla 2050 yılı uzun vadeli stratejik vizyonu için modern, rekabetçi ve iklimsel nötr ekonomi kavramını, gerçekçi teknolojik çözümlerle yatırım ve sosyal adaletin gerekliliği ile Paris Anlaşması’na atıf yaparak ortaya koydu. İklimsel nötr, diğer deyişle karbon nötr ekonomiye giden yol için yedi stratejik alan belirlendi: enerji verimliliği; yenilenebilir kaynaklı enerjinin yayılması, genelleşmesi; temiz-güvenli-bağlantılı mobilite; rekabet edebilen endüstri ve döngüsel ekonomi; altyapı ve bağlantı; biyoekonomi ve doğal karbon depoları; karbon yakalama ve depolama.

4 Aralık 2018 günü “Tüm Avrupalılar için Temiz Enerji” başlığıyla yeni enerji politika çerçevesi duyurularak 2030 hedefleri açıklandı. Revize edilen Enerji Verimliliği Direktifi ve Yenilenebilir Enerji Direktifi ile yeni Enerji Birliği ve İklim Eylemi Yönetişim Regülasyonu kapsamında iklim dostu enerjinin önemi vurgulanarak, yenilenebilir kaynaklı enerjinin dünya lideri olma hedefi belirtildi. Mevzuat 24 Aralık 2018’de yürürlüğe girdi. Binalarda Enerji Performansı Direktifi ise Mayıs 2018’de yürürlüğe girmişti. 2030 yılı için yeni-enerji verimliliği hedefi %32,5, yeni-yenilenebilir enerji hedefi %32,0 olarak belirlendi. Bu hedefler 2023’te tekrar gözden geçirilecek.

Aralık ayında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) “2019-2023 Enerji Sektörü Stratejisi (ESS)” açıklandı. Bankanın enerji verimliliği ve sürdürülebilirliği destekleyen “Yeşil Ekonomiye Geçiş Yaklaşımı” ile eşgüdümdeki stratejisinde “Büyük bölümü yenilenebilir kaynaklı elektrifikasyonun olduğu düşük karbonlu enerji sektörü” önceliklenirken, iklim değişimi; hava kalitesi; yenilenebilir kaynaklı enerji ile doğal gaz pazarlarının geliştirilmesi kilit öğeler olarak belirtilmekte, karbonsuzlaşma; iyi işleyen enerji piyasası; temiz petrol ve doğal gaz değer zincirleri; enerji verimliliği; kapsayıcı ekonomiye odaklanılıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) ve Avrupa Birliği’nce desteklenen ve EBRD tarafından geliştirilen Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (TurSEFF) 2010 yılından beri ülkemizde anlaşmalı finansal kurumlardan (Aklease, Garanti Leasing, QNB Finans Leasing, Türkiye İş Bankası, Vakıfbank) kamu ve özel sektör yatırımlarına destek sağlamakta. 1960’dan beri ülkemizde olan Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ise 2010 yılından bu yana giderek artan finansman desteğini sunuyor. Türkiye Yatırım ve Kalkınma Bankası (Türkiye Kalkınma Bankası; TKB) ülkemizin sürdürülebilir kalkınma öncelikleri doğrultusunda kalkınma ve dış kaynaklı proje finansmanı ve kredilendirme yapıyor.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) ülkemizde iki yönü ile sürdürülebilirlik yönetiminde yer alıyor. TSKB hem bir banka olarak kendini sürdürülebilir yönetiyor. Hem de sürdürülebilirlik projelerinin finansmanını sağlıyor. Finans yönetiminin sürdürülebilirliği ise başlı başına mühim. TSKB Escarus tarafından hazırlanan “Dönüşen Dünyada Fırsatları Yakalamak: Sürdürülebilir Finans Görünümü 2018” adlı raporu kuruluşun web sitesinden edinebilir, sürdürülebilir kalkınmayı finanse etme bakış açıları ile raporun odak konusu yeşil ve sürdürülebilir tahvil piyasasını yeni bir iş alanı fırsatı olarak inceleyebilirsiniz.

Kasım 2018’de yayımlanan “Allianz 2018 İklim ve Enerji İzleme Raporu: G20 Ülkelerinde Düşük Karbonlu Yatırımların İhtiyaç ve İlgi Çekiciliğinin Değerlendirilmesi” ile yenilenebilir kaynaklı enerjinin giderek yaygınlaştığı, ancak karbonsuzlaşma politikası için destek azlığı belirtilirken yatırım ortamının iyileştirilmesi ile strateji geliştirilmesi gereği vurgulandı. Raporda Türkiye değerlendirmelerini bulabilirsiniz. İddialı iklim koruma paketiyle düşük karbonlu ekonomiye doğru değişimini sürdüren Allianz, ülkemizde de sigorta sektörünün ilk raporunu hazırladıklarını bildirdi.

Biricik ülkemiz 2023 ve 2030 eylem planları ve hedefleriyle sürdürülebilir kalkınma yolunda ilerliyor. Milli Enerji ve Maden Politikası; Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (2017-2023); Ulusal Atık Yönetimi ve Eylem Planı (2016-2023); Türkiye Küresel İklim Değişikliği ile Mücadele 2030 Yol Haritası kapsamında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sekretaryası’na sunulan sera gazları salımını azaltmaya yönelik “Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı” bizlerle. Paris İklim Anlaşması önümüzde. Yenilenmiş Çevre Kanunu ve hızı artarak büyüyen, güçlenen atıktan enerji sektörümüz de var. Yerli-yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği ve iklim değişimine dirençli büyüme olmazsa olmaz başlıklar. Enerji-çevre ile enerji-iklim değişimi alt başlıkları ise neredeyse yüze yakın. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinatörlüğünde ETKB’nin de yer aldığı İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) görevde. Enerji her yerde. İklim değişimi her yerde. Herkesin her yerde yapması gerekenler var. Adeta bir seferberlik gerekiyor. Bu bağlamda ETKB Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı kuruluş haberini aldık, sevindik. Daire enerji verimliliği, enerji-çevre, enerji-iklim değişimi, enerji-sürdürülebilirlik alanlarında görev yapacak. Harika.

ETKB Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE), sonraki adıyla Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM), bakanlığımızın yeniden yapılandırılmasında işlevini Enerji İşleri Genel Müdürlüğü teşkilatının birimlerinde sürdürmeye başlamıştı. Şimdi Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı (EVÇD) da var. Her bakanlıkta olması gereken bir birim. Çünkü çevre ve iklim değişimi yaşamımızda her yerde olduğundan sürdürülebilirlik yönetiminin de her yerde bulunması gerekli.

Dünyada, Avrupa Birliği’nde olagelenler ortada. Ülkemizin yapması gerekenler de ortada. Yolumuz zorlu. Başta Bakanımız Sayın Fatih Dönmez olmak üzere tüm ETKB personelinin işi hiç olmadığı kadar yüklü.Biliyorum. Biliyoruz. Fenni kanaatim yeni daire hedef işlevi için genel müdürlük yapılanmasının daha güçlü olacağı şeklinde. Değerli Bakanım yüksek müsaadenizle görüşümü arz ediyorum. Ancak çok iyi biliyorum ki, bir yeri adı değil, çalışanları ve başarıları etkin ve güçlü kılar. EVÇD’nin yolu enerji verimli ve düşük karbon ayak izli olsun. ETKB’nin en yeşil dairesi mensupları hoş geldiniz.

Enerjinize ve çevrenize iyi bakınız değerli okuyucularım.

Kömür üstü yeşil