Rüzgar’da ikinci yarı başladı
Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Başkanı Hakan Yıldırım Green Power’a özel açıklamalarda bulundu. Yıldırım, rüzgarda yeni bir yol haritasına duyulan ihtiyaçtan TÜREB’in yeni dönemdeki hedeflerine ve Kasım ayında düzenlenecek TÜREK Türkiye Rüzgar Enerjisi Konferansı’na kadar birçok başlıkta değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye’nin geçtiğimiz yıllarda rüzgar enerjisinde hızlı ve kayda değer bir büyüme ortaya koyarak önemli mesafe kat ettiğini ifade eden Yıldırım, rüzgarda yeni bir hikayeye ihtiyaç olduğuna ve atılacak adımların rüzgar enerjisi sektörünün önümüzdeki 10 yıllarını şekillendireceğine dikkati çekti.
ODAK NOKTAMIZ TÜREK
Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Başkanı Hakan Yıldırım’ın gazetemize yaptığı özel açıklamalar şöyle:
Odak noktamız şu anda TÜREK. Çünkü mesajlarımızı vereceğimiz öncelikli platform olarak Türkiye Rüzgar Enerjisi Kongresi TÜREK bizim için çok önemli. İkincisi; Türkiye’de rüzgar piyasasında yıllık kurulu güç artışı düşüyor. Birkaç yıl öncesinde kaydedilen yıllık 1300-1500 MW yıllık kurulu güç artışlarından 490 MW’lara bir düşüş söz konusu. Bunu tekrar yukarı çıkarmak için doğru adımları atmak gerekiyor.
RÜZGARIN KADINLARI GELİYOR
Göreve geldiğim ilk günden bu yana söylediğim bir şey var: Üyelerin yüzde 51’inin kadın olmasını istiyorum. Kadının gücü her sektörde olduğu gibi bizim sektörümüzde de hissedilmeli. Burada da ilk adımı hem STK’larda hem de uluslararası şirketlerde önemli pozisyonlarda bulunmuş Zeynep Yurtsever arkadaşımızı Genel Koordinatör olarak transfer ederek yaptık. Bundan sonra da bu konuda daha etkin bir şekilde hareket edeceğiz.
TÜREK PAYDAŞLIĞI ÇOK ÖNEMLİ
5-6 Kasım 2019 tarihlerinde Ankara’da düzenlenecek olan 8. Türkiye Rüzgar Enerjisi Kongresi’nde (TÜREK) sektörümüzün yol haritasını tartışıyor olacağız. Sektörü lokal ve uluslararası tüm kanaat önderleriyle birlikte ele alacağız. Doğru insan, doğru vizyon olduktan sonra geri kalan her şey yapılır. Burada bir misyonumuz var: 1,5 GW kurulu güç artışı zamanlarında yaşadığımız heyecanı tekrar yakalamak gerekiyor. Bizim gibi sektör STK’larında olayın duygusal bir boyutu da var. 10 yıldır bu sektörde çalışıyorum ve çocuklarımı rüzgar endüstrisiyle büyüttüğümü söyleyebilirim. Bu yüzden bu alandaki tüm kaynaklarımızı ama özellikle insan kaynağımızı korumak ve Türkiye’de tutmak fazlasıyla önemli diye düşüyorum. Rüzgar’da inanılmaz bir başarı hikayesi oluşturduk. Bu başarı hikayesini sürdürmemiz, bu alandaki tüm kaynaklarımızı ve bilgi birikimimizi korumamız gerekiyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR RÜZGAR PİYASASINDA TÜREB’İN MİHENK TAŞLARI
Öncelikle kısa vadeli problemleri ivedilikle aşmamız ve YEKDEM 2020 sonrasını netleştirmemiz gerekiyor. Çok hızlı bir şekilde YEKDEM, ihale mekanizmaları ve izin gibi süreçlerin önünün açılması lazım. Yıllara sari çok net hedefler koyulması gerekiyor. Yeni bir YEKDEM mekanizmasına ve bunun bir an evvel açıklanmasına ihtiyacımız var. En öncelikli konu sektöre inancı, sektördeki güveni yeniden tazeleyerek heyecanı bir kez daha ateşleyebilecek adımları bir an önce atmak olmalı.
FİNANSMAN SORUNUNA TÜREB FORMÜLÜ
Biz o konudaki görüşlerimizi ilgili mercilere sunarak hibrit bir model önerdik. Önerdiğimiz modelde tavandan taban fiyata kadar açık eksiltme daha sonra MW üzerinden artırıma dönülmesi söz konusu.
Yerli imalata verilen destek YEKDEM’den ayrılmalı. Yatırımcılar YEKDEM’e dahil olsa da olmasa da yerli katkıdan yararlanabilmeliler. Üretici desteklenmeli ve teşvik edilmeli. Rüzgar sektörü ile ilgili üretim yapan ve ciddi kapasitelere gelmiş yerli sanayiye destek konusunu çok önemsiyoruz.
RÜZGAR’DA İKİNCİ YARI BAŞLADI
Geldiğimiz noktada rüzgar sektöründe ikinci yarı başladı diyebiliriz. Oluşturulacak yeni bir ulusal hedefle birlikte biz bu işte varız. Elimizde bununla ilgili çok iyi oyuncular var. Hikayenin en başına baktığımızda sadece inancımızla sektörü bu rakamlara ulaştırmayı başardıysak edinilen tecrübeyle rakamları çok fazla yukarılara çıkaracağımızdan kimsenin şüphesi olmasın. Bu sektöre herkes inanıyor. İnancı canlı tutmalıyız.
ÖNCELİK ON-SHORE’DA OLMALI
Kanıtlanmış potansiyelleri nedeniyle öncelik On-shore RES’lerde olmalı. Ama bu off-shore’u değerlendirmeyeceğiz demek değil.
3K HEDEFİ: KURULU GÜÇ, KATMADEĞER, KADIN İSTİHDAMI
TÜREB şu anda bir yeniden yapılanma sürecini tamamlamak üzere. Amacımız yapının kendisini sürdürülebilir kılmasını sağlayacak mekanizmayı kurmak. Bunun için bir “3K” hedefi var önümüzde. Türkiye’deki kurulu gücü artırmamız lazım, bu birinci hedefimiz. Bunu yaparken Türkiye’nin sadece pazar olarak görülmesinin önüne geçip işe mutlaka katma değer de katmamız gerekiyor, bunu da kendimize ikinci hedef olarak koyduk. Üçüncüsü de sektörde daha fazla kadın yöneticiye ihtiyacımız var, bu sayıyı artıracağız. TÜREB’te kendime çizdiğim vizyon, sektörde birleştirici ve yön verici rol oynayan ve değer katan bir yapıyla yola devam etmek.
RES YATIRIMLARINDA UYGULAMA VE SÜREÇLERDE ÖNE ÇIKAN SORUNLAR
Türkiye rüzgar enerjisinde son 10 yılda önemli bir atılım yaparken son 1-2 yılda kurulu güç artışı ve yatırımların hız kestiği görülüyor. Bu konuda uygulama ve süreçlerden kaynaklanan sorunların yatırımların hız kesmesinde etkili olduğu ifade ediliyor.
1-İzin Süreçleri
İzin süreçlerinde yaşanan bürokratik beklemeler projelerin hayata geçmesinde ciddi zaman kayıplarına neden oluyor. Bununla ilgili olarak online sistem kullanımıyla hızlanma getirecek birtakım çözüm önerileri ilgili mercilere iletilmiş durumda.
2- Teknik Etkileşim Analizi Süreci
Teknik Etkileşim Analizi başvurusunun, ön lisans verilmesine ilişkin kurul kararının tebliğ edilmesinden itibaren 180 gün içinde yapılması gerekiyor. Ancak burada da birtakım sorunlar çözüm bekliyor. Bu sebeple yatırımcı da aslında tamamlanmamış bir hazırlıkla TEA başvurusu yapmak durumunda kalıyor. TÜREB bu doğrultuda hazırladığı önerileri de ilgili mercilerle paylaşmış durumda.
3- Yapı Ruhsatı Uygulamasındaki İmkânsızlık ve Engeller
Halihazırdaki yapı ruhsatı uygulamasında henüz ön lisans aşamasındaki projelerde (türbin seçimi kesinleşmemiş, finansmanı imzalanmamış ve taahhüt işi verilmemiş haldeyken), sonradan değişimi söz konusu olamayacak değişikliklerin talep edilmesi de süreci zorlaştırıyor.
TÜREB’İN ÖNERİLERİ ARASINDA
Yapı ruhsatı başvurusu sistemde basit inşaat işleri için tasarlandığından, farklı mülkiyet ve parsellere, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sistemine giriş için türbin ve trafo binaları alan hesabı kargaşası mevcut. Yapı ruhsatının veya yapı ruhsatı yerine geçen belgenin lisans edinimi sonrasında, inşaata başlarken ve/veya kabulden önce talep edilmesi ile bu engelin ortadan kaldırılabilmesi TÜREB’in önerileri arasında.
4- Orman İzin Bedelleri ve Süreleri
Orman izin bedelleri ve süreleri de sektörün önünde duran sorunların arasında yer alıyor. Burada da hem yatırımı kolaylaştıracak hem de izin süreçlerini kısaltacak çözümler getirilmesi mümkün.
5- Sistem Kullanım Bedelleri
Bölgesel ve üretim bazında değişmek üzere 2017-2018 yıllarında yüzde 30; 2018-2019 dönemindeyse yüzde 32 ortalamasında sistem kullanım bedelleri artmış durumda. Bu yüksek artışlar işletmeye geçmiş tesislerin fizibilitelerini ve finansmanlarını olumsuz etkiliyor. Sektörün beklentisi bu tür artışları içeren mevzuat değişikliklerinin geriye dönük işletilmemesi. Ayrıca, yenilebilir enerji kaynaklarındaki sistem kullanım indirim oranının kademeli olarak azaltılmasının da projelerin yapılabilirliğini artıracağı öngörülüyor.
6- Ön lisans Durumundaki Projeler
Bağlantı kapasitesi kazanmış ve atıl durumda olan proje sahalarının sisteme yeniden kazandırılması adına ön lisansların, lisans edinimi beklenmeksizin aynı ortaklık yapısı ile kurulacak alt SPV’ye indirilebilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
7- Plan Onaylama Süreci ve Bedelleri
Yatırımlar için gerekli plan onaylama süreci ve bedelleri hakkında ilgili tüm kurumlarla görüşülerek bu görüşlerin bir standarda bağlanması da sektörün beklentileri arasında. Aynı yaklaşımın bu süreçlerde ödenmesi gereken harçlar ve bedeller için de uygulanmasının yatırımcı firmaları rahatlatacağına dikkat çekiliyor.
8- 2020 Sonrası YEKDEM Süreci
31 Aralık 2020’de sona erecek YEKDEM süreci sonrasında yeni bir mekanizmanın devreye sokulması yenilenebilir enerji sektörünün gelişimi ve sürdürülebilirliği için önem arz ediyor. Özellikle finansal açıdan projeleri değerlendirebilmek ve kredi sağlayan kuruluşlarca yatırımcı üzerine ekstra maliyet yüklenmemesi için yeni bir destekleme mekanizmasının oluşturulması gerekliliği belirtiliyor. Burada mevcut YEKDEM’in uzatılması değil yeni bir çıpa fiyat belirlenmesi gerekiyor.
9- İlave Kapasite Başvuruları
İlave kapasite başvuruları da rüzgar enerjisi sektörünün öncelikli çözüm bekleyen başlıkları arasında bulunuyor. Özellikle ilave kapasitelerin YEKDEM’den yararlanmamasına rağmen, yerli üretim ekipmanlarının kullanımını artırmak amacı ile ilave kapasite projelerinin satış fiyatlarına ek yerlilik katkısı sağlanmasının önemli olduğunun altı çiziliyor.