Doğal gaz piyasasında talep ve ithalatta değişim sinyalleri

 

EPDK’nın 2018 Yılı Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu’na göre Türkiye’nin doğal gaz tüketimi 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 8,4 geriledi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayınlanan 2018 Yılı Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu’na göre Türkiye’nin doğal gaz tüketimi 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 8,4 gerileyerek 49,3 milyar Sm3’e indi. 2018’de Rusya’dan yapılan ithalat miktarındaki düşüş ve LNG ithalatındaki artışın devam etmesi ise öne çıkan gelişmeler oldu. Abone sayısı artmaya devam ederken doğal gazın 81 ilin tamamına ulaştı. Doğal gazda talep yapısındaki değişme önümüzdeki yıllarda konut, hizmetler ve sanayi sektörünün tüketim artışını sağlayacak temel etkenler olduğunu ortaya koyarken ithalatta Rusya’nın payının düşmesi ve LNG’nin payının artması ise bir diğer önemli trend değişiminin işaretini verdi.
Elektrik üretiminde gaz santrallerinin payındaki gerileme ile sanayi sektörünün gaz tüketimindeki gerileme toplam doğal gaz tüketimindeki düşüşte etkili olurken hizmet sektörünün tüketiminin ise arttığı görüldü.
Son yıllarda rezervlerdeki azalmanın da etkisiyle son 10 yılda düşüş sürecine giren Türkiye’nin doğal gaz üretimi 2018 yılında yüzde 20,9 artış göstererek 428 milyon Sm3’e çıktı. 2018 yılında ülke içinde gerçekleştirilen gaz üretimi 10 şirket tarafından gerçekleştirilirken üretimin yüzde 74’lük kısmını TPAO sağladı. Gaz üretiminin yüzde 41,19’u Tekirdağ’da gerçekleştirilirken yüzde 36,57’lik payı ile İstanbul ikinci sırada ve yüzde 10,16’lık payı ile Çanakkale üçüncü sırada yer aldı.

RUSYA’NIN PAYI DÜŞERKEN LNG İTHALATI ARTTI
Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru hatları, Nijerya ve Cezayir’den ise uzun dönemli LNG anlaşmalarıyla doğal gaz ithalatı yapan Türkiye’nin 2018’de Rusya’dan yaptığı ithalat azalırken LNG ithalatında ise artış yaşandı.
2018’de Rusya’dan yapılan doğal gaz ithalatı yüzde 17,6 düşerek 23 milyar 642 milyon Sm3’e gerilerken bu ülkenin Türkiye’nin doğal gaz ithalatındaki payı ise yüzde 46,95’e geriledi. İran’dan yapılan ithalat yüzde 15 düşüşle 7 milyar 863 milyon Sm3’e inerken toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 15,61’e düştü. Azerbaycan’dan yapılan ithalat TANAP’ın devreye alınmasıyla birlikte 7 milyar 527 milyon Sm3’e, toplam ithalat içindeki payı ise 14,95’e yükseldi.
2018’de Cezayir’den yapılan LNG ithalatı yüzde 2,1 düşerek 4 milyar 521 milyon Sm3’e geriledi, Nijerya’dan yapılan LNG ithalatı yüzde 24,1 artışla 1 milyar 668 milyon Sm3’e yükseldi ve toplam ithalat içindeki payı yüzde 3,31’e çıktı. Spot LNG ithalatı ise yüzde 7’lik artışla 5 milyar 140 milyon Sm3’e, toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 10,21’e çıktı. Toplam 11 farklı ülkeden spot LNG ithalatı yapıldı.
Türkiye’nin enerji arz güvenliğinin güçlendirilmesi amacıyla LNG terminallerinde kapasite artışı ve 2 yeni FSRU yatırımı ile birlikte LNG giriş kapasitesini arttıran Türkiye’nin doğal gaz ithalatında LNG’nin payındaki artış 2018’de devam etti. 2017 yılında 10 milyar 765 140 milyon Sm3 olan LNG ithalatı 2018’de 11 milyar 328 milyon Sm3’e çıkarken toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 22,49’a yükseldi. 2017 yılında 44 milyar 484 milyon Sm3 olan boru gazın ithalatı ise geçtiğimiz sene 39 milyar 32 milyon Sm3’e geriledi. Toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 77,51’e geriledi. İthalatın yüzde 84,65’lik bölümü ise BOTAŞ tarafından gerçekleştirildi. En yüksek doğal az ithalatı 6 milyar 216 milyon Sm3 ile Ocak ayında en düşük ithalat ise 2 milyar 928 milyon Sm3 ile Haziran ayında yapıldı.
Türkiye’nin 2018’de Yunanistan’a yaptığı doğal gaz ihracatı ise yüzde 6,76 artarak 676 milyon Sm3’e ulaştı.

OTSP’DE İŞLEM HACMİ ARTMAYA DEVAM ETTİ
1 Eylül 2018 tarihinde devreye giren Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası (OTSP) yılın son 4 ayında artan bir işlem hacmine sahip oldu. 2018’in son 4 ayında toplam teklif sayısı 3626 olurken eşleşme sayısı 2450, eşleşme miktarı 587 milyon Sm3 ve toplam işlem tutarı ise 890 milyon TL olarak gerçekleşti.

ABONE SAYISI 15 MİLYONA DAYANDI
2018’de doğal gaz dağıtım lisansı sahibi şirket sayısı ve dolayısıyla dağıtım bölgesi sayısı bir önceki yılda olduğu gibi 72 olurken 2018 yılı sonu itibari ile 81 il merkezinin tamamına doğal gaz arzı sağlandı.
2018 yılı sonu itibariyle, dağıtım lisansı almış olan şirketler tarafından inşa edilen çelik boru hattı uzunluğu yaklaşık 13.486 km, polietilen boru hattı uzunluğu yaklaşık 90.140 km, servis hattı uzunluğu 35.942 km, servis hattı sayısı ise 3.594.917’ye ulaştı.
2018 yılı sonu itibariyle doğal gaz hizmeti götürülen toplam abone sayısı 14.755.011’e, konut abone sayısı 14.752.452’ye , serbest tüketici sayısı ise 601.348’e ulaştı.

ELEKTRİK SANTRALLERİ VE SANAYİ TÜKETİMİ GERİLEDİ
2018 yılında toplam doğal gaz tüketimi yüzde 8,41 düşerek 49 milyar 328 milyon Sm3’e indi. Elektrik üretimi, sanayide ve hane halkı gaz tüketimindeki azalma toplam gaz tüketimindeki düşüşün ana nedenleri oldu. Bu üç sektörde bir önceki yıla göre toplam 4.536,28 milyon sm3 daha az doğal gaz kullanılmıştır.
Elektrik tüketiminde yılın son 4 ayında görülen düşüş ve artan yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimine bağlı olarak çevrim ve dönüşüm sektörünün gaz tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 11,39 gerileyerek 18 milyar 197 milyon Sm3’e düştü. Çevrim ve dönüşüm sektörünün toplam gaz tüketimi içindeki payı yüzde 36,89’a geriledi. Sanayi sektörünün gaz tüketimi ise yüzde 10,35 düşüşle 11 milyar 987 milyon Sm3’e indi, toplam tüketim içindeki payı ise yüzde 24,30’a düştü.
Konut tüketimi 2018 yılında yüzde 6,02 gerileyerek 12 milyar 931 milyon Sm3’e düşerken toplam tüketim içindeki payı yüzde 25,75 oldu. Hizmet sektörünün gaz tüketimi ise 2018’de yüzde 8,52 artarak 4 milyar 43 milyon Sm3’e geriledi ve toplam tüketim içindeki payını yüzde 8,20’ye çıkardı.