Sıcak gündem

EPDK’nın kar paylaşımı ve finansal promosyonlara ilişkin düzenleme taslaklarını sektörün görüşüne açmasının ardından sektör gündemi hareketlendi.

EPDK’nın yayınladığı taslaklar sektörde köklü değişiklikler içeriyor. Taslakların şu anki haliyle yayınlanması durumunda, toplam kar marjının yüzde 55’i bayilerin, yüzde 45’i dağıtıcıların olacak. Bir başka taslak ise promosyonlar konusunda alternatifli düzenlemeler sunuyor.

Düzenleme taslakları genel anlamıyla bayiler tarafından olumlu karşılandı. PÜİS yaptığı basın açıklamasında “bayiler için hayati öneme sahip sorunların çözümünü içeren kurul kararı taslakları için başta EPDK Başkanı Sayın Mustafa Yılmaz olmak üzere, emeği geçen tüm EPDK yetkililerine şükranlarımızı sunuyorum” dedi. TABGİS’ten yapılan açıklamada ise “bayilere en yüksek oranda fayda sağlayacak görüş ve önerilerimiz,  serbest piyasa koşulları da gözetilerek EPDK’ya sunulmak üzere hazırlanacaktır” denildi.

Sektörün dağıtıcı tarafında ise özellikle kar marjlarının paylaşımına ilişkin düzenlemeye mesafeli yaklaşılıyor. Şirket yöneticileri serbest piyasa olgusuna ve düzenlemenin hukuki anlamdaki geçerliliğine vurgu yaparken, öngörülen uygulamanın teknik anlamdaki zorluklarına da dikkat çekiyorlar. PETDER ve ADER’in, taslaklar hakkında kapsamlı bir görüş hazırladıkları ve EPDK tarafından belirlenen tarih olan 31 Temmuz’a kadar bu görüşlerini EPDK’ya iletecekleri öğrenildi.

TÜM PAYDAŞLARIN GÖRÜŞLERİ DEĞERLENDİRİLECEK

Taslağın ardından gelen açıklamalar sonrası EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz internet sitemiz petroturk.com aracılığıyla bir açıklama yaptı. Yılmaz, “Bu bir kurul kararı değil, adı üstünde taslaktır. Dağıtıcısı, bayisi sektörün tüm paydaşlarının görüşleri değerlendirilerek Kurul tarafından karar verilecektir” dedi.

TASLAĞA GÖRE BAYİ MARJI EN AZ YÜZDE 55 OLACAK

Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı Taslağı’na göre, bayiler tarafından satışa sunulan akaryakıtın satış fiyatı içerisinde yer alan toplam marj (dağıtıcı ve bayi), ilgili bayinin bulunduğu il için ürün bazında dağıtıcı tarafından Kuruma bildirilen tavsiye/tavan fiyattan ilgili bayiye en yakın rafineri ikmal noktasındaki rafineri satış fiyatı düşülerek bulunacak. Bu toplam marjın en az yüzde 55’i bayi marjı olacak şekilde dağıtıcı ile bayi arasında serbestçe belirlenebilecek.

Belirli bir döneme ilişkin bayi marjı, ilgili dönem için dağıtıcı tarafından bayiye sağlanmış olan sözleşme dönemi başında belirlenerek peşin ya da taksitli yapılan intifa gibi ödemeler, iskonto, prim vb. adlar altında yapılan ödemeler gibi her türlü kazanımlar dikkate alınarak belirlenecek.

Bayi faaliyetleri kapsamında dağıtıcıdan hizmet alınması sonucu ortaya çıkan maliyetlere (kıyafet gideri, dağıtıcı tarafından sunulan nakliye hizmeti kapsamındaki giderler, tank temizliği giderleri, eğitim/kalite/pazarlama mahiyetli giderler, kalibrasyon giderleri, demontaj giderleri, uydu haberleşme giderleri vb.) hangi tarafın ne oranda katlanacağı hususu sözleşmelerle belirlenecek.

DAĞITICI SORUMLULUĞUNDAKİ MALİYETLER BAYİYE YANSITILAMAYACAK

Ulusal stok maliyeti, ulusal marker maliyetleri, ithalat veya dağıtıcılar arası ticaret yoluyla temin gibi kaynaklardan alım ile rafineri çıkış fiyatları arasındaki farklılardan kaynaklanabilecek ilave maliyetler, farklılaştırılmış ürünlere ilişkin katkı maliyetleri, harmanlama maliyetleri, otomasyon kurulum ve işletim maliyetleri gibi ilgili mevzuata göre dağıtıcı sorumluluğunda olan veya bayiye teslimden önceki aşamalarda gerçekleştirilen iş ve işlemlere ilişkin maliyetler herhangi bir ad altında bayilere yansıtılamayacak.

Rafineri ve/veya depo ikmal noktasından ilgili akaryakıt istasyonuna kadar olan mesafe için oluşan nakliye giderleri, bayi marjı kapsamında olacak. Dağıtıcı, akaryakıt sevkiyatı için bayiyi en yakın rafineri ve/veya depo ikmal noktasından daha uzak bir noktaya yönlendirmesi halinde ilave nakliye giderine kendisi katlanacak.

POS MAKİNELERİ İLE GERÇEKLEŞTİRİLEN FİNANSAL PROMOSYONLAR KALKACAK

Akaryakıt ve LPG Piyasalarında Uygulanan Promosyonlar Hakkında Karar Taslağı’na göre, dağıtıcılar ve bayiler, akaryakıt ve/veya otogaz LPG satışına bağlı olsun veya olmasın herhangi bir adla ayni promosyon düzenleyemeyecek. Belli bir miktar akaryakıt ve/veya otogaz LPG alımı şartı koşulmaksızın reklam amaçlı olarak dağıtılan ve araçlarda bulunmasına ihtiyaç duyulabilecek kâğıt mendil, ıslak mendil, cam silme bezi, araç kokusu gibi ürünlerin tüketiciye hediye edilmesi serbest olacak.

İstasyonlarda verilen hizmetlerin, akaryakıt ve/veya otogaz LPG alımına bağlı olsun veya olmasın hizmet promosyonu kapsamında indirimli veya ücretsiz olarak sunulması serbest olacak.

Bayiler, bankalarla veya diğer finans kuruluşları ile gerçekleştirdikleri üye iş yeri anlaşmalarında, ödül kazandırma uygulaması, mil kazandırma uygulaması veya diğer benzeri uygulamalarla katılamayacak ve bu bağlamda sözleşme imzalayamayacak.

FİNANSAL PROMOSYONLARA ÜÇ ALTERNATİF

Akaryakıt ve LPG sektörlerinin promosyonlara ilişkin görüşlerinin çeşitliliği çerçevesinde, değerlendirmelerin daha sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından taslak alternatifli olarak hazırlanarak sektörün görüşüne sunuldu. Bu kapsamda finansal promosyonlara ilişkin üç alternatif oluşturuldu.

Birinci alternatife göre; dağıtıcılar sadakat kart uygulaması dahil olmak üzere diğer finansal araçlarla sadece ücretsiz veya indirimli akaryakıt ve/veya otogaz LPG verilmesine ilişkin promosyon faaliyeti yürütebilecek. Dağıtıcılar, bankaların veya diğer finansal kuruluşların pos makinelerinin kullanımı ile gerçekleştirilen finansal promosyonlar düzenleyemeyecek.

Bu alternatif yürürlüğe girerse, bir finansal promosyon düzenlenmeden önce dağıtıcılar, promosyonun şartları, süresi ve tahmini maliyeti ile bu maliyetin dağılımı konusunda bayilerini bilgilendirecek. Bayiler promosyonlara katılım konusunda hiçbir şekilde zorlanamayacak ve promosyonlara katılım konusunda bayilerin yazılı onayının alınması zorunlu olacak.

Promosyonunun maliyet dağılımına ilişkin detaylı bilgi azami aylık olarak bir sonraki ay sonuna kadar dağıtıcılar tarafından bayilerine bildirilecek. Bu bilgilendirmede asgari olarak; promosyon kapsamında bayi tarafından yapılan satış miktarı, promosyonunun maliyeti ve maliyetin dağıtıcı-bayi-üçüncü taraf arasındaki dağılımı hususları yer alacak.

Finansal promosyonlar kapsamında tüketicilere sunulan ancak kullanılmayan puan, indirim ve benzeri maliyetler bayilere yansıtılamayacak ve varsa bu amaçla alınmış bedeller de iade edilecek.

İkinci alternatife göre; dağıtıcılar sadakat kart uygulaması dahil olmak üzere diğer finansal araçlarla sadece ücretsiz veya indirimli akaryakıt ve/veya otogaz LPG verilmesine ilişkin promosyon faaliyeti yürütebilecek. Promosyondan kaynaklı maliyet hiçbir şekilde bayilere yansıtılamayacak.

Üçüncü alternatife göre; dağıtıcılar sadakat kart uygulaması dahil olmak üzere hiçbir şekilde finansal promosyon düzenleyemeyecek.

‘HERKESİN YARARINA OLACAK BİR DÜZENLEME HAZIRLAYACAĞIZ’

Konuyu değerlendiren EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz: “Sektörün üzerindeki promosyon kaynaklı faiz yükünün azaltılması gerekiyor. Karlılığın sektörde kalması tüketicinin de bu karlılıktan yararlanması için çalışma başlattık. Karlılık sektörün tüm paydaşlarına yansıtılmalı ve bu karlılık özellikle de tüketicinin akaryakıt alımında cebine yansımalı diye düşünüyoruz. Promosyonlar tüketicilerin bir kısmı için avantaj olurken geri kalan kısmı için dezavantaj olmamalı. Bu amaçla alternatifli hazırladığımız taslağa gelecek görüşleri değerlendirecek ve herkesin yararına olacak bir düzenleme hazırlayacağız” dedi.

EPDK’DAN AÇIKLAMA

EPDK akaryakıt ve LPG sektörüne yönelik maliyetlerin düşürülmesi için düğmeye bastı. EPDK tarafından konu ile ilgili yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:

“5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 2003 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte özellikle kaçak akaryakıt ile mücadele konusunda EPDK tarafından ciddi ilerlemeler kaydedildi. Türkiye’de sunulan akaryakıtın kalitesi bugün Avrupa’nın en iyileri arasında. Tüketicinin akaryakıt alımına ilişkin tercihlerinde önceliğini fiyata vermesi sektörde rekabetin fiyat üzerinde oluşması açısından önem arz ediyor. Bu kapsamda fiyat üzerinde rekabeti engelleyen konular üzerinde ciddiyetle duruluyor. 2010 yılında hatırlanacağı üzere akaryakıt istasyonlarında verilen ve çoğunlukla kullanılmayan çeşitli eşyaların tüketiciye sunulmasının kısıtlanmasına yönelik EPDK tarafından düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme sonrasında tüketicinin tercihlerinde akaryakıtı fiyatının daha ön planda yer alması sağlanırken sektöründe ciddi bir mali külfetten kurtulması sağlanmıştır.

Benzer bir durumunda bugün için özellikle kredi kartlarının kullanımı ile gerçekleştirilen kampanyalarla gündeme gelmiştir. Konunun detaylı olarak tartışılması ve tüm sektör birleşenleri tarafından değerlendirilmesi ihtiyacı oluşmuştur. Yapılan tespitler arasında tüketicilerin akaryakıt tüketimine ilişkin tercihlerini belirlemede bu tür kampanyalarının etkilerinin istenen düzeyin ötesine geçtiği ve finansal olarak kampanyalara katılan ve katılmayan tüketiciler arasında ciddi bir fark yarattığı hususu göze çarpmaktadır. Unutulmamalıdır ki kampanyalar kapsamında oluşan tüm maliyet nihayetinde kullanıcıların tümüne yansımaktadır. Dolayısıyla herhangi bir tarafa sağlanan ücretsiz yakıt verilmesi gibi kampanyaların maliyetine tüm tüketiciler ortaklaşa katlanmaktadır. Tüm tüketicilerin haklarının eşit bir şekilde korunması ve sektördeki ilave maliyetlerin ayıklanması EPDK’nın önem verdiği konular arasında yer almaktadır.

Kredi kartları birçok sektörde olduğu gibi akaryakıt-LPG sektöründe de yaygın olarak kullanılıyor ve bu kullanım oranı da her geçen yıl artış gösteriyor. Bankalararası Kart Merkezinin açıkladığı verilere göre; 2018 yılında akaryakıt sektöründe kartla yapılan ödemler yüzde 27 oranında artarak 78 milyar TL seviyesine ulaşmış durumda. EPDK ortaya çıkan faiz yükünü hafifletecek, akaryakıt ve LPG sektörüne yönelik maliyetleri düşürerek tüketiciye olumlu yansıyacak bir düzenleme için düğmeye bastı.”

TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar

‘FİNANSAL PROMOSYONLARIN KALDIRILMASININ GÖRÜŞE AÇILMASI MEMNUNİYET VERİCİ’

2 Temmuz 2019 Tarihinde EPDK tarafından Akaryakıt Sektörünü ilgilendiren iki önemli Kurul Kararı Taslağı yayımlanmıştır. Öncelikle Akaryakıt ve LPG piyasalarında uygulanan promosyonlar hakkında görüşe açılan karar taslağının her ne kadar farklı alternatifler oluşturularak hazırlanmış olsa da, bu alternatif öneriler içerisinde TABGİS’in uzun süredir talebi olan finansal promosyonların tamamen kaldırılması hususuna yer verilmiş olması memnuniyetle karşılanmıştır.

Diğer taraftan, Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı Taslağı Sendikamızın tüm Kurulları tarafından değerlendirilmektedir. Akaryakıt sektörünün dağıtım ağında, teknik ve ticari yönden birçok yükü omuzlayarak hizmet veren bayilere en yüksek oranda fayda sağlayacak görüş ve önerilerimiz, serbest piyasa koşulları da gözetilerek EPDK’ya sunulmak üzere hazırlanacaktır.

Bu sürecin, ilgili tüm tarafların bir araya gelerek ortak paydada sektörün refahına hizmet edecek bir dayanışma içinde tamamlanmasını temenni ettiğimizi Kamuoyuna saygılarımızla arz ederiz.

PÜİS Genel Başkanı İmran Okumuş:

‘KAR PAYININ EN AZ YÜZDE 55’İNİN BAYİLERE VERİLMESİ HAYATİ ÖNEME SAHİP’

EPDK’nın hazırladığı ve sektörün görüşlerine sunduğu kurul kararı taslakları Sendikamızın uzun zamandır gündeme getirdiği ve sonuçlanması için büyük bir mücadele verdiği bayilerin sorunlarından bazılarının çözümünü içeriyor.

Finansal promosyonların kaldırılması, bayilerden alınan otomasyon bedellerine son verilmesi, toplam kar payının en az yüzde 55’inin bayilere verilmesi gibi bayiler için hayati öneme sahip sorunların çözümünü içeren kurul kararı taslakları için başta EPDK Başkanı Sayın Mustafa Yılmaz olmak üzere, emeği geçen tüm EPDK yetkililerine şükranlarımızı sunuyorum.

PÜİS FİNANSAL PROMOSYONLARIN KALDIRILMASI İÇİN BÜYÜK MÜCADELELER VERDİ

Bayilerimiz için önemli bir maliyet kalemi olan finansal promosyonların kaldırılması konusunda Sendikamız uzun zamandır EPDK nezdinde yoğun girişim ve çalışmalarda bulundu. EPDK’nın bu talebimizi de olumlu karşılaması ve bayilerin üzerindeki önemli mali yüklerden biri olan finansal promosyonların kaldırılmasını öngörmesi de bayilerimiz açısından çok önemli bir adımdır.

OTOMASYON BEDELLERİNİ YARGIYA TAŞIMIŞTIK

Yine en önemli gündem maddelerimizden biri dağıtım şirketleri tarafından her ay bayilerden alınan otomasyon bedelleriydi. Bayilerimizin mağduriyetine neden olan bu bedellerin bayilerden alınmaması için yıllardır mücadele veriyoruz. Yargıya da taşıdığımız otomasyon bedelleri konusunda bir düzenleme öngörülmesi büyük bir haksızlığın son bulmasını sağlayacaktır. Taslağa göre mevzuata göre dağıtım şirketlerinin sorumluluğunda olan otomasyon konusunda bayilerden herhangi bir ücret alınamayacak. Taslak uyarınca otomasyon bedelinin yanı sıra, mevzuatta dağıtıcı sorumluluğunda olan veya bayiye teslimden önceki aşamalarda gerçekleştirilen iş ve işlemlere ilişkin maliyetlerin herhangi bir ad altında bayilere yansıtılamayacağı da öngörülüyor.

Öte yandan, Sendikamızın uzun bir süredir dile getirdiği dağıtım kesimine tanınan toplam kar payının yüzde 50’sinden fazlasının bayilere verilmesi talebinin de kurul kararı taslağı ile düzenlenmesi bayilerimiz açısından önemli bir kazanımdır.

Taslağa göre toplam kar payının en az yüzde 55’inin bayilere verilmesi öngörülüyor. Burada şunun altını özellikle çizmek istiyorum. Taslakla bayilere verilecek kar payının alt limiti belirlenmiştir. Dileyen dağıtım şirketi toplam karın yüzde 99’unu da bayilerine verebilir. Ancak yüzde 55’inden azını veremez.

Ancak şunun da altını özellikle çizmek istiyorum. Bilindiği gibi EPDK benzer bir kurul kararı taslağını 2015 yılında hazırlayarak sektörün tüm paydaşlarının görüşlerine açmıştı. Kar payının dağıtım şirketleri ve bayiler arasındaki bölüşümü ile finansal promosyonların yasaklanmasını da içeren 4 maddelik o kurul kararı taslağı intifa dönemine denk geldiği için dağıtım şirketleri yeni sözleşmeleri taslağın kuruldan geçeceği öngörüsüyle hazırladılar ve bayiler de bu sözleşmeleri imzaladı. Ancak söz konusu taslak o dönem kuruldan geçmedi ve bayiler ekonomik olarak kayba uğradı.

Önümüzde yine bir intifa dönemi var. Hazırlanan yeni taslakların en kısa sürede kuruldan geçmesi en büyük temennimiz. Ama bir temennimiz daha var. O da bu taslakların dağıtım şirketleri ile bayiler arasındaki ilişkilere herhangi bir olumsuz yansımasının olmamasıdır.

Sektörün en önemli iki kesimi olan dağıtıcı ve bayilerin temsilcilerinin en kısa sürede bir araya gelerek kurul kararı taslaklarını masaya yatırarak görüşmelerinin ve ortak akılla görüş oluşturmalarının sektörümüz için çok önemli olduğunu ve sağlıklı bir yapının bu şekilde oluşturulabileceğini düşünüyoruz.

MALİYETİN ALTI SATIŞLAR SORUNU DA EN KISA SÜREDE ÇÖZÜME KAVUŞTURULMALI

Sektörün en önemli sorunlarından biri olan maliyetin altındaki fiyatlarla yapılan satışlar da en kısa sürede çözüme kavuşturulmalı. Maliyetin altındaki fiyatlarla yapılan satışlar sektörümüzde haksız rekabet yaratırken, devletimizin de önemli oranda vergi kaybına neden olmaktadır. Sektörümüzün bayisi ve dağıtıcısı ile dağıtım kesiminin tümünü olumsuz etkileyen, devletimizi vergi kaybına uğratan bu sorunun EPDK’dan çok Maliye Bakanlığı’nın atacağı adımlarla çözüme kavuşturulabileceğine inanıyorum.”