Mısır hükümetinden bayram sürprizi: Akaryakıt zammı
Mısır’da geçen hafta elektrik fiyatlarına yüzde 7,4 ile 69,2 oranında zam yapan Mısır hükümeti, bayramın ikinci günü akaryakıt fiyatlarını da artırdı.
Yüzde 17,4 ile 66,6 arasında değişen oranlardaki akaryakıt zammının, Mısırlıların dünya kupasında Mısır-Uruguay maçı ve bayram tatiline yoğunlaştığı bir dönemde sürpriz bir şekilde yapılması dikkati çekti.
Yapılan zamlara Mısır sokağı ve muhalifler tepki gösterirken yönetime yakın çevreler ve hükümet yetkilileri yeni uygulamaları savundu.
Mısırlı muhalif avukat Tarık el-Udi sabah uykudan uyandıktan hemen sonra çektiği fotoğrafını Facebook hesabından paylaşarak altına, “Akaryakıt fiyatlarının zamlandığını duyunca yüzüm bu hale geldi.” şeklinde nüktedan bir yorum yaptı.
Cumhurbaşkanlığı eski adaylarından muhalif lider Halid Ali de tepkisini sosyal medya aracılığı ile duyurmayı tercih etti. Facebook hesabından yaptığı paylaşımda Ali, “yapılan zamların başarısız ekonomik tercihlerin bir sonucu olduğunu ve faturayı dar gelirli ve fakir kesimlerin ödemek zorunda kaldığını” söyledi.
Zamlar toplu taşıma araçları bilet fiyatlarına anında yansıdı. 3 cüneyh (16 sent) olan dolmuş fiyatları dün sabah itibarıyla 4 cüneyhe (22 sent) çıkarıldı.
Daha çok Twitter ve Facebook hesabı üzerinden zamlara tepki veren Mısırlılar farklı “hashtag”ler oluşturdu ancak Mısır sokağında herhangi bir gösteri veya eylem gözlenmedi.
Kamuoyunda yeni hükümetin ilk icraatı olarak nitelendirilen zamlar, Mısır sokağında her ne kadar şaşkınlığa neden olsa da yetkililer ve yönetime yakın çevreler “zamların gerekli olduğunu” savunuyor.
Bu çerçevede bir açıklama yapan Maliye Bakanı Muhammed Muid, zam kararının petrol ürünlerine devlet desteğinin azaltılması kapsamında yapıldığını dile getirerek, uygulamayı “olası bir tehlike ile önceden yüzleşme” şeklinde yorumladı.
Mısır Devlet Denetleme Kurumu tarafından yapılan yazılı açıklamada ise zam ilanının ardından benzin istasyonlarında ciddi bir hareketlilik gözlenmediği ve her şeyin normal seyrettiği kaydedildi.
Yeni zam oranları ve fiyatlar
Normal benzinin fiyatı yüzde 35 artırılarak, 5 cüneyhten (28 sent) 6,75 cüneyhe (37 sent) çıkartıldı.
Süper benzinin fiyatı yüzde 17,4 oranında artırıldı. Yeni zamla 6,6 (37 sent) cüneyh olan süper benzinin fiyatı 7,75 cüneyhe (43 sent) çıkartıldı.
Ülkede daha çok taksi ve dolmuş araçlarında kullanılan 80 oktan benzinin fiyatı yüzde 50 zamlandı. Litresi 3,65 cüneyh (20 sent) olan 80 oktan benzinin fiyatı 5,5’ten (30 sent) satılmaya başlandı.
Motorine de yüzde 50 zam geldi. Litre fiyatı 3,65 cüneyhten (20 sent) 5,5 (30 sent) cüneyhe çıkarıldı.
Tüpgaz fiyatları da zamdan nasibini aldı. Sanayi ve mutfak tüplerinin fiyatı yüzde 66,6 oranında zamlandı. Fiyatı 30 cüneyh (1,79 sent) olan mutfak tüpü 50 cüneyhe, (2,80 sent) 60 cüneyh (3.,48 sent) olan sanayi tüpünün fiyatı ise 100 cüneyhe (5,61 sent) çıkartıldı.
IMF sübvansiyonların azaltılmasını şart koşmuştu
Mısır’da 30 yıllık Hüsnü Mübarek döneminde akaryakıt, elektrik ve doğalgaz gibi farklı kalemler devlet tarafından destekleniyordu. 2014 yılında Abdulfettah es-Sisi’nin Cumhurbaşkanı olmasının ardından sübvansiyonlar azaltılmaya başlandı.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Ağustos 2016’da Mısır hükümetinin 12 milyar dolarlık kredi talebine onay vermiş, karşılığında vergilerin artırılması, sübvansiyonların ise azaltılmasını şart koşmuştu.