AKARYAKIT DAĞITIM SEKTÖRÜ EKONOMİNİN LOKOMOTİFİ
PETDER, PwC Türkiye ile birlikte hazırladığı raporla akaryakıt dağıtım sektörünün resmini çekti.
AVRUPA’NIN EN BÜYÜK 3. BAYİ AĞI
Üç ayda bir yayınlanacak çalışmanın ilkinde akaryakıt dağıtım sektörünün ekonomideki yeri ve önemi araştırıldı. Buna göre her gün yaklaşık 4 milyon araca hizmet veren istasyonları her gün yaklaşık 8 milyon kişi ziyaret ediyor. Avrupa’nın en büyük 3. bayi ağına sahip sektör, yaklaşık 35 milyon tonluk toplam akaryakıt satışı ile 6. sırada yer alıyor.
DOLAYLI VERGİLERiN YÜZDE 26’SINI TOPLUYOR
Sektörde ÖTV ve KDV aracılığıyla yaratılan kamu gelirleri son üç yılda % 9 artarak yaklaşık 75 milyar TL’ye ulaşırken, 2016 yılında kamunun toplam ÖTV ve KDV gelirlerinin yaklaşık % 26’sını akaryakıt dağıtım sektörü oluşturdu. Sektörün istihdama yönelik ödediği toplam SGK katkı payları, personel gelir vergisi ve damga vergisinin de yaklaşık 2 milyar TL olduğu tahmin ediliyor.
HABERİN TAMAMI…
Akaryakıt dağıtım sektörü ekonominin lokomotifi
PETDER, Akaryakıt Dağıtım Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi ile ilgili 2017 yılı 3. çeyrek sektör çalışmaları raporunu açıkladı.
PETDER Akaryakıt Dağıtım Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi ile ilgili 2017 yılı 3. çeyrek sektör çalışmaları raporunu açıkladı. Rapora göre Türkiye, 95 bin ön saha, 45 bin nakliye/diğer istasyon personeli ve 100’ün üzerinde dağıtım şirketi ve yaklaşık 13 bin bayi ile Almanya ve İtalya’dan sonra Avrupa’nın 3. en büyük bayi ağına sahip ülke konumunda.
TOPLAM DEPOLAMA KAPASİTESİ 5,2 MİLYAR M3 OLDU
Arama, sondaj ve üretim faaliyetlerine bakıldığında rapora göre toplam ham petrol tüketimi 2016 yılında yaklaşık 28 milyon ton olarak gerçekleşti. Toplam ham petrol tüketiminin yüzde 9’u yerli üreticilerden sağlanırken, yüzde 91’i ithal edildi. Rafinajda ise toplam üretimin yüzde 76’sı beyaz ürün (benzin, motorin) geri kalanı fueloil ve bitüm gibi siyah ürünlerdir. Star rafinerisinin 2018 yılında 10 milyon tonluk toplam kapasite ile faaliyete geçmesi, motorin ve LPG üretimini sırası ile yüzde 60 ve daha sonra bu artışa ek olarak yüzde 33 artırması bekleniyor. Ayrıca toplam ürün temin dağılımının yüzde 58’i yerli rafinerilerden yüzde 42’si ithal rafinelerden sağlandı. Depolamada ise toplam lisanslı depo sayısı 102 iken depolama kapasitesi ise 5,2 milyar m3’tür.
İthalat operasyonlarıyla öne çıkan Akdeniz ve Marmara bölgeleri toplam depolama kapasitesinin yüzde 77’sine sahiptir. Buna ilave olarak sektörde 0,7 milyar m3 LPG depolama kapasitesi bulunuyor. Rapora göre dağıtım ve pazarlamaya baktığımızda, Türkiye’de toplam akaryakıt ürünleri satışı son 5 yılda her yıl ortalama yüzde 7 büyüyerek 35 milyon tona ulaştı. Bu artışı özellikle yüzde 9 büyüme ile motorin ve yüzde 7 büyüme ile havacılık yakıtları sağladı. Yine rapora göre, kayıt dışı akaryakıt satışına ilişkin olarak alınan önlemler ve büyük altyapı projelerinin yarattığı talep 2015’te satışlardaki büyümeyi yüzde 14’e çıkardı. 2016 yılında ise büyüme motorindeki yüzde 9’luk artışın etkisiyle yüzde 6 seviyelerinde gerçekleşti.
SEKTÖRÜN GSYİH İÇİNDEKİ PAYI YÜZDE 3,1 OLDU
PETDER’in hazırladığı raporda sektörün dolaylı vergiler hariç geliri tüketim haricinde petrol fiyatlarındaki değişimden de etkilendi. Son 5 yılda GSYİH içindeki payı ortalama yüzde 3,1 olarak gerçekleşti. İstasyon satışlarına baktığımızda, 2008-2016 yılları arasında yurtiçi otomotiv yakıt tüketimi incelendiğinde GSYH’deki büyümenin ortalama yüzde 1,7 üzerinde arttığı gözlendi. Özellikle 2014 yılından itibaren kayıt dışı akaryakıt satışlarına karşı alınan önlemler ile yurtiçi otomotiv yakıt tüketimi ortalama her yıl yüzde 8,5 büyüdü. Bununla birlikte Marmara ve Ege dışındaki bölgelerin GSYİH içindeki toplam payı yaklaşık yüzde 50 iken, bu bölgeler bayi sayısının yaklaşık yüzde 65’lik bir kısmını barındırıyor. Buna göre, geniş bir coğrafyaya yayılan bu bölgelerde akaryakıt satış verimliliği görece düşük olmasına rağmen sektör bu bayilere ikmali sürdürerek bölgesel kalkınmaya destek olmayı hedefliyor.
SEKTÖRÜN KAMU GELİRLERİNE KATKISI 75 MİLYAR TL
Rapora göre, 2016 yılı akaryakıttan elde edilen dolaylı vergilerin payına bakıldığında Avrupa’da ilk 10’da olan Türkiye’de bu kanal aracılığı ile elde edilen toplam dolaylı vergiler kamunun elde ettiği toplam dolaylı vergi gelirlerinin ortalama yüzde 26’sını oluşturdu. Ayrıca, 2016 itibari ile sektörün yarattığı dolaylı vergiler 75 milyar TL seviyesindedir.
SEKTÖRÜN HİZMET ALDIĞI DİĞER SEKTÖRLER
Rafinaj ve diğer akaryakıt ürünleri
• Akaryakıt ve Otogaz
• Biyoyakıt
• Katkı Ürünleri
• Nakliye
• Kara Taşımacılığı
• Deniz Taşımacılığı
• Demiryolu Taşımacılığı
Finansal hizmetler
• Bankacılık
• Sigortacılık
İnşaat ve mühendislik hizmetleri
Yılda ortalama bin bayinin el değiştirmesi nedeniyle yaklaşık 150 m$ harcanmaktadır.
• İstasyon/Terminal İnşaatı
• Kanopi/Totem
• Pompa, Depo/Tank, Otomasyon, Yazarkasa/POS, Sayaç
Perakende ürünler
• Market ve Lokanta Ürünleri
• Yakıt Dışı Ürünler
Diğer hizmetler
• Hukuk ve Danışmanlık
• Gümrük Müşavirliği
• Reklamcılık ve Ajans(620mTL mecra harcaması)
• Telekomünikasyon
• İş/İş Sağlığı, Güvenliği ve Eğitimi
• Filo Kiralama
Diğer mühendislik hizmetleri
• Taşıt Tanıma Sistemleri
• Yazılım Giderleri
• ARGE ve Laboratuvar
• Bakım ve Onarım
İstasyon sarf malzemeleri
• Matbaa Giderleri(Fiş, Slip, Fatura vb.
• İstasyon Personeli Tekstil Ürünleri
• Lojistik& Taşımacılık Hizmetleri
• Kara Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetleri
• Deniz Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetleri
• Hava Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetleri
• Demiryolu Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetleri
• Enerji Santralleri ve Diğer Endüstriyel Kullanım
• Enerji Sektöründe İkinci Yakıt Kullanımı
• Reel Sektördeki Diğer Kullanım
• Büyük Altyapı Projelerine Yapılan Satışlar
• Tarım & Balıkçılık
• Çiftçilere ve Kooperatiflere Sağlanan Akaryakıt(yaklaşık1,2 milyon traktör ve5 milyon çalışan)
• Balıkçılara ve Diğer Deniz Taşıtlarına Sağlanan Akaryakıt(yaklaşık 15 bin tekne ve 322 bin çalışan)
Finansal Hizmetler
• Kredi Kartı Kullanımı (280 milyon adet işlem ile 47 milyar TL’lik toplam harcama)
Rakamlarla Akaryakıt Dağıtım Sektörü
Rapora göre sektör günlük yaklaşık 4 milyon araca hizmet veriyor. Akaryakıt istasyonlarını ise her gün yaklaşık 8 milyon kişi ziyaret ediyor.
Sektörde 100’ün üzerinde dağıtım şirketi, 102 depo/antrepo ve aktif olarak çalışan yaklaşık 13 bin bayi bulunuyor.
Bu kapsamda, sektör Almanya ve İtalya’dan sonra Avrupa’nın en büyük 3. bayi ağına sahip.
Akaryakıt sektörü son 5 yılda ortalama her yıl yüzde 7 büyüme ile Türkiye ekonomisindeki lokomotif sektörlerdendir.
Yaklaşık 35 milyon tonluk toplam akaryakıt satışı ile Avrupa ülkeleri arasında 6. sırada yer aldı.
Sektörün dolaylı vergiler hariç satışlarının GSYİH içindeki payı son 5 yılda ortalama yüzde 3,1’dir.
Sektörün dolaylı vergiler hariç toplam satışı 2016 yılında yaklaşık 65 milyar TL olarak gerçekleşti. Dolaylı vergiler dahil sektörün büyüklüğü 140 milyar TL’ye ulaştı.
Dolaylı vergiler yoluyla (ÖTV, KDV) yaratılan kamu gelirleri son 3 yılda yüzde 9 artarak yaklaşık 75milyar TL’yi buldu. Ayrıca 2016 yılında kamunun toplam ÖTV ve KDV gelirlerinin yaklaşık yüzde 26’sını akaryakıt dağıtım sektöründeki dolaylı vergiler oluşturdu.
2016 yılında toplam ithalat yaklaşık 15,4 milyon ton, ihracat ise yaklaşık 6 milyon ton olarak gerçekleşti. Buna göre, yaklaşık olarak 18 milyar TL’lik ithalata karşılık 9 milyar TL’lik ihracat yapıldı.
Sektör yaklaşık 95 bin ön saha, 45 bin nakliye / diğer istasyon personeli ve 10 bin dağıtım şirketi çalışanı ile birlikte yaklaşık 150 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor.
Dolaylı vergiler haricinde sektörün istihdama yönelik ödediği toplam SGK katkı payları, personel gelir vergisi ve damga vergisinin yaklaşık 2 milyar TL olduğu tahmin ediliyor.
Uzun yıllardır sektöre ilgi gösteren uluslararası yatırımcılar sektördeki satışın 2016 itibari ile yaklaşık yüzde 50’sini gerçekleştirdi.
2016 yılında gerçekleştirilen 280 milyon işlem adedi ve yaklaşık 47 milyar TL’lik işlem tutarı ile kredi kartı kullanıldı.
Rapora göre inşaat, üretim, enerji, mühendislik, emlak, taşımacılık/lojistik ve tarım dahil olmak üzere akaryakıt dağıtım sektörünün yaklaşık 30’un üzerinde ana sektörü doğrudan etkilediği belirtildi.
Akaryakıt dağıtım şirketleri bayilere ve reel sektörlere verdiği yaklaşık 20 gün vade ile tüketiciye ilave bir fon yarattı.